Bến quê

TIẾT 137,138
HƯỚNG DẪN ĐỌC THÊM

BẾN QUÊ (trích)
Nguyễn Minh Châu
I/ GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM:
1- Tác giả:


- Nguyễn Minh Châu (1930-1989), quê huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.
- Là cây bút xuất sắc của VHVN hiện đại.
- Sáng tác của ông có thể được chia làm 2 thời kì:
+ Trước 1975:
* Theo khuynh hướng sử thi.
+ Sau 1975:
* Hướng vào đời sống thế sự nhân sinh, những sinh hoạt đời thường, tìm và phát hiện chiều sâu của đời sống…(cuộc đời vốn đa sự, con người thì đa đoan)
* Là người có nhiều trăn trở, tìm tòi đổi mới tư tưởng và nghệ thuật sáng tác từ những năm 80 về sau.
2. Tác phẩm:
- Được in trong tập truyện cùng tên của Nguyễn Minh Châu.
- Mảng đề tài: Thế sự nhân sinh “Cuộc sống và số phận con người chứa đầy những điều bất thường, những nghịch lí ngẫu nhiên vượt ra ngoài những dự định và ước muốn, cả những hiểu biết và toan tính của người ta”
* TÓM TẮT TÁC PHẨM:

Cuộc sống và số phận con người chứa đầy những điều bất thường, những nghịch lí ngẫu nhiên vượt ra ngoài những dự định và ước muốn, cả những hiểu biết và toan tính.
Nhân vật Nhĩ – người
đã từng đi khắp nơi…
Bị bệnh hiểm nghèo
Phát hiện được
những vẻ đẹp bình dị
Nhờ con qua
bên kia bến sông
Con trai sa vào
chơi cờ thế
Bỏ trễ chuyến đò
Đau khổ và luyến tiếc
II. ĐỌC – TÌM HIỂU CHÚ THÍCH:
1. Đọc:
* Yêu cầu giọng đọc:
- Trầm tư, suy ngẫm của một con người từng trải.
- Xúc động, đượm buồn và có cả sự ân hận, xót xa.
2. Chú thích:
Giáo viên thực hiện : NGUYỄN NGỌC LƯU
TIẾT 138

HƯỚNG DẪN ĐỌC THÊM
BẾN QUÊ (tt)
Nguyễn Minh Châu
III/ TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Nội dung:
Nhân vật Nhĩ trong đoạn trích có hoàn cảnh như thế nào?
BẾN QUÊ
Nhĩ lâm bệnh
nặng, đang sống
những ngày cuối
cùng của
cuộc đời
Đọc đoạn văn từ đầu đến… “cái bờ bên kia sông Hồng, ngay trước cửa sổ nhà mình”
Cảm nhận được
vẻ đẹp của bãi bồi bên
kia sông…
nhưng lại quá xa lạ đối với mình.
Nhận thấy được những
cánh hoa bằng lăng màu
tím thẫm như bóng tối
Nghe được tiếng những
tảng đất lở đêm đêm cứ
đổ òa trong giấc ngủ
Hỏi vợ: “Hôm nay là
ngày mấy rồi em nhỉ ?”
* Quan sát những chi tiết sau:
Những chi tiết trên cho biết được tâm trạng gì của nhân vật Nhĩ hiện tại?
Nhận ra
được đời
mình chẳng
còn bao
lâu nữa

Đối với những người thân trong gia đình, Nhĩ có nhận thấy được điều gì không?
Nhận ra được sự
hy sinh tần tảo
của vợ
Con trai càng lớn càng giống bố
* Chú ý đoạn văn sau:
“Chẳng biết thế nào mà sáng nay tất cả những ngón tay của chúng đều chua lòm mùi nước dưa, nhưng không sao, vì thế anh càng yêu lũ trẻ trong ngôi nhà mình”
Yêu thương những nét
hồn nhiên, ngây thơ của lũ trẻ
Theo em, trong những ngày cuối đời của mình, một điều mà Nhĩ say mê, ham muốn nhất là gì ?
Khao khát
được đặt
chân qua
bến quê
2. Nghệ thuật:
KHI CÒN KHỎE
KHI LÂM BỆNH
Nhĩ đã từng đi khắp nơi
trên thế giới
Cái bến sông bên nhà lại
quá xa lạ…
Không nghĩ đến cái bến quê
nên không thấy được vẻ đẹp
của nó
- Say mê, ham muốn
Người đi được (con trai) lại
không thấy, không quý vẻ đẹp
của bến quê
Khi không còn đi được (Nhĩ)
thì thấy quý, thấy khát khao
- Không nhận ra được sự
hy sinh tần tảo của vợ
- Nhận ra với sự muộn màng
- …
- …
* Hãy so sánh những tình huống sau:
Em có nhận xét gì khi so sánh những tình huống trên ?
Sáng tạo
nên những
tình huống
nghịch lí
Chiêm
nghiệm
cuộc
sống


Các hình ảnh trong
truyện sau đây có
ý nghĩa gì ?
HÌNH ẢNH
Những bông hoa bằng
lăng cuối mùa tím thẫm
như bóng tối
2. Bờ đất lở phía bên này …
3. Bên thị thành chông chênh
xoái lở, bên bến quê vững vàng
bồi đắp
4. Nhĩ hướng tới không gian mơ
ước nhờ những “bàn tay chua
lòm mùi nước dưa”
5. Bến quê
…
Ý NGHĨA
* Các em thảo luận và ghi vào phiếu nhóm ở phần ý nghĩa !
- Những ngày cuối đời của Nhĩ
- Những ngày cuối đời…
Giá trị bền vững của những
cái bình dị, gần gũi
Lại là sự cứu cánh của
những cái bình dị
- Nơi neo đậu, tìm về…
- …
Xây dựng những
hình ảnh giàu ý
nghĩa, mang tính
biểu tượng.
Chú ý những chi tiết kể và tả sau:
- Cứ nhìn ra cửa sổ …
- Hay hỏi…
+ Đêm qua …tiếng gì không?
+ Hôm nay ngày mấy …?
- Nghe từng tiếng bước chân của vợ, tiếng vợ sắc thuốc…
Miêu tả nội
tâm sâu
sắc
3. Ý nghĩa:

- Đi khắp nơi …> < cái bến quê xa lạ
Khi khỏe thì không nhận ra, không
thấy giá trị > < Cuối đời mới thấy…
Nhờ con trai qua bến sông  bỏ lở
chuyến đò  sa vào chơi
cờ thế (giống bố)
Nhận ra sự tần tảo, hy sinh
của vợ muộn màng
Thấy yêu quý những bàn tay
“chua lòm nước dưa”
Khao khát một lần được qua
bến sông quê
Cuộc sống, số phận
con người chứa đầy những
điều bất thường, nghịch lí,
vượt ra ngoài những dự
định và toan tính
Đời người khó tránh khỏi
những vòng vèo, chùng chình
trong cuộc sống
Thức tỉnh sự trân trọng
giá trị của cuộc sống gia đình
và những vẻ đẹp bình dị
của quê hương
Qua s«ng nhí m·i con ®ß
ChiÒu quª nÆng h¹t c¸nh cß nhÑ tªnh
M©y xanh d¨m vÖt bång bÒnh
C¸nh diÒu ai th¶ ch«ng chªnh cuèi lµng
IV. LUYỆN TẬP CỦNG CỐ:
* Đọc đoạn văn sau:


Không khéo rồi thằng con trai anh lại
trễ mất chuyến đò trong ngày. Nhĩ
nghĩ một cách buồn bã, con người ta
trên đường đời thật khó tránh được
những điều vòng vèo hoặc chùng chình,vả lại, nó đã thấy có cái gì hấp dẫn bên kia đâu ? Họa chăng chỉ có anh đã từng trải, đã từng in gót chân khắp mọi chân trời xa lạ mới nhìn thấy hết sự giàu có lẫn mọi vẻ đẹp của một cái bãi bồi sông Hồng ngay bờ bên kia, cả trong những nét tiêu sơ, và cái điều riêng anh khám phá thấy giống như một niềm mê say pha lẫn với nỗi ân hận đau đớn lời lẽ không bao giờ giải thích hết.
Em hiểu Nhĩ đang trăn trở, suy nghĩ gì qua đoạn trích?
V. Dặn dò:
1. Về nhà vẽ SĐTD cho bài học.
2. Học bài cũ
3. Soạn bài “Những ngôi sao xa xôi”
CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP