Bai Thuc Hanh

Lớp Thú tên khoa học là Mammalia, gồm những loài có tổ chức cao nhất trong các lớp động vật có xương sống. Chúng có thân nhiệt cao và ổn định. Hệ thần kinh rất phát triển, đặc biệt là lớp vỏ xám của não bộ. Đẻ con và nuôi con bằng sữa. Trong một số tài liệu Tiếng Việt khác gọi là (lớp) động vật có vú (động vật hữu nhũ), vì đặc điểm của chúng là có nhiều tuyến dưới da ngực, gọi là vú, tiết ra sữa để nuôi con mới sanh. Ngoài ra động vật thuộc lớp này có 3 xương nhỏ trong tai, da có lông, răng và não phát triển cao cấp hơn những loài lớp khác, tim có 4 thất, và máu nóng. Vậy làm như thế nào chúng ta có thể biết về đời sống và tập tính của lớp thú. Qua bài này, nó có thể cung cấp những kiến thức bổ ích cho các bạn về lớp thú.
Bài 52:
A. Yêu cầu
B. Chuẩn bị
C. Nội dung
I/ Môi trường sống
II/ Di chuyển
III/ Kiếm ăn
D. Thu hoạch
IV/ Sinh sản
A. Yêu cầu
Củng cố mở rộng bài học về các môi trường sống và tập tính của Thú
Biết cách tóm tắt những nội dung của băng hình
B. Chuẩn bị
Các bạn học sinh ôn những bài của lớp Thú
Băng hình về nội dung, tập tính của Thú, máy chiếu
Vở ghi chép nội dung xem băng
C. Nội dung
I/ Môi trường sống
1/ Thỏ
Thỏ là động vật có vú. Trong tự nhiên, thỏ hoang sống ở ven rừng, trong các bụi rậm.
2/ Bộ thú huyệt
Đại diện là thú mỏ vịt. Thú mỏ vịt là loài thú có túi Thú mỏ vịt sống ở Châu Đại Dương. Thú mỏ vịt có mõm như mỏ vịt, chiều dài thân từ 46-61 cm, đuôi giống đuôi hải ly.
3/ Bộ thú túi
Đại diện là Kanguru. Nó sống ở đồng cỏ Châu Đại Dương, cao tới 2 m
4/ Bộ dơi
Dơi là thú vật nhỏ, hình dạng gần giống chuột, có cánh, nó sống trong hang, trên cây…
5/ Bộ cá voi
Cá voi hay cá heo đều là một loài động vật có vú sống tại các đại dương. Chúng sinh sống trong tất cả các đại dương trên thế giới.
Cá voi
Cá heo
6/ Bộ ăn sâu bọ
Đại diện là chuột chù, chuột chũi. Nó sống trong đất.
Chuột chù
Chuột chũi
7/ Bộ gậm nhấm
Đại diện là sóc, chuột đồng. Chúng sống ở nơi rộng rãi, ít chỗ trú ẩn, nhiều thức ăn
Sóc
Chuột đồng
8/ Bộ ăn thịt
Hổ
Chó sói
Đại diện là hổ, sư tử, chó sói… Chúng sống ở trong những khu rừng.
9/ Bộ móng guốc
Thú móng guốc gồm 3 bộ:
- Bộ Guốc chẵn:
Hươu sao
Lợn rừng
Đại diện là hươu sao, lợn rừng…Các động vật guốc chẵn sống sót trong các hốc sinh thái sót lại, thông thường chiếm các môi trường sống ở rìa.
- Bộ Guốc lẻ:
Tê giác
Ngựa
Đại diện là tê giác, ngựa… Lúc đầu, nó phát sinh tại khu vực mà ngày nay gọi là Bắc Mĩ. Sau này, nó đã đa dạng hóa và tản ra để chiếm lĩnh vài lục địa.
Bộ Voi
Chúng phân bố ở châu Phi, Ấn Độ và vùng Tây Nam Á. Voi là động vật có vú lớn nhất còn sinh sống trên mặt đất ngày nay.
10/ Bộ Linh trưởng
Khỉ
Gorila
Đại diện là khỉ, Gorila,…Nó thường sống ở trong các rừng cây, nó thích nghi với đời sống ở trên cây.
II/ Di chuyển
- Di chuyển trên cạn: bao gồm bộ:
+ Thỏ
+ Bộ Thú túi
+ Bộ ăn sâu bọ
+ Bộ Gậm nhấm
+ Bộ Móng guốc
+ Bộ Linh trưởng
- Di chuyển trên không: bao gồm bộ:
+ Bộ Dơi
- Di chuyển trong nước: bao gồm bộ:
+ Bộ Cá voi
+ Bộ Thú huyệt
III/ Kiếm ăn
1/ Thỏ
2/ Bộ thú huyệt
Thức ăn rất đa dạng, phong phú, nhưng chủ yếu là rau, cỏ, cà rốt… Các loại thức ăn thô xanh chiếm 50-60% trọng lượng khẩu phẩn ăn/ngày
3/ Bộ thú túi
4/ Bộ dơi
Kangaroo,… chủ yếu hoạt động vào ban đêm. Vào những tháng mát trời, chúng có thể kiếm ăn cả ngày. Thức ăn của chúng chủ yếu là nấm, các loài cây, sâu bọ...
Dơi ăn sâu bọ, ăn quả,…Còn có một số loại dơi hút máu động vật, người. Nó liếm ăn vào lúc ban đêm hoặc sẫm tối
5/ Bộ cá voi
Cá voi, cá heo…ăn tôm, cá, những động vật nhỏ ở dưới nước.
Chúng bắt ăn những động vật nhỏ ở nước mà chúng tìm thấy trong lớp bùn dưới đáy sông hồ. Chúng ăn nhiều loại thức ăn gồm động vật không xương sống, cá nhỏ, trứng cá, ếch, nhái và nòng nọc. Chỉ trong một ngày, chúng có thể ăn lượng thức ăn bằng nửa trọng lượng cơ thể chúng.
Chuột chù… thường ăn một số loại sâu bọ.
10/ Bộ Linh truởng
Ban ngày ngủ trong hang, ban đêm đi kiếm ăn, thức ăn chủ yếu là kiến và mối
Các con vật này thường ăn những con huơu, nai, linh dương,… thú ở trong khu rừng nó đang sinh sống.
Chúng có thức ăn chủ yếu là hầu hết là hoa quả và lá cây. Nhưng chúng cũng ăn cả sâu bọ và đã có lúc cả đàn cùng đi săn đã giết chết cả những con linh dương non hoặc những con khỉ đầu chó nhỏ
6/ Bộ ăn sâu bọ
7/ Bộ gậm nhấm
8/ Bộ ăn thịt
9/ Bộ móng guốc
Các con trong bộ guốc chẵn thường ăn cả thịt của động vật và ăn thực vật…, các con trong bộ guốc lẻ, các con trong bộ voi ăn chủ yếu ăn thực vật như rau, cỏ…
IV/ Sinh Sản
1/ Thỏ
Thỏ đực có cơ quan giao phối. Trong ống dẫn trứng, trứng thụ tinh phát triển thành phôi và một bộ phận là nhau thai, gắn liền với tử cung của thỏ mẹ. Nhau thai có vai trò đưa chất dinh dưỡng từ cơ thể mẹ vào phôi qua dây rốn và cũng qua dây rốn và nhau thai, chất bài tiết từ phôi được chuyển sang cơ thể mẹ. Hiện tượng đẻ con có nhau thai được gọi là hiện tượng thai sinh. Thỏ mẹ mang thai 30 ngày Trước khi đẻ, thỏ mẹ dùng miệng nhổ lông ngực và xung quanh vú đẻ lót ổ. Thỏ con mới đẻ chưa có lông, chưa mở mắt, được bú sữa mẹ
2/ Bộ thú huyệt
Các con vật thuộc bộ thú huyệt thông thường rât nhút nhát, nhưng trong mùa sinh sản con đực rất hung hăng và thường dùng đến những cái cựa nhọn có chất độc. Con non cũng có "cựa sữa" nhưng sẽ rụng mất trong năm đầu tiên.

Con thú lạ này thích sống gần nước, thường đào hang ở bờ sông hay bờ hồ. Chúng làm hai loại hang: hang để ở và hang để đẻ trứng, ấp con. Hang bao giờ cũng có một lối thoát ở trên cạn và một lối thoát dưới nước. Tuy nhiên, hang của chúng gặp một vấn đề về oxygen vì chúng ở trong hang một thời gian dài nên có thể dùng cạn lượng oxygen có trong đó. Vào mùa sinh sản, con cái có thói quen che lấp cửa ra vào mỗi khi chúng ra khỏi hang hoặc mỗi khi chúng vào hang. Con non ở trong hang suốt một thời gian khoảng 3 tháng nên tiêu tốn một lượng lớn oxygen. Cơ thể thú mỏ vịt phải tự điều chỉnh hóa chất trong cơ thể để có thể sử dụng tốt lượng oxygen chỉ hạn chế đó.
Con cái đẻ từ 2-3 trứng vào khoảng giữa tháng 8 và tháng 10. Trứng được đẻ bên trong cái hang sâu đến 20m. Con cái ấp trứng từ 12-14 ngày bằng bụng và đuôi trên cái ổ được lót bằng cỏ và lá. Sau hai tuần trứng nở, khi trứng nở con non chỉ dài khoảng 1,25cm.
Con mẹ không có đầu vú, sữa được tạo ra từ những tuyến lớn ở dưới da. Sữa tiết ra từ hai chỗ có cấu trúc giống như núm vú. Con non đè vào những nơi đó cho sữa chảy xuống lông bụng của mẹ chúng để liếm và mút sữa chảy ra. Sữa này có nhiều chất sắt, lượng sắt có nhiều gấp 60 lần lượng sắt có trong sữa bò.

Con non uống sữa mẹ từ 4-5 tháng và vẫn ở trong hang, chúng bắt đầu rời tổ và biết bơi khi được khoảng 17 tuần tuổi.
3/ Bộ thú túi
Kangaroo,… thuộc nhóm động vật mà con của chúng được sinh ra trước khi phát triển đầy đủ, sau đó được mang trong túi. Thông thường, chúng sinh ra mỗi lứa một con. Lúc sinh, chuột con có màu đỏ, dài khoảng 20 cm, nặng khoảng 0,75 kg. Chúng bò đến túi của mẹ để bú rồi ở đó trong khoảng 8 tháng. Sau khi ra ngoài, chúng vẫn phải bú sữa mẹ đến 1 tuổi.

Trên đây là một số hình thức sinh sản của các bộ. Các bạn tự tìm hiểu thêm về các bộ sau:
Bộ cá voi
Bộ ăn thịt
Bộ ăn sâu bọ
Bộ móng guốc
Bộ gậm nhấm
Bộ Linh truởng
Bây giờ, mời các bạn xem video, clip… về đời sống, tập tính của Thú.
D. Thu hoạch
Các bạn ghi lại những nội dung cần thiết trong bài thực hành này
Các bạn xem và nhận xét các video, clip nói về đời sồng và tập tín của Thú.
Cảm ơn cô và các bạn đã theo dõi bài thực hành của tổ 3