Bai giang te bao

Chương VIII: Hệ nội tiết
I. đại cương về hệ nội tiết
+ ở động vật đa bào bậc thấp có những tế bào tiết dịch ảnh hưởng lên các tế bào khác của cơ thể.
+ ở động vật bậc cao các nhóm tế bào tiết dịch đã tập trung thành các tuyến nội tiết.
+ Chất dịch do tuyến tiết ra gọi là: hormon (kích thích tố, kích tố, nội tiết tố).
+ Định nghĩa tuyến nội tiết:
+ Các tuyến nội tiết gồm:



II. Các tuyến nội tiết
1. Tuyến tùng
+ Nằm ở trên hai củ não sinh tư trên của não giữa.
+ Chỉ phát triển ở trẻ em, từ 7 tuổi các tế bào bị thay thế bằng mô liên kết và tích muối Ca.
+ Sản xuất ra melatonin để điều hoà trao đổi đường và muối khoáng, ngăn chặn sự trưởng thành sớm về sinh dục thông qua sự ức chế tuyến sinh dục phát triển.
2. Tuyến yên
+ Thuỳ trước (tiền yên): tiết 7 hormon.
+ Thuỳ sau (hậu yên): chứa 2 hormon.



3. Tuyến giáp
+ Gồm hai thuỳ phải và trái, mỗi thuỳ có các tế bào tuyến tiết ra thyroxin (trong thành phần của nó có 65% iod).
+ Thyroxin có chức năng trong trao đổi chất, trong quá trình sinh nhiệt, kích thích xương trẻ em phát triển làm tăng tính mẫn cảm của hệ thần kinh.
4. Tuyến cận giáp
+ Tiết parathyroxin để điều hoà P và Ca trong máu. Nếu Ca trong máu giảm, P tăng dẫn đến co giật chân tay, co cơ thanh quản gây ngạt thở. Nếu Ca tăng, P giảm do Ca từ xương bị điều vào máu làm xương mềm biến dạng.


5. Tuyến trên thận
+ Phần vỏ tiết trên 40 hormon gọi chung là những corticosteroit và bao gồm:
- Nhóm mineralocorticoit: có andosteron và dezoxicorticosteron với tác dụng hấp thu lại nước, Na, Cl trong ống thận và làm tăng huyết áp.
- Nhóm glycocorticoit: cortizon, corticosteron và hydrocortizon, chúng có tác dụng chống viêm nhiễm và ảnh hưởng tới sự trao đổi các chất hữu cơ P, G, L.
- Nhóm hormon sinh dục: androgen, oestrogen và progesteron, chúng làm phát triển cơ quan sinh dục ở trẻ em vì lúc đó chức năng nội tiết của các tuyến sinh dục còn yếu.
+ Phần tuỷ tiết ra catecolamin và gồm: adrenalin, noradrenalin chúng có tác dụng gần như nhau. Catecolamin làm tim đập nhanh, tăng huyết áp, phục hồi khả năng hoạt động của cơ vân, giảm sự co bóp của cơ trơn ở thành ống tiêu hoá, tăng hưng phấn thần kinh.