BÀI GIẢNG SINH HỌC 12

GV thực hiện : Nguyễn văn Hạnh
TRƯỜNG THPT BÙI THỊ XUÂN
ĐÀLẠT
Bài 3 CÁC PHƯƠNG PHÁP LAI
Chương IV: ỨNG DỤNG DTH VÀO CHỌN GIỐNG
I. Dòng tự thụ phấn ? Dòng cận huyết ?Hiện tượng thoái hóa :
1. Hiện tượng thoái hóa :
* Tự thụ phấn :
* Giao phối cận huyết:
2. Nguyên nhân của hiện tượng thoái hóa giống :
3.Vai trò của phương pháp tự thụ phấn và GPCH .
II. Hiện tượng ưu thế lai :
Khái niệm .
Giải thích nguyên nhân UTL.
Phương pháp tạo ưu thế lai.
QUÁ TRÌNH SINH TRƯỞNG CỦA CÁC CHÓ CON
CÙNG MẸ
I.Dòng tự thụ phấn ? Dòng cận huyết và hiện tượng thóai hóa :
Tự thụ phấn :
Giao phối cận huyết:
�? Trong thí nghiệm về 1 giống ngô :
Chiều cao trung bình 2,93 m, năng suất trung bình 47,6 tạ/ha

Bị bắt buộc tự thụ phấn qua 15 thế hệ
Chiều cao cây 2,46m,năng suất 24,1tạ/ha .
Đến thế hệ tự thụ phấn thứ 30 :
Chiều cao cây 2,34m,năng suất 15,2tạ /ha .
Nhận xét của em về thí nghiệm ?
Ở vật nuôi :Khi giao phối cận huyết làm sức đẻ giảm,xuất hiện các quái thai dị hình.
Ở thực vật thoái hoá giống có hiện tượng gì ?
?Hiện tượng thoái hóa giống :
Ơ�cây trồng: Đối với các cây giao phấn, khi tiến hành tự thụ phấn bắt buộc qua nhiều thế hệ thì con cháu có sức sống kém dần : sinh trưởng và phát triển chậm, chống chịu kém, bộc lộ tính trạng xấu,năng suất giảm, nhiều cây bị chết. .
Tại sao lại có hiện tượng thoái hóa giống ?
F2 :
Khi tự phối bắt buộc :
P : Aa x Aa
Giaotử P
F1:
Tỉ lệ 
Dị hợp tử 100
Đồng hợp tử 0
Đời đầu
Đời sau
Aa
Aa
Aa
Aa
?2. Nguyên nhân sự thoái hóa giống :
* Tỉ lệ thể dị hợp trong quần thể giảm dần,tỉ lệ thể đồng hợp tăng .

* Tỉ lệ thể đồng hợp tăng, trong đó các gen lặn có hại được biểu hiện ra kiểu hình .
Tại sao tỉ lệ thể đồng hợp tăng lại là nguyên nhân dẫn đến sự thoái hóa giống ?
Vì sao trong luaät hoân nhaân gia ñình ngöôøi ta khoâng cho nhöõng ngöôøi coù quan heä huyeát thoáng laáy nhau ?
* Ở người 20-30% số con của các cặp hôn phối thân thuộc bị chết non hay mang các dị tật bẩm sinh .
* Tại Brazin ở một hòn đảo nhỏ có một cộng đồng 300 người . Do cách li, phải kết hôn gần nên sinh ra một lớp người bạch tạng sợ ánh sáng ra đường phải đeo kính râm, đội mũ trùm khăn. Đây là hậu quả sự biểu hiện các gen lặn do giao phối gần .
? Có phải giao phối gần hay tự phối nhất thiết dẫn tới sự thóai hoá giống không?
? Trong chăn nuôi và trồng trọt người ta sử dụng phương pháp giao phối gần và tự phối nhằm mục đích gì ?

* Củng cố một tính trạng mong muốn .
* Là bước trung gian tạo dòng thuần để chuẩn bị lai khác dòng tạo ưu thế lai .

* Phaùt hieän caùc gen xaáu ñeå loaïi boû.
3. Vai trò của phương pháp tự thụ phấn bắt buộc và giao phối cận huyết :
Hiện tượng đó gọi là ưu thế lai .
Ưu thế lai có đặc điểm như thế nào ?
II.Lai khác dòng ? Ưu thế lai :
Hiện tượng ưu thế lai :
Khi lai hai dòng thuần chủng có kiểu gen khác nhau thì cơ thể lai F1 có sức sống hơn hẳn bố mẹ : sinh trưởng nhanh,phát triển mạnh,chống chịu tốt,năng suất cao.

Ưu thế lai biểu hiện cao nhất ở F1 sau đó giảm dần qua các thế hệ .

Vì sao ưu thế lai thể hiện cao nhất ở F1, sau đó giảm dần qua các thế hệ?
Vì cơ thể lai F1 là thể dị hợp về các cặp gen, trong đó các gen lặn có hại không được biểu hiện nên ưu thế lai biểu hiện cao nhất ở thế lai F1. Nếu tiếp tục lai, đời sau sẽ có hiện tượng phân tính, ưu thế lai sẽ giảm.
? 2. Nguyên nhân của ưu thế lai :
a. Giả thuyết về trạng thái dị hợp :
Trong cơ thể lai phần lớn các gen nằm trong cặp gen dị hợp trong đó các gen lặn không được biểu hiện .
AABBCC x aabbcc
AaBbCc

? Có nên sử dụng cơ thể lai F1 để nhân giống không ?
b. Giả thuyết về tác động cộng gộp của các gen trội có lợi :Một dòng mang 2 gen trội lai với một dòng mang 1 gen trội sẽ cho dòng mang 3 gen trội có lợi .
AAbbCC x aaBBcc 
AaBbCc
c. Giả thuyết siêu trội : Sự tương tác giữa 2 alen khác nhau về chức phận của cùng 1 lôcut dẫn đến hiệu quả bổ trợ, mở rộng phạm vi biểu hiện kiểu hình .
? Ở thuốc lá cặp gen aa quy định khả năng chịu lạnh tới 10oC
AA quy định khả năng chịu nóng tới 35oC
Aa chịu được nhiệt độ 10oC- 35oC
 AA ? Aa > aa
Trung tâm khuyến nông Tỉnh Bà Rịa ?
Vũng Tàu lai tạo giống ngô Việt Nam 10 thể hiện ưu thế lai cao .
Phương pháp tạo những ngô lai kép  giữa các dòng .
? 3. Phương pháp tạo ưu thế lai :

Ở thực vật :

Lai khác dòng đơn :
Dòng A x dòng B
Ưu thế lai C

Lai khác dòng kép :
Dòng A x dòng B Dòng D x dòng G
Ưu thế lai C Ưu thế lai H

Ưu thế lai K
Lai thuận nghịch : Tìm kiếm những tổ hợp lai có giá trị kinh tế cao .
Ở động vật : Phổ biến là lai giữa 2 nòi trong phép lai kinh tế .
? Để hạn chế việc truyền các gen xấu cho đời sau nên có những biện pháp gì ?
Em có biết ?
Câu 2 : Tại sao ở chim bồ câu giao phối gần mà không dẫn đến hiện tượng thoái hóa giống ?
Câu 1 : Để duy trì củng cố ưu thế lai trong chăn nuôi và trồng trọt ta nên sử dụng biện pháp gì ?
Câu 1: Kết quả nào dưới đây không phải là hiện tượng giao phối gần :a. Hiện tượng thoái hóa.b. Tỉ lệ thể đồng hợp tăng , thể dị hợp giảm .c. Tạo ưu thế lai .d. Tạo ra dòng thuần .
Câu 2: Để tạo ưu thế lai khâu quan trọng nhất là :
a. Tạo ra các dòng thuần .
b. Thực hiện được lai khác dòng .
c. Thực hiện được lai khác dòng kép.
d. Thực hiện được lai khác loài.
Một quần thể có thành phần KG : 0,49 AA : 0,42 Aa : 0,09 aa thụ phấn qua 3 thế hệ thì tỉ lệ thể dị hợp và tỉ lệ thể đồng hợp như thế nào ?
�
? Đối với vật nuôi , cây trồng để duy trì củng cố ưu thế lai cần phải làm gì?
* Đối với cây trồng : có thể sử dụng sinh sản sinh dưỡng thay cho sinh sản hữu tính .
* Đối với vật nuôi :Ưu thế lai được duy trì , củng cố bằng lai luân phiên , con lai được tạo ra trong mỗi thế hệ được lần lượt cho lai với dạng bố mẹ ban đầu .
Bài học đến đây là hết . Xin cám ơn quý thầy cô đã theo dõi Cám ơn tập thể học sinh Lớp 12 trường THPT Bùi Thị Xuân - ĐàLạt GV : Nguyễn Văn Hạnh