Bài giảng quy hoạch đô thị

Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Minh
1
Bài mở đầu: KHÁI NIỆM VỀ ĐÔ THỊ VÀ QHXDĐT
KHÁI NIỆM VỀ ĐÔ THỊ
CÁC YẾU TỐ CƠ BẢN ĐỂ PHÂN LOẠI ĐÔ THỊ
CÔNG TÁC QUY HOẠCH XÂY DỰNG ĐÔ THỊ
ĐÔ THỊ HÓA & CÁC TÁC ĐỘNG CỦA ĐTH ĐẾN ĐT
CÂU HỎI ÔN TẬP
2
Bài mở đầu: KHÁI NIỆM VỀ ĐÔ THỊ VÀ QHXDĐT
KHÁI NIỆM VỀ ĐÔ THỊ
Đô thị là nơi tập trung dân cư có mật độ cao,lao động chủ yếu là phi nông nghiệp,có cơ sở hạ tầng thích hợp, là trung tâm tổng hợp hay chuyên ngành có vai trò thúc đẩy sự phát triển của cả nước hay của một vùng miền lãnh thổ
Đô thị bao gồm: Thành phố, thị xã, thị trấn

Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Minh
3
Bài mở đầu: KHÁI NIỆM VỀ ĐÔ THỊ VÀ QHXDĐT
CÁC YÊU TỐ CƠ BẢN ĐỂ PHÂN LOẠI ĐÔ THỊ
Chức năng đô thị
Tỉ lệ lao động phi nông nghiệp trong tông số lao động
Cơ sở hạ tầng đô thị
Quy mô dân số
Mật độ dân số
Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Minh
4
Bài mở đầu: KHÁI NIỆM VỀ ĐÔ THỊ VÀ QHXDĐT
Chức năng đô thị:
Đô thị nào cũng có một hoặc hai hoặc nhiều chức năng đô thị, chức năng đô thị chứng tỏ vai trò hoạt động nổi trội của đô thị đó với tư cách là trung tâm chính trị, quân sự, tôn giáo, văn hóa công nghiệp, thương cảng, giao thông, tài chính, du lịch, khoa học, đào tạo.
Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Minh
5
Bài mở đầu: KHÁI NIỆM VỀ ĐÔ THỊ VÀ QHXDĐT
Tỷ lệ lao động phi nông nghiệp
- Tỷ lệ lao động phi nông nghiệp của một đô thị được tính theo công thức sau:
K= Eo/Et x 100 (%)
Trong đó:
K: Tỷ lệ lao động phi nông nghiệp của đô thị (%); đạt trên 65%
Eo: Số lao động phi nông nghiệp trong khu vực nội thànhphố, nội thị xã và thị trấn (người).
Et: Tổng số lao động của đô thị (tính trong khu vực nộithành phố, nội thị xã và thị trấn).
Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Minh
6
Bài mở đầu: KHÁI NIỆM VỀ ĐÔ THỊ VÀ QHXDĐT
Cơ sở hạ tầng đô thị
Cơ sở hạ tầng đô thị bao gồm:
Cơ sở hạ tầng xã hội
Cơ sở hạ tầng kỹ thuật
Đạt trên 70% so với mức quy định, quy chuẩn đặt ra cho mỗi loại đô thị
Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Minh
7
Bài mở đầu: KHÁI NIỆM VỀ ĐÔ THỊ VÀ QHXDĐT
Quy mô dân số
N = N1 +No
Trong đó
N1: Số dân thường trú tại khu vực nội thành, nội thị
No: số dân tạm trú trên 6 tháng tại khu vực nội thành, nội thị
Dân số đô thị tối thiểu 4000 người

Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Minh
8
Bài mở đầu: KHÁI NIỆM VỀ ĐÔ THỊ VÀ QHXDĐT
Quy mô dân số
- Dân số tạm trú quy về dân số đô thị được tính theo công thức sau:
No = (2Ntx m) / 365
Trong đó:
No: Số dân tạm trú quy về dân số đô thị (người);
Nt: Tổng số lượt khách đến tạm trú ở khu vực nội thành, nội thị hàng năm (người);
m: Số ngày tạm trú trung bình của một khách (ngày).

Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Minh
9
Bài mở đầu: KHÁI NIỆM VỀ ĐÔ THỊ VÀ QHXDĐT
Mật độ dân số đô thị
MĐDS là chỉ tiêu phản ánh mức độ tập trung dân cư của đô thị được xác định trên cơ sở quy mô dân số đô thị và diện tích đất đô thị
D = N/S (người/km2)
Mật độ dân số đô thị tối thiểu 2000/km2
Trong đó:
Đất đô thị là đất nội thành phố và nội thị xã. Đối với các thị trấn, diện tích đất đô thị được xác định trong giới hạn diện tích đất xây dựng, không bao gồm diện tích đất nông nghiệp.

Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Minh
10
Bài mở đầu: KHÁI NIỆM VỀ ĐÔ THỊ VÀ QHXDĐT
KHÁI NIỆM VỀ QHXDĐT
Khái niệm:
Công tác QHXDĐT
Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Minh
11
Bài mở đầu: KHÁI NIỆM VỀ ĐÔ THỊ VÀ QHXDĐT
ĐÔ THỊ HÓA VÀ CÁC CÁC TÁC ĐỘNG CỦA ĐTH ĐẾN ĐT
KHÁI NIỆM ĐÔ THỊ HÓA
Đô thị hóa là quá trình tập trung dân số vào các đô thị, là sự hình thành nhanh chóng các điểm dân cư đô thị trên cơ sở phát triển sản xuất và đời sống.

Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Minh
12
Bài mở đầu: KHÁI NIỆM VỀ ĐÔ THỊ VÀ QHXDĐT
ĐÔ THỊ HÓA VÀ CÁC CÁC TÁC ĐỘNG CỦA ĐTH ĐẾN ĐT
QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA
Thời kỳ tiền công nghiệp
Thời kỳ công nghiệp
Thời kỳ hậu công nghiệp


Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Minh
13
Bài mở đầu: KHÁI NIỆM VỀ ĐÔ THỊ VÀ QHXDĐT
ĐÔ THỊ HÓA VÀ CÁC CÁC TÁC ĐỘNG CỦA ĐTH ĐẾN ĐT
CÁC TÁC ĐỘNG CỦA ĐTH ĐẾN ĐT
Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Minh
14
Bài mở đầu: KHÁI NIỆM VỀ ĐÔ THỊ VÀ QHXDĐT
CÂU HỎI ÔN TẬP
Những tiêu chí nào để một điểm dân cư được gọi là đô thị?
Đô thị hóa là gì? Những nguyên nhân chính dẫn đến quá trình ĐTH? Những tác động của quá trình ĐTH đến đô thị? Nhà quy hoạch làm gì để hạn chế những tác động xấu từ quá trình đô thị hóa?
So sánh quà trình ĐTH ở các nước phát triển và các nước đang phát triển?
Đặc điểm của quá trình ĐTH ở Việt Nam?


Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Minh
15
GIẢI THÍCH KHÁI NIỆM THUẬT NGỮ
Thành phố là vùng thành thị khác với thị xã, thị trấn, hay làng về cỡ, mật độ dân số, độ quan trọng, hay tình trạng luật pháp.
Một thành phố thường có những khu ở, khu công nghiệp, và khu thương mại cùng với những trách nhiệm quản lý có thể có liên quan đến một vùng rộng hơn. Phần nhiều diện tích của một thành phố là nhà ở, đó dựa vào cơ sở hạ tầng như là đường sá và hệ thống giao thông công cộng. Các hồ và sông có thể là các vùng duy nhất trong thành phố không được mở mang.
Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Minh
16
GIẢI THÍCH KHÁI NIỆM THUẬT NGỮ
Thị xã là một đơn vị hành chính nhà nước thuộc cấp trung gian hiện nay tại Việt Nam là cấp huyện. Trung tâm (tức tỉnh lỵ) của một tỉnh thông thường là một thị xã (trừ các tỉnh có thành phố trực thuộc tỉnh). Theo cách phân cấp đô thị hiện nay, thị xã là đô thị cấp 4 hoặc 5.
Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Minh
17
GIẢI THÍCH KHÁI NIỆM THUẬT NGỮ
Thị trấn là một loại đơn vị hành chính thuộc cấp hành chính thấp nhất của Việt Nam hiện nay là cấp xã.
Thông thường, trung tâm của một huyện đặt ở một thị trấn, song không phải thị trấn nào cũng là trung tâm của một huyện.
Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Minh
18
GIẢI THÍCH KHÁI NIỆM THUẬT NGỮ
LAO ĐỘNG PHI NÔNG NGHIỆP
là lao động trong khu vực nội thành, nội thị thuộc các ngành kinh tế quốc dân như:
Công nghiệp, xây dựng, giao thông vận tải, bưu điện thương nghiệp, cung ứng vật tư, dịch vụ công cộng, du lịch, khoa học, giáo dục, văn hóa , nghệ thuật, y tế, bảo hiểm, thể thao, tài chính, tín dụng, ngân hàng, quản lý nhà nước và các lao động không thuộc ngành sx nông lâm ngư nghiệp
Chú ý: Lao động làm muối, đánh bắt cá được coi là lao động phi nông nghiệp.
Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Minh
19
GIẢI THÍCH KHÁI NIỆM THUẬT NGỮ
Cơ sở hạ tầng của một nước, một tỉnh, một thành phố được xem là bao gồm các thứ cơ bản như:
Hệ thống giao thông đường sắt, đường bộ, hàng không, đường thủy... bao gồm hệ thống ray, nhà ga, sân bay, cầu, đường, hải cảng, hệ thống cảnh báo an toàn cho các phương tiện giao thông.
Hệ thống điện và các nhà máy sản xuất năng lượng.
Hệ thống bệnh viện, viện nghiên cứu, phòng thí nghiệm, trường học...
Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Minh
20
CƠ SỞ HẠ TÂNG ĐÔ THỊ
CSHTĐT được đánh giá là đồng bộ khi tất cả các loại công trình cơ sở hạ tầng xã hội và kỹ thuật đô thị đều được xây dựng, nhưng mỗi loại phải đạt được tiêu chuẩn tối thiểu từ 70% trở lên so với mức quy định của Quy chuẩn thiết kế quy hoạch xây dựng đô thị.
CSHTĐT được đánh giá là hoàn chỉnh khi tất cả các công trình cơ sở hạ tầng xã hội và kỹ thuật đô thị đều được xây dựng, nhưng mỗi loại phải đạt được tiêu chuẩn tối thiểu từ 90% trở lên so với mức quy định của Quy chuẩn thiết kế quy hoạch xây dựng đô thị.
Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Minh
21
GIẢI THÍCH KHÁI NIỆM THUẬT NGỮ
Đô thị là trung tâm tổng hợp khi có chức năng tổng hợp về nhiều mặt như: hành chính - chính trị, an ninh - quốc phòng, kinh tế (công nghiệp, dịch vụ, du lịchnghỉ mát), đào tạo, nghiên cứu, khoa học kỹ thuật, v.v...
Đô thị là trung tâm chuyên ngành khi có một vài chức năng nào đó nổi trội hơn so với các chức năng khác và giữ vai trò quyết định tính chất của đô thị đó như:đô thị công nghiệp, đô thị nghỉ mát, du lịch, đô thị nghiên cứu khoa học,đào tạo; đô thị cảng v.v...
Trong thực tế, một đô thị là trung tâm tổng hợp của một hệ thống đô thị vùng tỉnh, nhưng có thể chỉ là trung tâm chuyên ngành của một hệ thống đô thị một vùng liên tỉnh hoặc của cả nước.
Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Minh
22
GiẢI THÍCH KHÁI NIỆM THUẬT NGỮ
Quy hoạch xây dựng đô thị
Là bộ môn khoa học kỹ thuật, xã hội, nhân văn, là nghệ thuật về tổ chức không gian sống cho các đô thị và các khu vực đô thị.
Nó là nghệ thuật sắp xếp tổ chức các không gian chức năng, khống chế hình thái kiến trúc trong đô thị trên cơ sở các điều tra, dự báo, tính toán sự phát triển, đặc điểm, vai trò, nhu cầu và nguồn lực của đô thị, nhằm cụ thể hóa chính sách phát triển, giảm thiểu các tác động có hại phát sinh trong quá trình đô thị hóa, tận dụng tối đa mọi nguồn lực, và hướng tới sự phát triển bền vững.
Các không gian đô thị, công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình hạ tầng xã hội đô thị được quy hoạch phù hợp với phát triển tổng thể kinh tế - xã hội- môi trường.
Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Minh