Bài giảng hướng dân thực hiện chuẩn KT-KN môn khoa học

Cấu trúc của mỗi bài giảng bao gồm có bốn nội dung:

1. Hướng dẫn chung
2. Hướng dẫn cụ thể:
3. Kiểm tra đánh giá môn học
4. Công tác quản lí chỉ đạo

h­íng dÉn d¹y häc vµ kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp m«n Khoa học Líp 4-5
theo chuÈn kiÕn thøc, kÜ n¨ng

diÔn ch©u ngµy 30/3/2009
I. Những vấn đề chungvề môn khoa h?c lớp 4-5
1. Chương trình là pháp lệnh, trong
đó bao gồm:
+ Mục tiêu
+ Nội dung
+ Phương pháp
+ Yêu cầu cần đạt
+ Đánh giá

2. Mục tiêu môn học
Mục tiêu môn Khoa học lớp 4, 5 là:
- Giúp học sinh có một số kiến thức cơ bản ban đầu về :
+ Sự trao đổi chất, nhu cầu dinh dưỡng và sự sinh sản, sự lớn lên của cơ thể người. Cách phòng tránh một số bệnh thông thường và bệnh truyền nhiễm.
+ Sự trao đổi chất, sự sinh sản của thực vật, động vật.
+ Đặc điểm và ứng dụng của một số chất, một số vật liệu và dạng năng lượng thường gặp trong đời sống và sản xuất.
- Bước đầu hình thành và phát triển những kĩ năng :

+ ứng xử thích hợp trong các tình huống có liên quan đến vấn đề sức khoẻ của bản thân, gia đình và cộng đồng.
+ Quan sát và làm một số thí nghiệm thực hành khoa học đơn giản gần gũi với đời sống, sản xuất.
+ Nêu thắc mắc, đặt câu hỏi trong quá trình học tập, biết tìm thông tin để giải đáp. Biết diễn đạt những hiểu biết bằng lời nói, bài viết, hình vẽ, sơ đồ...
+ Phân tích, so sánh, rút ra những dấu hiệu chung và riêng của một số sự vật, hiện tượng đơn giản trong tự nhiên.
- Hình thành và phát triển những thái độ và hành vi :

+ Tự giác thực hiện các quy tắc vệ sinh, an toàn cho bản thân, gia đình và cộng đồng.
+ Ham hiểu biết khoa học, có ý thức vận dụng những kiến thức đã học vào đời sống.
+ Yêu con người, thiên nhiên, đất nước, yêu cái đẹp. Có ý thức và hành động bảo vệ môi trường xung quanh.
II. Hướng dẫn sử dụng tài liệu chuẩn KTKN môn khoa học Lớp 4-5
1. Khái niệm về chuẩn kiến thức, kĩ năng:
Chuẩn kiến thức, kĩ năng là các yêu cầu cơ bản, tối thiểu về kiến thức, kĩ năng của môn học
Chuẩn kiến thức, kĩ năng được cụ thể hoá ở các chủ đề của môn học theo từng lớp, ở các lĩnh vực học tập cho từng lớp và cả cấp học
Chuẩn kiến thức, kĩ năng là cơ sở để biên soạn SGK, quản lí dạy học, đánh giá kết quả giáo dục

2. Mối quan hệ giữa Chuẩn và SGK, giữa Chuẩn và công tác tổ chức dạy học

3. Cấu trúc tài liệu Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kĩ năng môn khoa học lớp 4-5 gồm : tuần, tên bài dạy, yêu cầu cần đạt, ghi chú.

- Cột Tên bài dạy bao gồm các bài học trong SGK. Cột yêu cầu cần đạt là nh?ng KT-KN cơ b?n, tối thi?u yờu c?u m?i h?c sinh c?n ph?i v� cú th? d?t du?c sau m?i b�i h?c, trong SGK cú th? cú nh?ng n?i dung khụng n?m trong yờu c?u c?n d?t, tu? v�o th?c t? h?c sinh v� di?u ki?n th?i gian cho phộp GV cú th? d?y nh?ng n?i dung n�y d? m? r?ng, phỏt tri?n thờm cho h?c sinh. Cột ghi chú: ghi m?t s? g?i ý v? l?a ch?n th?i gian v� l?a ch?n n?i dung cho phự h?p v?i HS c?a mỡnh d? gi? h?c nh? nh�ng, hi?u qu?, HS d?t du?c chu?n ki?n th?c, k? nang co b?n
Ví dụ môn khoa học lớp 5

4. Một số điểm lưu ý khi sử dụng tài liệu hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kĩ năng môn khoa học lớp 4-5 để xây dựng kế hoạch bài học

- Thứ nhất, bài soạn (nội dung dạy học) cần tập trung khắc sâu những yêu cầu cơ bản của chuẩn kiến thức, kĩ năng: Có thể nói đây là yêu cầu quan trọng nhất trong việc thực hiện chuẩn, cũng có nghĩa là thực hiện chương trình giáo dục (vì chuẩn là cốt lõi chương trình). Việc xác định nội dung chuẩn của bài học, chọn lọc và thực hiện được các phương pháp dạy học,
biện pháp giáo dục để học sinh đạt được chuẩn của bài học là bài học đạt yêu cầu về nội dung kiến thức kĩ năng.
Bài soạn (bài lên lớp) của giáo viên cần khắc sâu những yêu cầu của chuẩn. Điều này sẽ tránh được hai khuynh hướng: hoặc dạy học không đạt tới chuẩn (bỏ kiến thức, hạ chuẩn), hoặc (và thường là) vượt chuẩn hoặc không chú trọng đúng mức vào trọng tâm kiến thức cần chuyển tải.
Những yêu cầu cơ bản của chuẩn kiến thức, kĩ năng được thể hiện tại cột mức độ cần đạt của tài liệu. Chính là kiến thức cơ bản, trọng tâm của mỗi bài học mà khi lên lớp giáo viên cần phải truyền thụ đến cho học sinh. Các yêu cầu về kiến thức, kĩ năng khác của bài học đều phải xoay quanh nội dung mức độ cần đạt.

- Thứ hai: ngoài việc thực hiện nội dung kiến thức, kĩ năng tại cột mức độ cần đạt- yêu cầu tối thiểu, bài soạn cần xác định nội dung và phương pháp dạy học phù hợp cho từng nhóm đối tượng ( theo lực học). Cụ thể là phải "dễ hoá" bằng cách gợi mở, dẫn dắt, làm mẫu... đối với học sinh yếu, HS có hoàn cảnh khó khăn trong học tập;
Ví dụ: bài 3 khoa học 4 tuần 2
b�i Trao d?i ch?t ? ngu?i
Tài liệu gợi ý hai nội dung: + Kể tên một số cơ quan trực tiếp tham gia quá trình trao đổi chất ở người: Tiêu hoá, hô hấp, bài tiết, tuần hoàn
+ Biết được nếu trong các cơ quan trên ngừng hoạt động, cơ thể sẻ chết.
Đối với học sinh yếu GVcần xác định những nội dung kiến thức, kĩ năng được coi là khó và vận dụng các phương pháp dạy học phù hợp để các đối tượng này đạt được chuẩn. Ví dụ: GV có thể đặt câu hỏi: Em hãy cho biết miệng, dạ dày thuộc cơ quan tiêu hoá hay hô hấp? Ho?c yờu c?u hs di?n tờn cỏc co quan v�o so d? cõm
- Thứ ba, trong kế hoạch bài giảng cần đảm bảo sự cân đối của cấu trúc bài học trong sách giáo khoa
Bài học trong sách giáo khoa là bước tiếp nối và thể hiện cụ thể của chuẩn, so với chuẩn, bài học có sự "mở rộng, phát triển" để đáp ứng nhu cầu của nhiều đối tượng HS với những năng lực học tập khác nhau, mở rộng, phát triển (trên cơ sở chuẩn) đối với học sinh khá giỏi, học sinh ở vùng thuận lợi.

Ví dụ: Bài 51 khoa học lớp 5 tuần 26 Cơ quan sinh sản của thực vật có hoa

Yêu cầu cần đạt: Nhận biết hoa là cơ quan sinh sản của thực vật có hoa.
+ GV cần khẳng định: hoa là cơ quan sinh sản của thực vật có hoa, còn quá trỡnh sinh sản ra sao thì các em sẻ học ở bài sau. Sau khi HS đã phõn biệt được nh? và nhuỵ trên hình vẽ, GV có thể hướng dẫn đối tượng HS khá, giỏi chỉ ra được trên hình vẽ ho?c v?t th?t từng bộ phận của nh? và nhuỵ hoa. Với bài này, GV cần chú trọng rèn kỷ năng quan sát cho HS, khuyến khích những nơi có điều kiện tổ chức cho HS quan sát hoa thật
III. Kiểm tra đánh giá theo hướng dẫn thực hiện chuẩn KTKN:
- Môn khoa học là môn đánh giá bằng điểm số. Khi đánh giá thường xuyên giáo viên cần căn cứ vào yêu cầu cần đạt của từng bài để đánh giá. HS đạt được toàn bộ yêu cầu cần đạt sẻ được điểm 8-9. Để đạt điểm tối đa, GV cần khuyến khích HS trả lời những câu hỏi nâng cao, có liên hệ,vận dụng kiến thức đã học
- Khi đánh giá ĐK, GV cần xây dựng ma trận về mức độ nội dung trên cơ sở bám sát chuẩn KTKN môn học và có thể tham khảo tài liệu bộ đề kiểm tra của bộ ( NXBgiáo dục 2008 )
Nhằm đảm bảo tính phù hợp, tính thực tế trong đánh giá xếp loại HS. Theo định hướng : khoảng 80-90% nội dung trong chuẩn KTKN và khoảng 10-20% nội dung vận dung kiến thức trong chuẩn để phát triển
Thời lượng bài thi khoảng 40 phút, riêng vùng khó khăn có thể kéo dài thêm thời gian nhưng không quá 60 phút, không giảm mức độ yêu cầu nội dung của đề kiểm tra theo chuẩn KTKN
( Các bạn có thể tham kkảo thêm tài liệu kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh tiểu học
theo chuẩn kiến thức, kĩ năng của BGD&ĐT )
IV. C«ng t¸c qu¶n lÝ chØ ®¹o:
- Việc đánh giá giờ dạy của GV và kết quả học tập của HS các nhà quản lí phải bám chuẩn KTKN, tạo điều kiện cho GVmạnh dạn trong việc đổi mới phương pháp dạy học, nhằm tạo không khí lớp học nhẹ nhàng, làm cho HS ham thích môn học, từ đó thích được đến trường, đến lớp
- Cần đánh giá cao những giờ dạy có sự quan tâm của GV đến mọi đối tượng HS, đặc biệt là việc giúp đỡ những HS yếu kém đạt chuẩn KTKN, thể hiện rõ sự vận dụng SGK một cách linh hoạt, phù hợp với thực tế địa phương và trình độ của từng HS