BAI GIANG BENH CAY

13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
1
CÁC BỆNH THƯỜNG GÂY HẠI TRÊN NHIỀU LOẠI RAU ĐẬU
PGs. Phạm Văn Kim
Bộ môn Bảo Vệ Thực Vật
Khoa Nông Nghiệp
Trường Đại học Cần Thơ
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
2
NỘI DUNG TRÌNH BÀY
Một số bệnh thường xảy ra trên tất cả các loại rau:
Các bệnh do vi khuẩn Pseudomonas, Erwinia
Các bệnh trên cây con do nấm Rhizoctonia, Pythium
Các bệnh héo cây do các nấm Sclerotium, Sclerotinia, Fusarium, vv…
Bệnh bướu rể, thối rể do tuyến trùng
Các bệnh do virus
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
3
Bệnh héo rũ do vi khuẩn
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
4
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh héo rũ do vi khuẩn

Triệu chứng:
Cây bị héo rũ vào buổi trưa nắng, chiều tươi lại
Sau vài ngày cây sẽ héo chết luôn
Cà chua, cà tím, gừng, huệ ta, ớt, cải bắp, vv…
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
5
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh héo rũ do vi khuẩn
Bệnh do vi khuẩn Pseudomonas solanacearum
Ralstonia solanacearum

Vi khuẩn ký sinh trong mạch nhựa cây làm nghẽn mạch, cây thiếu nước và héo chết.
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
6
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh héo rũ do vi khuẩn
Gừng mắc bệnh héo rũ do vi khuẩn
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
7
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh héo rũ do vi khuẩn
Cách xác định bệnh:
Do vi khuẩn ký sinh trong mạch nhựa của cây
Cắt ngang thân cây sẽ thấy nhựa nhầy nhụa rịn ra
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
8
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh héo rũ do vi khuẩn
Cách xác định bệnh:
Vạt thân và rể cái của cây bệnh
Mạch mộc của thân bị ngả màu nâu
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
9
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh héo rũ do vi khuẩn
Thân cây cà tím mắc bệnh chẻ đôi theo chiều dọc:

- Mạch mộc bị vi khuẩn gây hại và hóa nâu.
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
10
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh héo rũ do vi khuẩn
Ở củ và thân gừng những vết thúi có màu nâu chạy dọc theo mạch nhựa
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
11
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh héo rũ do vi khuẩn
Khoai tây bị héo rũ do vi khuẩn
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
12
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh héo rũ do vi khuẩn
Triệu chứng héo rũ trên cây khoai tây
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
13
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh héo rũ do vi khuẩn
Triệu chứng héo rũ ở củ khoai tây
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
14
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh héo rũ do vi khuẩn
Vi khuẩn P. solanacearum sống trong đất, lưu tồn rất lâu trong đất vườn đã nhiễm bệnh.

Vi khuẩn lây lan qua đường nước tưới và nước mưa nhứt là trong mùa mưa.

Vi khuẩn còn lây do người, gia súc, côn trùng, dao kéo, vv…
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
15
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh héo rũ do vi khuẩn
Bệnh rất khó trị vì vi khuẩn hiện diện trên ruộng mắc bệnh với mật số rất cao và lây lan mạnh trong mùa mưa

Khi phát hiện ra cây mắc bệnh, phải tìm cách ngăn sự lây lan của bệnh hơn là cứu vản cây bệnh.

Ngừa bệnh là giải pháp chủ động đối phó với bệnh
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
16
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh héo rũ do vi khuẩn
Khi vườn mắc bệnh:

Nhổ các cây có triệu chứng bệnh, mang ra khỏi vườn và đốt.

Tuyệt đối không quẳng cây bệnh xuống mương

Rải vôi bột (vôi sống) lên khắp mặt đất của vườn, kể cả lối đi trong vườn để ngăn sự lây lan

Rải nhiều vôi bột ở các lổ đã nhổ các cây bệnh
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
17
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh héo rũ do vi khuẩn
Nếu bệnh vẫn tiếp tục lan ra:

Tưới thuốc vào các gốc cây chung quanh cây đã mắc bệnh.

Dùng một trong các loại thuốc: Copper-Zinc, Cốc, Kocide, vv…
Khi vu?n m?c b?nh:
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
18
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh héo rũ do vi khuẩn
Sau mùa thu hoạch:

Thu dọn toàn bộ phần thừa của hoa màu đã thu hoạch phơi khô và đốt, hoặc đem ủ với phân chuồng

Rải vôi bột khắp mặt đất rồi xới đất cho vụ sau

13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
19
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh héo rũ do vi khuẩn
Phòng ngừa bệnh cho vụ sau:

Nên trồng với loại cây không mắc bệnh nầy trong vài vụ sau đó (luân canh)

Ủ phân chuồng hoai mục và dùng phân chuồng nầy bón cho cây lúc trồng

Bổ sung thêm vôi cho đất (200 Kg/ha/vụ) vào đầu mỗi vụ trước khi xới đất làm luống
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
20
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh héo rũ do vi khuẩn
Cứ mỗi tháng trong mùa mưa, rải vôi bột đều khắp mặt đất vườn

Bổ sung thêm Mg với sulfat magnê (300Kg/ha/năm)

Nếu đất có nhiều tuyến trùng, rải Furadan lúc đặt bầu (30 Kg/ha/vụ)
Ph�ng ng?a b?nh cho v? sau
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
21
Bệnh thúi nhủn do vi khuẩn
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
22
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:


Bệnh thúi nhủn do vi khuẩn

Bệnh do vi khuẩn Erwinia gây ra

Bệnh gây hại trên nhiều loại cây, làm thúi rau, trái sau khi thu hoạch trong lúc tồn trử.

Bệnh cũng có thể gây hại ngay trên vườn.

Bệnh thường gây hại trên: dưa leo, dưa gan, ớt, cà chua, cải bắp, các loại cải ăn lá, gừng, vv …
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
23
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:


Bệnh thúi nhủn do vi khuẩn
Triệu chứng:

Vết bệnh có dạng thấm nước, sau đó lan rộng ra và ăn sâu vào trong mô

Mô nơi vết bệnh bị mềm nhũn và có mùi rất hôi thúi
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
24
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:


Bệnh thúi nhủn do vi khuẩn
Triệu chứng:

Phần thịt của mô thường bị tấn công hơn phần da bên ngoài (bệnh ăn luồn bên trong)

Chất nhầy của vi khuẩn bao phủ bên ngoài vết bệnh và toát ra mùi rất thúi.
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
25
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:


Bệnh thúi nhủn do vi khuẩn
Vết thúi nhũn ở bắp cải
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
26
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:


Bệnh thúi nhủn do vi khuẩn
Củ khoai tây bị thúi trong lúc tồn trử
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
27
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:


Bệnh thúi nhủn do vi khuẩn
Triệu chứng cây khoai tây mắc bệnh do vi khuẩn Erwinia gây ra

(Bệnh chân đen)
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
28
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:


Bệnh thúi nhủn do vi khuẩn
Sự lưu tồn của mầm bệnh:

Vi khuẩn lưu tồn trên các phần cây mắc bệnh, xác bả của cây còn ngoài đồng, trong đất, trên thúng, sọt chứa sản phẩm, vv…

13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
29
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:


Bệnh thúi nhủn do vi khuẩn
Sự lây lan của bệnh:


Bệnh lây lan mạnh lúc trời nóng và ẫm, nhứt là lúc có mưa

Bệnh lây lan qua vết thương, vết cắt, vết cắn, chích hút của côn trùng và cả vết bệnh khác.

Vận chuyển sản phẩm đi xa làm bầm dập là cơ hội cho bệnh lây lan nhanh

Tồn trử sản phẩm nơi ẫm và nóng sẽ dể cho bệnh gây hại nặng.
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
30
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:


Bệnh thúi nhủn do vi khuẩn
Đối phó:

Ngừa bệnh là chính

Biện pháp vệ sinh đồng ruộng:

Tiêu hủy cây bệnh và các phần bệnh của cây (tránh quăng cây xuống mương nước tưới)

Rải vôi để thanh trùng mặt đất
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
31
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:


Bệnh thúi nhủn do vi khuẩn
Biện pháp vệ sinh lúc chăm sóc cây tránh bệnh xâm nhiễm và lây lan
Tránh gây vết thương cho cây
Thanh trùng dụng cụ với chlorine 0,5%
Bón phân chuồng, thêm vi lượng cho rau màu: Mg, Ca, Zn, vv . . . giúp tăng sức đề kháng của cây
D?i ph�:
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
32
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:


Bệnh thúi nhủn do vi khuẩn
Nhẹ tay và sát trùng dụng cụ lúc thu hoạch
Tránh thu hoạch lúc trời đang mưa ẫm
Vệ sinh thúng, cần xé và các loại bao bì chứa sản phẩm
Cẩn thận và nhẹ tay lúc vận chuyển sản phẩm
Tồn trử nơi thoáng, mát.
D?i ph�:
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
33
Bệnh Mốc xám trên hoa và trái
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
34
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh Mốc xám trên hoa và trái
Triệu chứng:

Bệnh gây hại trên trái, hoa và nụ trái của nhiều loại cây

Hoa bị thúi

Trái bị thúi và có lớp mốc xám bao phủ
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
35
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh Mốc xám trên hoa và trái
Triệu chứng:

Trái sau thu hoạch cũng thường bị hại do nấm nầy

13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
36
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh Mốc xám trên hoa và trái
Triệu chứng:

Bệnh còn gây đốm trên lá, thối bẹ và căn hành
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
37
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh Mốc xám trên hoa và trái
Các loại cây thường mắc bệnh nầy:
cà chua,
đậu,
ớt,
dưa leo,
các loại rau ăn lá,
hành, vv …
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
38
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh Mốc xám trên hoa và trái
Tác nhân gây bệnh:

Bệnh do nấm Botrytis
(chủ yếu B. cinerea)
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
39
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh Mốc xám trên hoa và trái
Sự lây lan và phát triển của bệnh:
Nấm bệnh phát triển trong điều kiện mát, lạnh và ẫm độ thật cao (sương mù).
Nấm bệnh lưu tồn qua nhiều vụ trên xác bả thực vật, trên đất (hạch nấm)
Nấm sinh nhiều bào tử trên vết bệnh
Lây lan qua gió
Xâm nhập trực tiếp vào mô thực vật nhờ có đĩa áp
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
40
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh Mốc xám trên hoa và trái
Ngừa bệnh:

Thu gôm xác bả cây trồng sau vụ có bệnh và thiêu hủy

Lượm tất cả rau trái bị mắc bệnh lúc tồn trử và vận chuyển đem thiêu hủy

Rửa sạch và thanh trùng dụng cụ chứa đựng sản phẩm lúc vận chuyển và tồn trử

Có thể dùng chlorine 0,5% để thanh trùng
D?i ph� v?i b?nh:
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
41
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh Mốc xám trên hoa và trái

Ngừa bệnh:


Gặp lúc trời ẫm ướt liên tục và lạnh, nên phun thuốc ngừa bệnh lúc cây đang ra hoa.
D?i ph� v?i b?nh:
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
42
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh Mốc xám trên hoa và trái
Trị bệnh:
Với sản phẩm sau thu hoạch: không có biện pháp trị
Cây vừa chớm bệnh: phun thuốc
Các loại thuốc :
Benomyl (Benlate, Fundazol, Copper-B)
Carbendazime (Appencarb, Carban, Derosal,…)
D?i ph� v?i b?nh:
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
43
Bệnh chết rạp cây con
(b?nh chết ẻo)
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
44
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh chết rạp cây con
Bệnh thường xảy trên cây con, trong vườn ươm cây giống

Bệnh cũng có thể xảy trên đồng ruộng trong trường hợp gieo thẳng

Nấm bệnh tấn công phần gốc cây con làm cây con chết héo nhanh chóng
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
45
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh chết rạp (chết ẻo) cây con
Tác nhân gây bệnh:

Bệnh do nấm Pythium hoặc Rhizoctonia solani gây ra

Có thể do Phytophthora hoặc Fusarium

Một số nấm bệnh khác và vi khuẩn cũng có thể gây chết ẻo cây con nếu mầm bệnh có sẳn trên hạt giống
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
46
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh chết rạp (chết ẻo) cây con
Các điều kiện để bệnh phát triển:

Nấm bệnh có trong đất

Cây con khỏe mạnh ít mắc bệnh

Cây con suy yếu dể bị bệnh nầy tấn công

Bệnh lây lan qua nước, nước mưa, nước tưới,vv.
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
47
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh chết rạp (chết ẻo) cây con

Đối phó với bệnh:

Làm đất cẩn thận, bón vôi

Bón phân chuồng

Khai mương thoát nước tốt

Xử lý nguồn nước tưới để tránh lây bệnh

Khử độc hạt giống trước khi gieo
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
48
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh chết rạp (chết ẻo) cây con
Thuốc trị nấm Pythium:

Chỉ có Rhidomyl là có hiệu quả

Hiệu quả chỉ kéo dài 2 ngày
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
49
Các bệnh do

nấm Rhizoctonia solani
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
50
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Các bệnh do nấm Rhizoctonia solani
Nấm Rhizoctonia solani là nấm đa ký chủ, gây bệnh trên tất cả các loại cây trồng lẩn cây rừng

Nấm nầy cũng gây hại trên tất cả các loại rau đậu

Nấm nầy gây nên các triệu chứng sau:

Chết rạp (chết ẻo) cây con

Cháy nhũn lá
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
51
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Các bệnh do nấm Rhizoctonia solani
Triệu chứng thối gốc cây cải
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
52
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Các bệnh do nấm Rhizoctonia solani
Triệu chứng thối rể cây đậu
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
53
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Các bệnh do nấm Rhizoctonia solani
Triệu chứng thối trái cà chua
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
54
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Các bệnh do nấm Rhizoctonia solani
Triệu chứng thối củ dền
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
55
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Các bệnh do nấm Rhizoctonia solani
Nguồn bệnh:

Mầm bệnh lưu tồn và lan truyền bằng hạch nấm.

Mầm bệnh có mặt thường xuyên trong đất: từ vụ trước hạch nấm rơi rụng và lưu tồn trong đất.

Mầm bệnh có nhiều trong nước sông rạch dưới dạng các hạch nấm, trôi nổi theo nước (Lục bình và cỏ dại mọc ven bờ nước của kinh, rạch là nguồn cung cấp hạch nấm quan trọng cho nước sông rạch).
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
56
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Các bệnh do nấm Rhizoctonia solani
Cách lây lan và điều kiện để bệnh phát triển:

Bệnh lây lan qua nước tưới


Bệnh lây lan qua tiếp xúc cây bệnh và cây mạnh, cỏ dại và cây trồng.

Nóng và ẫm ướt là điều kiện thuận lợi cho bệnh phát triển

13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
57
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Các bệnh do nấm Rhizoctonia solani
Vườn ươm cây con cần bón nhiều phân chuồng ủ hoai mục, bón vôi, trước khi gieo hạt.

Thu gom xác bả thực vật sau khi thu hoạch vụ mùa có bệnh nặng và thiêu huỷ hoặc đưa vào ủ phân.

Bón phân chuồng cho đất trồng rau (có nhiều vi sinh vật đối kháng).
Đối phó với bệnh:
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
58
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Các bệnh do nấm Rhizoctonia solani

Chăm sóc, bón phân tốt cho cây để cây khoẻ, ít mắc bệnh.

Không để trái xà dưới mặt đất (dùng tấm phủ ny long)

Nếu cần có thể sử dụng thuốc Anvil, Bonanza, Rovral, còn Valiadcyn thì hiệu quả kém hơn
Đối phó với bệnh:
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
59
Bệnh thúi thân, thúi trái

do nấm Sclerotinia
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
60
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Sclerotinia
Các loài nấm Sclerotinia gây hại cho rất nhiều loại rau cải, rau trái, cây màu, vv.

Có 2 loài thường gây bệnh trên rau là:

Sclerotinia sclerotiorum : gây hại trên tất cả các loại rau đậu
Sclerotinia minor : chỉ gây hại trên đậu phọng, cải xà lách và khoai tây
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
61
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Sclerotinia
Khoai tây thúi thân do Sclerotinia minor
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
62
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Sclerotinia
màu trắng ngã màu nâu vàng
Thúi trái đậu cô ve do Sclerotinia sclerotiorum
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
63
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Sclerotinia
Thúi thân cây cà chua do Sclerotinia sclerotiorum
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
64
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Sclerotinia
Thúi cây cải bông do Sclerotinia sclorotiorum
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
65
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Sclerotinia
Lây lan của nấm Slerotinia sclerotiorum:

Trong điều kiện ẩm, hạch nấm gần mặt đất sẽ nẩy mầm:

Hạch nấm sợi nấm quả nang



vết bệnh sợi nấm bào tử nang nang

Bào tử nang phát tán ra chung quanh nhờ gió
Điều kiện cho bào tử nẩy mầm là sương mù, mưa
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
66
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Sclerotinia
Lây lan của nấm Sclerotinia minor (đậu phọng, xà lách và khoai tây):

Hạch nấm sợi nấm xâm nhập gây bệnh

Điều kiện thích hợp cho hạch nấm nẩy mầm là :

Trời mát và ẩm
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
67
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Sclerotinia
Đối phó với bệnh :

Thu gom xác bả cây bệnh và thiêu hủy

Sau vụ có bệnh nặng, cày đất ngay sau thu hoạch, để chôn vùi hạch nấm vào sâu trong đất

Sử dụng thuốc trị bệnh khi phát hiện ra bệnh :

Có thể dùng các loại thuốc có phổ rộng như Copper-B, Carban, Appencarb, Benomyl, Topsin, Topan, vv.
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
68
Bệnh thúi gốc

do nấm Sclerotium
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
69
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Sclerotium
Bệnh do nấm Sclerotium rolfsii gây ra

Đây là nấm thuộc lớp Nấm Đãm

Bệnh làm thúi phần gốc, cổ rể, rể cây và các trái tiếp xúc với mặt đất.

Cà chua, ớt, dưa bầu bí, khoai tây, cà rốt, vv. thường mắc bệnh nầy.

Bệnh phát triển mạnh lúc trời nóng và ẩm
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
70
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Sclerotium
Rể cây khoai tây mắc bệnh thúi nâu do nấm Sclerotium rolfsii
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
71
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Sclerotium
Thúi trái bí rợ do nấm Sclerotium rolfsii
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
72
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Sclerotium
Thúi trái cà chua do Sclerotium rolfsii

Hạch nấm (sclerotia)


Các hạch mấm tròn, nhỏ sinh ra rất nhiều ở bên trong cũng như bên ngoài trái bệnh
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
73
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Sclerotium
Hạch nấm (sclerotia) được sinh ra trong mô bệnh

Hạch nấm là bộ phận nhân giống của nấm nầy

Hạch nấm lưu tồn trong đất qua nhiều năm

13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
74
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Sclerotium
Nấm Sclerotium rolfsii là nấm lưu tồn trong đất.

Các trái xà sát mặt đất hoặc các trái nằm trên mặt đất để mắc bệnh

Các bộ phận trong đất và gần mặt đất dể mắc bệnh hơn các bộ phận trên cao.
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
75
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Sclerotium
Hạch nấm của nấm bệnh lưu tồn trong đất và trên xác bả thực vật

Trong đất hạch nấm lưu tồn được trong nhiều năm

Bệnh lây lan qua đất, đất dính chân người, gia súc, qua dụng cụ, vv .

Bệnh còn lây lan qua sự di chuyển của xác bả thực vật có bệnh.
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
76
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Sclerotium
Điều kiện thích hợp cho bệnh phát triển:

Trời nóng và ẩm ướt

Hạch nấm nẩy mầm và xâm nhập trực tiếp vào mô ký chủ và gây bệnh.


13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
77
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Sclerotium
Đối phó với bệnh:

Đốt bỏ các xác bả thực vật bệnh sau mùa thu hoạch

Cày đất sâu để vùi hạch nấm sâu trong đất.

Luân canh với bắp (cây không mắc bệnh) để giãm mật số mầm bệnh

Phun thuốc ngừa sự lây lan của bệnh khi cần thiết: có thể dùng Bonanza, Anvil và Score
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
78
Bệnh bướu rể
do tuyến trùng
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
79
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh bướu rể do tuyến trùng
Bệnh bướu rể do tuyến trùng Meloidogyne spp.

Bệnh nặng trên các vùng chuyên canh rau sau nhiều năm trồng.

Bệnh có thể ảnh hưởng trực tiếp lên sức sống và năng suất của cây mắc bệnh.

Tuy nhiên điều quan trọng hơn là bệnh nầy mở đường cho các bệnh do vi khuẩn và nấm khác, do làm cho rể bị tổn thương và cây bị suy yếu.
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
80
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh bướu rể do tuyến trùng
Tuyến trùng nội ký sinh

Làm cho rể cây bị sưng thành các bướu có thể nhỏ như đầu viết hoặc lớn cở tay cái
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
81
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh bướu rể do tuyến trùng
Đậu bắp Cà rốt
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
82
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh bướu rể do tuyến trùng
Rể cây bị hại nên cây thể hiện triệu chứng thiếu dinh dưỡng:

Cây bị lùn và vàng vọt, cằn cổi

Bệnh nặng hơn, cây héo và chết. Trên cây có mang nhiều triệu chứng của các bệnh khác

Mật số tuyến trùng được nhân lên theo thời gian, do đó lúc đầu cây chưa thể hiện triệu chứng bên trên một cách rỏ nét.

Trong giai đoạn nầy chỉ khi nào chúng ta bới rể cây lên quan mới biết được bệnh.
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
83
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh bướu rể do tuyến trùng
Â�u trùng của tuyến trùng nầy hình sợi dài, thanh mãnh, di động trong đất và tìm cách xâm nhập vào đầu rể non của cây.

Vào trong rể, chúng chuyển dần sang dạng hình cầu (con cái) (con đực vẩn giũ dạng hình sợi

Kích thích mô của rể phát triển phù lên thành bướu.
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
84
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh bướu rể do tuyến trùng
Tuyến trùng cái đẻ hằng trăm trứng ra phía ngoài của bướu. Tuyến trùng cần có đủ ẩm mới đẻ trứng được.

Trứng chỉ ra ấu trùng trong điều kiện có đủ nước trong đất.

Vòng đời của tuyến trùng trong khoảng 4 đến 6 tuần lễ trong điều kiện nóng và ẩm.

Trứng tuyến trùng có thể lưu tồn trong đất hằng năm.
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
85
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh bướu rể do tuyến trùng
Đối phó:

Nên luân canh rau với lúa nước (nếu được) hoặc với bắp

Tốt nhứt trong một vài năm nên trồng một vụ vạn thọ ta (thu hút và ức chế đẻ trứng)

Nếu cần thiết có thể rắc Furadan hạt vảo hốc lúc trồng cây con. Dùng khoảng 20 Kg / ha.
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
86
Các bệnh do Fusarium
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
87
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Fusarium
Nấm Fusarium thường trú trong đất và cũng lá tác nhân gây hại cho nhiều loại rau đậu: dưa hấu, cà chua, cà tím, các loại đậu, v v . . .

Bệnh gây thiệt hại rất trầm trọng trên dưa hấu với bệnh chạy dây dưa
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
88
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh chạy dây dưa hấu do Fusarium
Triệu chứng dưa hấu mắc bệnh chạy dây
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
89
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh chạy dây dưa hấu do Fusarium
Triệu chứng dưa hấu mắc bệnh chạy dây
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
90
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh chạy dây dưa hấu do Fusarium
Dây mạnh Cắt dọc dây bệnh Bào tử sinh trong thân
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
91
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh chạy dây dưa hấu do Fusarium
Tác nhân gây bệnh chạy dây dưa hấu:

Fusarium oxysporium f. sp. cucumerinum
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
92
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Fusarium
Cây cà tím bị thối gốc do nấm Fusarium sp. gây ra

Vạt thân thấy các sọc nâu dọc theo mạch mộc
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
93
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Fusarium
Gốc cây cà chua bị thối chết do nấm Fusarium gây ra.
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
94
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Fusarium
Gốc cây đậu cô ve bị thối do nấm Fusarium sp. gây ra.
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
95
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Fusarium
Nấm Fusarium có mặt thường xuyên trong đất, nhưng không phải lúc nào cũng gây bệnh cho cây trồng.

Các điều kiện làm cho dịch bệnh phát triển :
Đất ít hửu cơ
Đất chua do thiếu vôi và các vi lượng khác
Trong đất có nhiều tuyến trùng, tạo vết thương
Đất oi nước, làm thối rể
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
96
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Fusarium
Đối phó với bệnh

Cải tạo điều kiện đất như :

Không để úng nước

Diệt tuyến trùng khi cần

Dùng vôi cải tạo pH của đất

Bón nhiều phân chuồng ủ hoai mục

Rải vôi bột để thanh trùng mặt đất
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
97
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh do nấm Fusarium
Đối phó với bệnh

Khi đã có bệnh:
Tưới thuốc vào đất cho những cây chưa mắc bệnh chung quanh cây mạnh
Thuốc: benomyl, benlate, carbendazim (Appencarb, Carban, Derosal, . . .
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
98
Các bệnh do vi rút
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
99
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Các bệnh do Vi rút
Rau đậu rất thường bị vi rút gây bệnh

Có rất nhiều loại vi rút gây bệnh

Ở các tỉnh phía nam chưa có nghiên cứu nhiều về các bệnh do vi rút trên rau đậu.
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
100
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Các bệnh do Vi rút
Vi rút có thể gây ra các nhóm triệu chứng sau đây:

Triệu chứng khảm hoặc có vân trên lá
Triệu chứng đốm trên lá
Triệu chứng teo lá (dây giày)
Triệu chứng đốm nâu và héo lá
Triệu chứng chùn đọt
Triệu chứng lùn
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
101
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Các bệnh do Vi rút
Mỗi nhóm triệu chứng có thể do một hoặc nhiều loại vi rút khác nhau gây nên

Một cây có thể mắc cùng lúc nhiều loại vi rút, nên triệu chứng rất phức tạp.

Chưa có thuốc trị bệnh do vi rút

Ngừa bệnh là biện pháp tốt nhứt.
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
102
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh khảm do Vi rút
Triệu chứng khảm trên lá có thể do một trong các loại vi rút sau đây gây ra:

Alfalfa Mosaic Virus (AMV)
Potato Virus Y và X (PVY và PVX)
Papaya Ring Spot Virus (PRSV)
Cucumber Mosaic Virus (CMV)
Tomato Mosaic Virus (ToMV)
Tobaco Mosaic Virus (TMV)
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
103
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh khảm do Vi rút
Triệu chứng khảm vàng trên đậu cô ve
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
104
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh khảm do Vi rút
Triệu chứng khảm trên dưa leo (CMV)
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
105
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh khảm do Vi rút
Triệu chứng khảm trên lá và cây ớt (PVY)
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
106
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh khảm do Vi rút
Cà chua Cải xà lách Ớt
Triệu chứng khảm do Alfalfa mosaic virus
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
107
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh khảm do Vi rút
Triệu chứng khảm trên cây tỏi
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
108
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh khảm do Vi rút
Triệu chứng khảm trên cải xà lách
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
109
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh khảm do Vi rút
Triệu chứng khảm trên cà chua (TMV)
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
110
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh khảm do Vi rút
Triệu chứng khảm trên bí rợ (PRSV-w)
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
111
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh teo lá do Vi rút
Triệu chứng teo lá trên cây cà chua do CMV
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
112
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh gân sưng to do Vi rút
Triệu chứng gân sưng to trên cây cải xà lách do (LBVV)
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
113
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh vàng và cháy lá do Vi rút
Triệu chứng vàng và cháy lá trên cây cải xà lách do (LNYV)
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
114
Các bệnh thường xảy trên nhiều loại rau đậu:

Bệnh khảm do Vi rút
Các giải pháp phòng ngừa bệnh vi rút:

Sử dụng giống kháng bệnh

Chọn hạt giống không có bệnh để trồng

Khi mua cây con trồng, phải chắc chắn không bị nhiễm bệnh

Nhổ bỏ ngay những cây có bệnh

Ngừa và trị côn trùng truyền bệnh
13-6-2006
Pham Van Kim, Bm BVTV, DHCT
115
Hết