Bài 9. Tổng hợp và phân tích lực. Điều kiện cân bằng của chất điểm

Giáo viên: trần văn minh
Trường thpt quản bạ
Chương II :Động lực học chất điểm
Tiết 16


Bài 9: Tổng hợp và phân tích lực
Điều kiện cân bằng của chất điểm
I. Lực. Cân bằng lực

Vật nào tác dụng vào cung làm cung biến dạng ?
Vật nào tác dụng vào mũi tên làm mũi tên bay đi ?
Dưới tác dụng của lực: quả bóng tennit, quả bóng đá và dây cao su có chung đặc điểm gì?
Dưới tác dụng của lực: bi-a, ô tô đồ chơi và chiếc thuyền có chung đặc điểm gì?
Biến dạng
Thay đổi vận tốc => Có gia tốc
1. §Þnh nghÜa lùc:
Hãy quan sát:
LỰC - TỔNG HỢP VÀ PHÂN TÍCH LỰC
Một số ví dụ biểu diễn lực
Lực là đại lượng véc tơ đặc trưng cho tác dụng của vật này lên vật khác mà kết quả là gây ra gia tốc cho vật hoặc làm cho vật bị biến dạng
2.Các lực cân bằng
Là các lực khi tác dụng đồng thời vào một vật thì không gây gia tốc cho vật
P
T
Vật nặng chịu tác dụng của những lực nào? Vật có gia tốc không?
3.Giá của lực

Là đường thẳng mang véc tơ lực
F
.
P
T
Nhận xét về giá của hai lực trong hình bên
Cùng giá
Hai lực cân bằng







Hai lực cân bằng là hai lực:
- Cùng t/d vào một vật
- Cùng giá
- Cùng độ lớn
- Ngược chiều
4. Đơn vị lực: Niutơn(N)
Chiếc xà lan chịu tác dụng của mấy lực kéo?
Có thể thay thế 2 lực kéo xà lan bằng một lực được không?
II. Tổng hợp lực
1. Thí nghiệm:
O
M
N
Từ thí nghiệm ta rút ra được kết luận gì về tính chất của lực?
Chất điểm O chịu tác dụng của mấy lực?
Để O cân bằng, có thể thay 3 lực bằng 2 lực cân bằng được không?
Lực thay thế F có đặc điểm gì?
Hãy nhận xét về mối quan hệ hình học giữa các lực F1, F2 và F ?


2. Định nghĩa:
Tổng hợp lực là thay thế các lực tác dụng đồng thời vào cùng một vật bằng một lực có tác dụng giống hệt như các lực ấy.
O



3. Quy t¾c h×nh b×nh hµnh:
NÕu hai lùc ®ång lµm thµnh hai c¹nh cña mét h×nh b×nh hµnh, th× ®­êng chÐo kÎ tõ ®iÓm ®ång quy biÓu diÔn hîp lùc cña chóng.
F = F1 + F2

Muốn cho một chất điểm đứng cân bằng thì hợp lực của các lực tác dụng lên nó phải bằng không
III. Điều kiện cân bằng của chất điểm
F = F1 + F2 + … = 0
IIi. Phân tích lực
1. Ví dụ:
Vật nặng chuyển động dưới tác dụng của lực nào ?
Trọng lực
Trọng lực có những tác dụng gì đối với vật?

Làm vật trượt xuống
Ép vật xuống mặt nghiêng
Phân tích lực để làm gì?
Hãy quan sát
Việc phân tích lực hợp lí giúp ta thấy rõ hơn tác dụng của lực đối với vật.
Vấn đề đặt ra
1. Ví dụ:
1. Ví dụ:
Phân tích lực là thay thế một lực bằng hai hay nhiều lực có tác dụng giống hệt như lực đó
2. Định nghĩa:
3. Các bước phân tích lực:
x
x’
O
N
M
A
F
F1
F2
4. Chú ý
Chỉ khi biết một lực có tác dụng cụ thể theo hai phương nào thì mới phân tích lực theo hai phương ấy.
Định nghĩa lực: Là đại lượng véctơ đặc trưng cho tác dụng của vật này vào vật khác mà kết quả là gây ra gia tốc hoặc làm cho vật biến dạng.
Tổng hợp lực là thay thế các lực tác dụng đồng thời vào cùng một vật bằng một lực có tác dụng giống hệt như các lực ấy. Lực thay thế này gọi là hợp lực.(Tổng hợp lực theo quy tắc hình bình hành)
Phân tích lực là thay thế một lực bằng hai hay nhiều lực có tác dụng giống hệt như lực đó.
Củng cố - dặn dò
O



Quy t¾c h×nh b×nh hµnh:
F = F1 + F2
Các bước phân tích lực:
x
x’
O
N
M
A
F
F1
F2
Củng cố - dặn dò
4. Điều kiện cân bằng của một chất điểm dưới tác dụng của nhiều lực là hợp lực của các lực tác dụng lên nó phải bằng không.

F = F1 + F2 + . = 0
5. Về nhà làm bài 5, 6, 7, 8, 9 và xem trước bài mới.