Bài 9. Tổng hợp và phân tích lực. Điều kiện cân bằng của chất điểm

Nhiệt liệt Chào mừng các thầy cô và các em
Tiết 16
tổng hợp lực và phân tích lực.
điều kiện cân bằng của chất điểm
Bài 9:
I. LỰC. CÂN BẰNG LỰC

Vật nào tác dụng vào cung làm cung biến dạng ?
Vật nào tác dụng vào mũi tên làm mũi tên bay đi ?
Dưới tác dụng của lực: quả bóng tennit, quả bóng đá và dây cao su có chung đặc điểm gì?
Dưới tác dụng của lực: bi-a, ô tô đồ chơi và chiếc thuyền có chung đặc điểm gì?
Biến dạng
Thay đổi vận tốc => Có gia tốc
1. §Þnh nghÜa lùc:
Hãy quan sát:
LỰC - TỔNG HỢP VÀ PHÂN TÍCH LỰC
Một số ví dụ biểu diễn lực
Lực là đại lượng véc tơ đặc trưng cho tác dụng của vật này lên vật khác mà kết quả là gây ra gia tốc cho vật hoặc làm cho vật bị biến dạng
2.C¸c lùc c©n b»ng:
Lµ c¸c lùc khi t¸c dông ®ång thêi vµo mét vËt th× kh«ng g©y gia tèc cho vËt
P
T
Vật nặng chịu tác dụng của những lực nào? Vật có gia tốc không?





Là đường thẳng mang véc tơ lực
F
.
3. Giá của lực:
Hai lực cân bằng là hai lực:
- Cùng t/d vào một vật
- Cùng giá
- Cùng độ lớn
- Ngược chiều
4. Đơn vị lực: Niu tơn (N)
P
T
Nhận xét về giá của hai lực trong hình bên
Cùng giá
Hai lực cân bằng
II T?NG H?P L?C
Chiếc xà lan chịu tác dụng của mấy lực kéo?
Có thể thay thế 2 lực kéo xà lan bằng một lực được không?
II. Tổng hợp lực:
II. T?NG H?P L?C
1. Thí nghiệm:
O
M
N
Từ thí nghiệm ta rút ra được kết luận gì về tính chất của lực?
Chất điểm O chịu tác dụng của mấy lực?
Để O cân bằng, có thể thay 3 lực bằng 2 lực cân bằng được không?
Lực thay thế F có đặc điểm gì?
Hãy nhận xét về mối quan hệ hình học giữa các lực F1, F2 và F ?

2. Định nghĩa:
Tổng hợp lực là thay thế các lực tác dụng đồng thời vào cùng một vật bằng một lực có tác dụng giống hệt như các lực ấy.
Lực thay thế này gọi là hợp lực
O



3. Quy t¾c h×nh b×nh hµnh:
- Quy t¾c:Nếu hai lực đồng quy làm thành hai cạnh của một hình bình hành, thì đường chéo kẻ từ điểm đồng quy biểu diễn hợp lực của chúng.
F = F1 + F2

Hai lực cùng phương , cùng chiều: F = F1+ F2
Hai lực cùng phương , ngược chiều: F = F1 - F2
Hai lực có giá vuông góc với nhau :
Hai lực hợp với nhau 1 góc bất kỳ:

Nếu F1 = F2:


Chó ý :
3. Quy tắc hình bình hành
3. Quy tắc hình bình hành
Trong trường hợp có nhiều lực đồng quy thì quy tắc này áp dụng như thế nào?
TỔNG HỢP VÀ PHÂN TÍCH LỰC ĐIỀU KIỆN CÂN BẰNG CỦA CHẤT ĐIỂM
Muốn cho một chất điểm đứng cân bằng thì hợp lực của các lực tác dụng lên nó phải bằng không
III. Điều kiện cân bằng của chất điểm
F = F1 + F2 + … = 0
IV. Phân tích lực
1. Ví dụ:
Vật nặng chuyển động dưới tác dụng của lực nào ?
Trọng lực
Trọng lực có những tác dụng gì đối với vật?

Làm vật trượt xuống
Ép vật xuống mặt nghiêng
Phân tích lực để làm gì?
Hãy quan sát
Việc phân tích lực hợp lí giúp ta thấy rõ hơn tác dụng của lực đối với vật.
Vấn đề đặt ra
1. Ví dụ:
1. Ví dụ:
Phân tích lực là thay thế một lực bằng hai hay nhiều lực có tác dụng giống hệt như lực đó
2. Định nghĩa:
Các lực thay thế gọi là lực thành phần
3. Các bước phân tích lực:
Muốn phân tích lực F3 thành hai lực thành phần F1 và F2 theo hai phương MO và NO, ta làm như sau: từ đầu mút C của vectơ F3 ta kẻ hai đường thẳng song song với hai phương đó, chúng cắt những phương này tại các điểm E và G. các vectơ OE và OG biểu diễn các lực thành phần F1 và F2.
Khi phân tích lực, phải xác định được lực có tác dụng theo hai phương nào rồi chỉ phân tích theo hai phương ấy.
4. Chú ý:
Câu 1. Chỉ ra kết luận sai trong các kết luận sau:
A. Lực là nguyên nhân làm cho vật chuyển động hoặc bị biến dạng.
B. Lực là đại lượng vectơ.
C. Lực tác dụng lên vật gây ra gia tốc cho vật.
D. Có thể tổng hợp các lực đồng quy theo quy tắc hình bình hành.
CỦNG CỐ
Câu 2:Một chất điểm đứng yên dưới tác dụng của 3 lực 4N, 5N, 6N . Nếu bỏ đi lực 6N thì hợp lực của 2 lực còn lại bằng bao nhiêu ?
9N
1N
6N
Không biết vì chưa biết góc giữa 2 lực còn lại
CỦNG CỐ
Nhiệm vụ về nhà
Bài tập về nhà :
+ Bài: 5 ,6 ,7 , 8 , 9 SGK/T 58
+ Bài :9.5 ; 9.6 SBT/T 30 ,31
Ôn tập :
+ Kiến thức đã học về cân bằng lực và quán tính
+ Quy tắc tổng hợp 2 lực đồng quy
R
h
BÀI HỌC KẾT THÚC