Bài 9. Thứ tự kể trong văn tự sự

nhiệt liệt chào mừng
các thầy cô giáo
và các em học sinh
Khi kể chuyện người ta thường sử dụng những ngôi kể nào?
Ưu điểm của từng ngôi kể?
Kiểm tra bài cũ
* Khi kể chuyện người ta thường sử dụng hai ngôi kể là ngôi thứ nhất và ngôi thứ 3.
* Ưu điểm của từng ngôi kể:
+ Ngôi thứ nhất: Người kể có thể trực tiếp kể ra những gì mình nghe, mình thấy, mình trải qua, có thể trực tiếp nói ra cảm tưởng, ý nghĩ của mình.
+ Ngôi thứ 3: Người kể có thể kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật.

Trò chơi ô chữ
1
3
2
1. Tổ hợp từ gồm 9 chữ cái: Ngôi kể của truyện "Ông lão đánh cá và con cá vàng"?
2. Một từ gồm 4 chữ cái: Phương thức biểu đạt chính của các truyện truyền thuyết và cổ tích đã học?
3. Một từ có 2 chữ cái: Từ còn thiếu trong vâu văn sau:Văn tự sự chủ yếu là văn ... người và ... việc.
Tiết 36 - Ngữ văn 6
Thứ tự kể trong văn tự sự
Tiết 36: Thứ tự kể trong văn tự sự.
I. Tìm hiểu thứ tự kể trong văn tự sự.
1. Ví dụ1 :
Tóm tắt các sự việc có trong truyện:" Ông lão đánh cá và con cá vàng"?
1. Hai vợ chồng ông lão đánh cá sống trong một túp lều nát bên bờ biển.
2. Ông lão bắt được cá vàng và thả, cá hứa đền ơn.
4. Mụ vợ bắt ông lão năm lần ra biển đòi cá vàng: cái máng lợn rồi ngôi nhà to, là bà nhất phẩm phu nhân, là nữ hoàng, là Long vương.
5. Cuối cùng mụ vợ lại trở về với túp lều nát và cái máng lợn sứt mẻ.
Tiết 36: Thứ tự kể trong văn tự sự.
I. Tìm hiểu thứ tự kể trong văn tự sự.
1. Ví dụ 1:
* Các sự việc trong truyện: " Ông lão đánh cá và con cá vàng":
Hai vợ chồng ông lão đánh cá sống trong một túp lều nát bên bờ biển.
Ông lão bắt được cá vàng, thả cá và cá hứa đền ơn.
Ông lão không đòi hỏi gì, về nhà kể chuyện cho mụ vợ nghe.
Mụ vợ bắt ông lão 5 lần ra biển đòi cá vàng: cái máng mới, ngôi nhà rộng, bà nhất phẩm phu nhân, làm nữ hoàng, làm Long Vương.
Cuối cùng mụ vợ quay về với túp lều nát và cái máng lợn sứt mẻ.
Các sự việc trong truyện được trình bày theo thứ tự nào?
=> Sự việc được kể theo trình tự thời gian:
Thế nào là trình tự thời gian?
Kể theo trình tự thời gian có ưu điểm gì?
* Ưu điểm: Làm cho cốt truyện mạch lạc, sáng tỏ và người đọc dễ hiểu.
Hãy kể tên một số tác phẩm em đã học cũng được kể theo thứ tự này?
Việc gì xảy ra trước thì kể trước, việc gì xảy ra sau thì kể sau cho đến khi kết thúc câu chuyện.
Cái tin thằng Ngỗ bị chó cắn rách cả bắp chân, được băng bó ở trạm y tế xã đến chiều nay đã truyền đi khắp xóm.
Số là trưa nay, khi xóm làng đang yên tĩnh, thì vang lên tiếng kêu thất thanh, mỗi lúc một rõ: "Chó dại! Chó dại! Cứu tôi với!". Nhiều người nghe nhận ra tiếng thằng Ngỗ, nên chẳng ai chạy ra ứng cứu. Bởi dân trong xóm đã một lần mắc lừa thằng Ngỗ.
Ngỗ mồ côi cha mẹ từ sớm, hiện sống với bà ngoại, một người quanh năm ốm yếu lại nhà nghèo. Thiếu sự rèn cặp của bố mẹ, Ngỗ đi học bữa đực bữa cái, rồi cuối cùng bỏ học luôn, suốt ngày lêu lổng. Người trong xóm không ai muốn cho con cái mình chơi với Ngỗ. Một hôm, chẳng biết buồn tình thế nào, đang giữa trưa yên ắng, Ngỗ ta vun một đống tướng vừa cỏ, vừa rạ ở đầu làng, rồi đốt lên, gió từ cánh đồng làm cho lửa cháy rùng rùng. Thằng Ngỗ vừa chạy vừa la: "Cháy! Cháy! Cứa tôi với!". Nhiều người tưởng thật chạy ra, có người còn xách cả xô nước, cầm câu liêm. Ngỗ thấy đánh lừa được nhiều người, cười khanh khách rồi bỏ chạy. Mọi người tức giận lắm. Có người nói với bà lão: "Bà phải đe cháu bà, cứ thế này rồi thì không hay đâu!". Bà ngoại đã khóc nhiều lần với cháu mà Ngỗ vẫn chứng nào tật ấy. Sự việc hôm nay chỉ là hậu quả của việc làm trước đây của Ngỗ mà thôi. Người trong xóm còn lo, chuyện chó dại cắn đâu chỉ băng bó mà xong, còn phải tiêm nhiều mũi vắc-xin mới yêu được. Liệu thằng bé có rút được bài học này không?
(Phóng tác theo truyện cổ)
Tiết 36: Thứ tự kể trong văn tự sự.
I. Tìm hiểu thứ tự kể trong văn tự sự.
1. Ví dụ 2:
Tiết 36: Thứ tự kể trong văn tự sự.
I. Tìm hiểu thứ tự kể trong văn tự sự.
2. Ví dụ 2:
* Các sự việc chính trong đoạn văn :
1. Ngỗ bị chó cắn phải băng bó ở trạm y tế xã.
2. Khi Ngỗ bị chó dại cắn thật, kêu cứu thì không ai đến cứu.
3. Ngỗ tìm cách trêu chọc đánh lừa mọi người, làm họ mất lòng tin.
4. Bởi Ngỗ mồ côi cha mẹ, không có người rèn cặp trở nên lêu lổng, hư hỏng, bị mọi người xa lánh.
Hãy tóm tắc các sự việc chính trong đoạn văn?
Các sự việc đó có được trình bày theo thứ tự thời gian không?
Vậy các sự việc trong VD 2 được trình bày theo thứ tự nào?Hãy chỉ rõ?
=> Các sự việc được kể ngược( Không theo trình tự thời gian):
Thế nào là kể theo trình tự thời gian
Đem kết quả hoặc sự việc hiện tại ra kể trước, sau đó mới kể lại các sự việc đã xảy ra trước đó.
Hiện tại( hậu quả)
=>Quá khứ (nguyên nhân)
=>Quay về hiện tại (bàn về hậu quả sự việc)
Cách kể này có ưu điểm gì?
* Ưu điểm: Gây chú ý, tạo tình huống bất ngờ, hấp dẫn, lôi cuốn.
Tiết 36: Thứ tự kể trong văn tự sự.
I. Tìm hiểu thứ tự kể trong văn tự sự.
1. Ví dụ :
2. Ghi nhớ:
Qua phân tích hai ví dụ trên em hãy cho biết trong văn tự sự có những thứ tự kể nào?
Thứ tự kể trong văn tự sự
Kể xuôi
( Theo thứ tự tự nhiên)
Kể ngược
(Không theo thứ tự tự nhiên)
Ưu điểm của từng cách kể?
Làm cho cốt truyện
mạch lạc, sáng tỏ và
người đọc dễ hiểu.
Gây chú ý, tạo tình huống
bất ngờ, hấp dẫn, lôi cuốn.
Bài tập 1 (SGK/98): Đọc câu chuyện sau đây và trả lời câu hỏi:
Tôi và Liên là bạn thân cùng lớp, nhưng hồi Liên mới từ quê đến khu tập thể ở với bố bên cạnh nhà tôi, thì không hiểu sao tôi lại rất ghét Liên. Có thể là vì Liên mới ở quê ra mà đã biết ăn mặc lịch sự, lại hay giặt giũ phơi phóng, ra điều ta đây chăm chỉ, ngoan ngoãn, làm cho tôi như bị kém cạnh!
Tôi nhớ như in lần va chạm đầu tiên với Liên. Lần ấy, ngày đầu tiên nắng to sau một tuần mưa dầm dề, mọi người ai cũng giặt giũ, phơi phóng đầy cả sân. Khi tôi giặt xong quần áo đem phơi, thì sợi dây phơi áo nhà tôi đã phơi đầy áo quần của Liên. Tôi bực mình lùa một cách thô bạo áo quần của Liên vào một đầu, rồi phơi áo quần của mìnhvào phần dây còn lại, xong việc tôi đi vào nhà. Liên nhìn thấy nhưng không nói gì. Cô đi tìm sợi dây khác buộc làm dây phơi rồi phơi áo quần của mình lên đó.
Hôm ấy tôi cùng mẹ đi phố, nhân thể ghé thăm bà ngoại, đến chiều mới về. Không ngờ đến chiều thì trời đổ mưa to. Nhìn trời mưa tôi nghĩ, chắc quần áo của mình phơi đã ướt sạch rồi. Nhưng khi về nhà thì quần áo đã được ai thu dọn. Tôi đang đưa mắt nhìn quanh, thì Liên sang bảo, khi trời sắp mưa, cô dã kịp rút hộ vào và đem trả lại cho tôi. Nhìn xấp quần áo khô đã gấp gọn gàng, tôi thực sự ngạc nhiên và cảm động. Tôi cảm thấy mặt mình nóng bừng lên. Thì ra tôi đã nghĩ xấu cho Liên.
Từ đó tôi và Liên trở thành đôi bạn thân trong khu tập thể, vui buồn có nhau...
( Tự thuật của một học sinh)
Tiết 36: Thứ tự kể trong văn tự sự.
I. Tìm hiểu thứ tự kể trong văn tự sự.
Câu chuyện được kể theo thứ tự nào? Truyện được kể ở ngôi thứ mấy?
Yếu tố hồi tưởng đóng vai trò như thế nào trong câu chuyện?
II. Luyện tập:
Tiết 36: Thứ tự kể trong văn tự sự.
I. Tìm hiểu thứ tự kể trong văn tự sự.
II. Luyện tập:
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Cho đề văn: Kể câu chuyện lần đầu tiên em được đi chơi xa.
Dựa vào gợi ý hãy lập dàn ý đề văn trên?
- Truyện được kể ngược theo dòng hồi tưởng
Kể theo ngôi thứ nhất.
Yếu tố hồi tưởng đóng vai trò cơ sở cho việc kể ngược.
Gợi ý:
Tiết 36: Thứ tự kể trong văn tự sự.
I. Tìm hiểu thứ tự kể trong văn tự sự.
II. Luyện tập:
Bài tập 1:
Bài tập 2:
* Nhóm 1 và nhóm 3: Lậpdàn ý kể theo trình tự thời gian.
* Nhóm 2 và nhóm 4: Lập dàn ý kểkhông theo trình tự thời gian.
Hoạt động nhóm
Biểu điểm:
1. Kể trọn vẹn, đầy đủ nội dung (6điểm)
2. Lựa chọn đúng cách kể (3điểm)
3.Mỗi lỗi sai trừ 1điểm.
5/ Thêm từ còn thiếu vào câu sau: Mỗi người đều có một tên …
Tiết 36: Thứ tự kể trong văn tự sự.
II. Luyện tập:
Bảng tổng kết điểm
Điểm
Nhóm
Hướng dẫn về nhà:
Hiểu và học thuộc nội dung bài học.
Ôn lại kiến thức đã học về văn tự sự
Chuẩn bị viết bài Tập làm văn số 2.
Khoanh tròn vào chữ cái đứng trước câu trả lời đúng:
Có mấy cách kể trong văn tự sự?
A. Một B. Hai C. Ba D. Bốn
2. Nhận định nào đúng về thứ tự tự nhiên trong văn tự sự.
A. Khi kể chuyện, có thể kể các sự việc diễn ra theo trình tự thời gian, không thể đảo trật tự các sự việc.
B. Để tạo sức hấp dẫn cho câu chuyện, người kể có thể đảo trật tự thời gian, diễn biến của sự việc.
B
A
Bài giảng Ngữ văn 9
Bàn về đọc sách