Bài 9. Tác động của ngoại lực đến địa hình bề mặt Trái Đất

Bài 9
Tác động của ngoại lực đến
địa hình bề mặt trái Đất
(Tiết 2)
DựA VàO NộI DUNG sgk Và HIểU BIếT CủA BảN THÂN EM HãY TìM HIểU :
KháI niệm về quá trình bóc mòn ? nguyên nhân của quá trình này?
KháI niệm về quá trình vận chuyển? Quá trình vận chuyển phụ thuộc vào yếu tố nào?
KháI niệm về quá trình tích tụ? Quá trình tích tụ gồm những quá trình nào?
1. Khái niệm bóc mòn, vận chuyển và bồi tụ
Bóc mòn:
- Là quá trình do các tác nhân ngoại lực làm dời chuyển các sản phẩm phong hóa ra khỏi vị trí vốn có của nó.
- Nguyên nhân bóc mòn do:
+ Nước: gọi là quá trình xâm thực
+ Gió: gọi là quá trình thổi mòn
+ Sóng biển: gọi là quá trình mài mòn
1. Khái niệm bóc mòn, vận chuyển và bồi tụ
b) Vận chuyển:
- Là sự tiếp tục của quá trình bóc mòn, là quá trình vận chuyển vật liệu từ nơi này đến nới khác.
- Vận chuyển có thể xảy ra trực tiếp do trọng lực như hiện tượng đá lở, đất trượt hoặc gián tiếp do một nguyên nhân khác như nước, gió, băng hà...
- Quá trình vận chuyển phụ thuộc vào: động năng của quá trình, kích thước và trọng lượng của vật liệu, bề mặt đệm.
- Vận chuyển có 2 hình thức: vật liệu nhỏ nhẹ được động năng cuae quá trình cuốn đi, vật liệu nặng chịu thêm tác động của trọng lực.
1. Khái niệm bóc mòn, vận chuyển và bồi tụ
c) Bồi tụ:
- Là sự kết thúc của quá trình vận chuyển, là quá trình tích tụ các vật liệu bị phá hủy
- Dựa vào nhân tố của quá trình bồi tụ người ta chia quá trình bồi tụ thành:
+ Lũ tích, bồi tích: quá trình bồi tụ do nước chảy trên mặt
+ Băng tích: Quá trình bồi tụ do băng hà
- Khi động năng giảm dần các vật liệu sẽ tích tụ theo thứ tự kích thước và trọng lượng giảm, nếu động năng giảm đột ngột thì vật liệu sẽ tích tụ theo lớp từ nhỏ đến lớn.
Mối quan hệ giữa 3 quá trình
3 quá trình này có quan hệ chặt chẽ với nhau, việc phân chia ranh giới của 3 quá trình chỉ mang tính chất hình thức vì khó có thể xác định thời điểm bắt đầu và kết thúc của 1 quá trình
Hoạt động nhóm
Lớp chia thành các nhóm mỗi nhóm tìm hiểu 1 trong những nội dung sau đây trong thời gian 7 phút:
Dựa vào SGK và những hiểu biết của bản thân, em hãy mô tả quá trình bóc mòn, vận chuyển và bồi tụ do:
1. Nước
2. Gió
3. Băng hà
4. Sóng biển
Mối quan hệ của từng yếu tố
2. Quá trình bóc mòn, vận chuyển và bồi tụ do nước chảy trên mặt
Bóc mòn
Vận chuyển
Tích tụ
Nước xâm thực tạo thành các khe rảnh, mương xói

Dòng nước vận chuyển các vật liệu phong hóa đi xa
Bồi tụ thành các bãi bồi, đồng bằng phù sa sông, tam giác châu
Quá trình xâm thực do các dòng chảy tạm thời
Đồng bằng châu thổ
sông Amazôn
Bãi bồi sông Hồng
3. Quá trình bóc mòn, vận chuyển và bồi tụ do gió
Bóc mòn
Vận chuyển
Tích tụ
Địa hình bóc mòn do gió tạo thành các dạng địa hình thổi mòn, khoét mòn

Gió thổi mang các vật liệu đi xa


Tích tụ cát ở bờ biển, bờ sông và hoang mạc

Các dạng đụn cát do tác động tích tụ do gió ở hoang mạc
Tích tụ cát ở bờ biển Aran do gió
Nấm đá
Sản phẩm thổi mòn do gió
Cửa sổ đá
3. Quá trình bóc mòn, vận chuyển và bồi tụ do băng hà
Bóc mòn
Vận chuyển
Tích tụ
Tác dụng bóc mòn của băng hà tạo thành các vịnh biển hẹp, cao nguyên băng hà, sông băng ...

Các vật liệu sẽ bị khối băng mang theo



Khi băng tan tạo thành quá trình tích tụ



Bờ biển Fio ở Na Uy
Cao nguyên băng hà
Một dạng địa hình mài mòn do băng hà
3. Quá trình bóc mòn, vận chuyển và bồi tụ dosóng biển
Bóc mòn
Vận chuyển
Tích tụ
Tác động mài mòn của sóng biển tạo thành các hàm ếch, vách biển, bậc thềm sóng vỗ

Sóng biển mang các vật liệu mài mòn đi

Quá trình tích tụ tạo thành các bãi biển, các giồng cát dài dưới đáy biển...

Địa hình mài mòn ở bờ biển