Bài 9. Tác động của ngoại lực đến địa hình bề mặt Trái Đất

BÀI 9
TÁC ĐỘNG CỦA NGOẠI LỰC ĐẾN ĐỊA HÌNH BỀ MẶT TRÁI ĐẤT

I/. NGOẠI LỰC
Ngoại lực là lực có nguồn gốc từ bên ngoài, trên bề mặt Trái Đất.
Nguồn năng lượng: chủ yếu là năng lượng bưc xạ Mặt Trời.
Các nhân tố tác động:
Khí hậu: nhiệt độ, gió, mưa...
Các dạng nước: nước chảy, nước ngầm, băng hà, sóng biển...
Sinh vật: Động vật, thực vật, con người.
II/. TÁC ĐỘNG CỦA NGOẠI LỰC
Hoạt động nhóm:
Lớp chia thành các nhóm,
Nhóm chẵn tìm hiểu về quá trình phong hóa vật lí,
Nhóm lẻ tìm hiểu quá trình phong hóa hóa học.
Nội dung tìm hiểu: dựa vào SGK tìm hiểu các nội dung sau:
+ Đặc điểm của quá trình phong hóa
+ Nguyên nhân dẫn đến quá trình phong hóa
+ Kết quả của quá trình phong hóa
1./ Phong hóa vật lí
Phong hóa vật lí là quá trình phá hủy đá thành các khối vụn có kích thước khác nhau mà không làm thay đổi về màu sắc, thành phần khoáng vật và hóa học.
Các tác nhân: do lực ma sát hoặc va đập của gió, sóng, nước chảy, hoạt động của động - thực vật..
Kết quả: Đá bị rạn nứt, vỡ thành các mảnh vụn.
a) Phong hóa vật lí do nhiệt độ

Nhiệt độ thay đổi

Độ liên kết giữa các lớp đất đá bị phá hủy dần

Đá bị vỡ thành các mảnh vụn
a) Phong hóa vật lí do nhiệt độ
Theo em phong hóa vật lí do nhiệt độ thường diễn ra mạnh mẽ ở những miền khí hậu nào? Tại sao?
Thường diễn ra ở những miền khí hậu khô nóng và khí hậu lạnh, nơi mà nhiệt độ thường xuyên thay đổi
Phong hóa vật lí do nhiệt độ ở sa mạc
b) Phong hóa vật lí do đóng băng

Nước trong các khe nứt của đá bị đóng băng

Đá bị vỡ thành các mảnh vụn

Nhiệt độ giảm dưới 0C

Tạo thành áp lực tác động lên thành khe nứt
Phong hóa vật lí do đóng băng
c) Phong hóa vật lí do kết tinh muối khoáng
Nước trong khoáng vật bốc hơi lên theo các mao dẫn

Đá bị vỡ thành các mảnh vụn
Hiện tượng bốc hơi mạnh ở những miền
khí hậu khô nóng
Trên đương bốc hơi nước hóa tan các muối khoáng và khi nước bốc hơi muối khoáng sẽ đọng lại

Tạo áp lực lên thành mao dẫn
d) Phong hóa vật lí do tác động của con người và sinh vật
Con người trong quá trình sinh sống tác động lên khoáng vật như làm đường, khai thác khoáng sản ...

Các sinh vật trong quá trình tồn tại cũng tác động lên khoáng vật, như rễ cây phát triển trên khoáng vật lrễn cây trong quá trình phát triển làm vỡ khoáng vật, đào hang làm tổ của động vật...
2. / PHONG HÓA HÓA HỌC
Phong hóa hóa học là quá trình phá hủy đá chủ yếu làm biến đổi thành phần, tính chất hóa học của đá và khoáng vật.
Các tác nhân: nước và các hợp chất hóa tan trong nước, ôxi và axít hữu cơ của sinh vật thông qua các phản ứng hóa học.
Kết quả: Đá bị thay đổi về thành phần, tính chất hóa học.
Hang Đầu Gỗ
Phong hóa hóa học do qúa trình hòa tan của nước
Động Thiên Cung (hạ Long) – 1 dạng địa hình cacxtơ ngầm, kết qủa của quá trình hóa tan trong phong hóa hóa học
3. / phong hóa sinh học
Sinh vật tác động đến khoáng vật ở cả 2 quá trình:
Phong hóa vật lí
Phong hóa hóa học
Cây phát triển trên đá
Theo em qúa trình phong hóa vật lí và phong hóa hóa học có quan hệ với nhau hay không?
2 quá trình phong hóa này có tác động qua lại với nhau, quá trình phong hóa này thúc đẩy quá trình phong hóa kia và ngược lại