Bài 9. Sự biến đổi tuần hoàn tính chất của các nguyên tố hoá học. Định luật tuần hoàn

Đỗ Thị Thơm
Hóa 43 A
Khoa hóa
ĐHSP Thái Nguyên
19/09/2011
SỰ biẾn đỔi tuẦn hoàn tính chẤt cỦa các nguyên tỐ hóa hỌc
ĐỊnh luẬt tuẦn hoàn (tiẾt 1)


Bài 9:
NỘi dung chính
Tính kim loại, tính phi kim
Sự biến đổi tính chất trong một chu kì
Sự biến đổi tính chất trong một nhóm A
Độ âm điện
I- Tính kim loẠi, tính phi kim
VD1: 11Na :1s22s22p63s1
Nguyên tử Na có 2e ở lớp ngoài cùng nên sẽ nhường 1e để đạt cấu hình e bền vững của khí hiếm
VD2: 17Cl:1s22s22p63s23p5
Nguyên tử Clo co 7e ở lớp ngoài cùng nên sẽ nhận 1e để đạt cấu hình e bền vững của khí hiếm
Tính kim loại là tính chất của một nguyên tố mà nguyên tử của nó dễ mất e để trở thành ion dương. Nguyên tử càng dễ mất e thì tính kim loại càng mạnh.
Tính phi kim là tính chất của một nguyên tố mà nguyên tử của của nó dễ thu e để trở thành ion âm. Nguyên tử càng dễ thu e thì tính phi kim càng mạnh.
Ranh giới
Trong bảng tuần hoàn, kim loại chiếm phần trên bên trái và phi kim chiếm phần trên bên phải mà giới hạn không rõ rệt là đường chéo kẻ từ góc bên trái
Sự biến đổi tính chất trong một chu kì
Trong 1 chu kỳ, theo chiều tăng của điện tích hạt nhân, tính kim loại của nguyên tố
yếu dần, đồng thời tính phi kim mạnh dần
Giải thích:
Dựa trên sự biến đổi bán kính nguyên tử
Trong một chu kì khi đi từ trái qua phải, điện tích hạt nhân tăng nhưng số lớp electron của nguyên tử các nguyên tố bằng nhau nên lực hút của hạt nhân với các electron lớp ngoài cùng tăng lên làm cho khoảng cách giữa hạt nhân với electron lớp ngoài cùng giảm dần dẫn đến bán kính nguyên tử giảm dần. Do đó khả năng nhường e giảm, khả năng thu e tăng

Kết Luận
Trong mỗi chu kì bán kính nguyên tử giảm dần theo chiều tăng của điện tích hạt nhân đã giảm khả năng nhường e làm giảm tính kim loại và tăng khả năng thu e làm tăng tính phi kim
Đầu chu kì là các kim loại mạnh
Cuối chu kì là các phi kim mạnh


2. SỰ biẾn đỔi tính chẤt trong mỘt nhóm A
Bảng tuần hoàn
Trong một nhóm A, theo chiều tăng của điện tích hạt nhân, tính kim loại của các nguyên tố mạnh dần, đồng thời tính phi kim yếu dần.
VD:
Nhóm IA là nhóm KL điển hình, tính KL tăng rõ rệt từ Li đến Cs.
Nhóm VIIA, tính phi kim của F mạnh nhất và giảm dần xuống đến I.
Giải thích cũng theo bán kính nguyên tử
Giải thích:
Trong một nhóm A đi từ trên xuống dưới điện tích hạt nhân tăng nhanh nhưng đồng thời số e lớp ngoài cùng cũng tăng mạnh làm cho bán kính nguyên tử cũng tăng nhanh. Sự tăng nhanh bán kính nguyên tử cũng lặp lại sau mỗi nhóm A

Do đó khả năng nhường e tăng nên tính kim loại tăng
khả năng nhận e giảm nên tính phi kim giảm
3. ĐỘ âm điỆn
Khái niệm
Độ âm điện của một nguyên tử đặc trưng cho khả năng hút e của nguyên tử đó khi hình thành liên kết hóa học.
Độ âm điện càng lớn thì tính phi kim càng mạnh, độ âm điện càng nhỏ
tính kim loại càng mạnh.
b. Bảng độ âm điện
L.C. Pauling
Nhóm
Trong 1 chu kỳ, từ trái sang phải, độ âm điện tăng dần.
Trong 1 nhóm A, từ trên xuống, độ âm điện giảm dần.

Quy luật biến đổi độ âm điện phù hợp với sự biến đổi tính KL, tính PK của các nguyên tố trong 1 chu kỳ và trong 1 nhóm A
L.C. Pauling
Trong 1 chu kỳ, từ trái sang phải, tính KL giảm dần, tính PK tăng dần. Điều này lặp đi lặp lại ở mỗi chu kỳ.
Ta nói: tính KL, tính PK của các nguyên tố biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện tích hạt nhân


BẢng tóm tẮt: SỰ biẾn đỔi tuẦn hoàn tính kim loẠi, tính phi kim, bán kính nguyên tỬ và giá trỊ đỘ âm điỆn cỦa các nguyên tỐ

chu kì
Nhóm A
Bán kính nguyên tử tính kim loại
Giá trị độ âm điện
tính phi kim
Bán kính nguyên tử
tính kim loại
Giá trị độ âm điện
tính phi kim
Bài tập
Trong một chu kì, bán kính nguyên tử của các nguyên tố (chọn đáp án đúng)
Tăng theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân
Giảm theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân
Cả A, B đều đúng
Đáp án: B

Trong một nhóm A, bán kính nguyên tử của các nguyên tố:
Tăng theo chiều tăng của điện tích hạt nhân
Giảm theo chiều tăng của điện tích hạt nhân
A, B đều đúng
Đáp án: A



3. Các nguyên tố halogen được sắp xếp theo chiều bán kính nguyên tử giảm dần (từ trái qua phải) như sau:
I, Br, Cl, F.
F, Cl, Br, I.
I, Br, F, Cl.
Br, I, Cl, F.
Đáp án: C
4. Các nguyên tố của chu kì 2 được sắp xếp theo chiều giá trị độ âm điện giảm dần( từ trái qua phải) như sau:
F, O, N, C, B, Be, Li.
Li, B, Be, N, C, F, O.
Be, Li, C, B, O, N, F.
N, O, F, Li, Be, B, C.
Đáp án: A.