Bài 9. Sóng dừng

Kiểm tra bài cũ:
1. Định nghĩa giao thoa và nêu điều kiện để có giao thoa sóng?
Là hiện tượng hai sóng kết hợp khi gặp nhau thì có những điểm ? đó biờn d? luôn tăng cường ho?c triệt tiêu .
DK:Hai sóng k?t h?p ( cùng phương, cùng tần số , và có d? l?ch pha không đổi.

2/. Vị trí cựcđại và cực tiểu giao thoa thoả mãn điều kiện nào?

Cực đại GT nằm tại các điểm có hiệu đường đi là một số nguyên lần bước sóng


Cực tiểu GT nằm tại các điểm có hiệu đường đi bằng một số bán nguyên (số nửa) lần bước sóng



TIẾT 15: Bài 9
SÓNG D?NG
I. SỰ PHẢN XẠ CỦA SÓNG
II. SÓNG DỪNG
1. Phản xạ của sóng trên vật cản cố định
Thí nghiệm:
Dùng một sợi dây mềm PQ dài chừng vài mét, đầu Q gắn vào tường và căng ngang, giật mạnh đầu P lên phía trên rồi hạ ngay tay về chỗ cũ.
I. SỰ PHẢN XẠ CỦA SÓNG
- Vật cản ở đây là gì?
.Khi phản xạ trên vật cản cố ®Þnh, biến dạng
của dây như thế nào ?
.Quá trình gì sẽ xảy ra nếu cho P dao động điều hòa ?
.Đến Q Sóng đó bị phản xạ trở lại
.Sóng có dạng hình sin lan truyền từ P đến Q gọi là sóng tới.
.V?y, khi ph?n x? trờn v?t c?n c? d?nh, pha c?a súng ph?n x? v� súng t?i cú d?c di?m gỡ?
Kết luận: Khi phản xạ trên vật cản cố định, sóng phản xạ luôn ngược pha với sóng tới ở điểm phản xạ.
2. Phản xạ của sóng trên vật cản tự do
Thí nghiệm:
- Cầm đầu P để sợi dây thõng xuống theo đường thẳng đứng. Giật mạnh đầu P sang phải rồi trở về ngay

I. SỰ PHẢN XẠ CỦA SÓNG
Nhận xét:
- Biến dạng không đổi chiều
- Sóng phản xạ cùng pha với sóng tới ở điểm phản xạ.
Biến dạng của dây có đổi chiều không? Từ đó nhận xét về pha của sóng tới và sóng phản xạ?
- Vật cản ở đây là gì?
Khi biến dạng truyền đến Q, hiện tượng sẽ xãy ra như thế nào?
P
Q
Sóng phản xạ
Sóng tới
II. SÓNG DỪNG
1. Thí nghiệm:
- Quan sát hiện tượng:
Thế nào là sóng dừng?
- Sóng truyền trên sợi dây trong trường hợp xuất hiện các nút và các bụng cố định gọi là sóng dừng
2. Sóng dừng trên một sợi dây có hai đầu cố định
a) Tại P, Q có hai nút
b) Vị trí các nút
Các nút nằm cách đầu P và Q những khoảng bằng một số nguyên lần nửa bước sóng.
Hai nút liên tiếp cách nhau một khoảng bằng mấy lần bước sóng?
c) Vị trí các bụng
- Các bụng nằm cách hai đầu cố định bằng bao
nhiêu bước sóng?
Hai bụng liên tiếp cách nhau bao nhiêu bước sóng?

d) Điều kiện để có sóng dừng trên sợi dây có hai đầu cố định
Điều kiện để có sóng dừng trên một sợi dây có hai đầu cố định?
B
A
3. Sóng dừng trên một sợi dây có
một đầu cố định, một đầu tự do
A
B
- Từ hình vẽ bên có mấy lần




- Điều kiện để có sóng dừng trên một sợi dây có một đầu cố định, một đầu tự do?
k = 0, 1, 2, 3,…
III.CŨNG CỐ: 1/Quan sát hiện tượng và so sánh.
2/ Trong thực tế em hãy lấy 1 ví dụ về hiện tượng sóng dừng mà có hai đầu cố định
Và một ví dụ về hiện tượng sóng dừng một đầu cố dịnh và một đầu tự do
+Sóng dừng là sóng có nút sóng và bụng sóng cố định trong không gian
+ Điều kiện để có sóng dừng trên dây hai đầu cố định :
(k = số bụng = số nút -1)

+ Một đầu là nút sóng một đầu là bụng sóng :
Số bụng sóng = số nút sóng = k + 1




IV. TĨM T?T N?I DUNG B�I H?C
3/Một dây đàn hồi PQ dài 1m căng ngang, Q cố định, P gắn vào bản rung dao động với tần số f = 50 Hz tạo ra sóng ngang trên PQ. Ta đếm được từ P đến Q có 5 nút. Tìm tốc độ truyền sóng trên PQ?
Trên PQ có sóng dừng với 5 nút , do đó có k = 4 bó sóng



Tốc độ truyền sóng trên dây PQ là:

BÀI TẬP