Bài 9. Sóng dừng

H×
Tiết 15: Bài 9


1. Phản xạ của sóng trên vật cản cố định
Thí nghiệm:
Dùng một sợi dây mềm PQ dài chừng 2m, đầu Q gắn vào tường và căng ngang, cho đầu P dao động theo phương thẳng đứng .
I. SỰ PHẢN XẠ CỦA SÓNG
P
Q
Khi phản xạ trên vật cản cố định, biến dạng của dây như thế nào ?

Biến dạng bị đổi chiều

P
Q
Quá trình gì sẽ xảy ra nếu cho P dao động điều hòa ?

P
Q
P
Q
Nếu cho P dao động điều hoà thì sóng có dạng hình sin lan truyền từ P đến Q gọi là sóng tới.
Đến Q sóng đó bị phản xạ trở lại.
* Kết luận: Khi phản xạ trên vật cản cố định, sóng phản xạ luôn ngược pha với sóng tới ở điểm phản xạ.
2. Phản xạ của sóng trên vật cản tự do
Thí nghiệm:
- Cầm đầu P để sợi dây thõng xuống theo đường thẳng đứng. Cho đầu P của sợi dây dao động.
I. SỰ PHẢN XẠ CỦA SÓNG
P
Q
Biến dạng không đổi chiều, suy ra sóng phản xạ cùng pha với sóng tới ở điểm phản xạ.
Kết luận: Khi phản xạ trên vật cản tự do, sóng phản xạ luôn cùng pha với sóng tới ở điểm phản xạ.
Gi? s? cho d?u P c?a d�y dao d?ng li�n t?c
II. SÓNG DỪNG
1) Khảo sát sự tạo thành sóng dừng trên dây
Q
P
Sóng tới
Sóng phản xạ
Quan sát hiện tượng
Q
P
II. SÓNG DỪNG
+ Nút: là nh÷ng điểm luôn luôn đứng yên
+ Bụng: là nh÷ng điểm luôn luôn dao động với
biên độ cực đại
II. SÓNG DỪNG
1) Khảo sát sự tạo thành sóng dừng trên dây
* Kết luận: Sóng truyền trên sợi dây trong trường hợp xuất hiện các nút và các bụng gọi là sóng dừng.
+ Khoảng cách giữa 2 nút hoặc 2 bụng liên tiếp bằng
Quan sát hiện tượng (so sánh)
II. SÓNG DỪNG
2.Sóng dừng trên một sợi dây có hai đầu cố định
k= 1, 2, 3 ….
II. SÓNG DỪNG
a. Vì P và Q là hai điểm cố định nên tại P và Q có 2 nút
b. Vị trí các nút: Các nút nằm cách đầu P và Q những khoảng bằng một số nguyên lần nửa bước sóng
c. Vị trí các bụng: Các bụng nằm cách hai đầu cố định những khoảng bằng một số lẻ lần
d. Điều kiện để có sóng dừng trên một sợi dây có hai đầu cố định là chiều dài của sợi dây phải bằng một số nguyên lần nửa bước sóng
l
3.Sóng dừng trên một sợi dây có một đầu cố định, một đầu tự do
II. SÓNG DỪNG
P
P
Q
Q
- P là một nút, Q là một bụng
- Khoảng cách giữa 2 nút hoặc 2 bụng liªn tiếp là
- Điều kiện để có sóng dừng trên một sợi dây có một đầu cố định, một đầu tự do là chiều dài của sợi dây phải bằng một số lẻ lần
k = 1, 2, 3 …
BÀI TẬP
1. Chọn câu đúng.
Tại điểm phản xạ thì sóng phản xạ :
A. Luôn ngược pha với sóng tới
B. Ngược pha với sóng tới nếu vật cản là cố định
C. Ngược pha với sóng tới nếu vật cản là tự do
D.Cùng pha với sóng tới nếu vật cản là cố định


2. Chọn câu đúng
Trong hệ sóng dừng trên một sợi dây, khoảng cách giữa hai nút hoặc hai bụng liên tiếp bằng :
A. Một bước sóng
B. Hai bước sóng
C. Một nửa bước sóng
D. Một phần tư bước sóng
BÀI TẬP
Hai đầu cố định chiều dài dây

b.

Bài 10 . Trờn m?t s?i dõy d�i 1,2 m cú m?t h? súng d?ng .K? c? hai d?u dõy , thỡ trờn dõy cú t?t c? b?n nỳt .Bi?t t?c d? truy?n súng trờn dõy l� v = 80 m/s. tớnh t?n s? v� chu k? dao d?ng c?a súng
Bài giải
Vì dây có hai đầu cố định nên :