Bài 9. Sóng dừng

TRƯỜNG THPT THÁI THANH HÒA
Giáo Viên: Phạm Xuân Yên
GIÁO ÁN DỰ THI CHÀO MỪNG NGÀY NHÀ GIÁO ViỆT NAM 20-11
Câu 1: Định nghĩa giao thoa và nêu điều kiện để có giao thoa?
Là sự kết hợp của hai hay nhiều sóng trong đó có những điểm biên độ được tăng cường (dao động với biên độ cực đại) và có những điểm ở đó chúng luôn triệt tiêu nhau (những điểm đứng yên).
Hai sóng dao động cùng phương, cùng tần số, và có hiệu số pha không đổi theo thời gian.
Bài 9:
SÓNG DỪNG
I/ SỰ PHẢN XẠ CỦA SÓNG
1. Sự phản xạ của sóng trên vật cản cố định
1.1. Thí nghiệm:
?
Khi phản xạ
ở Q, biến dạng của
dây ntn?
Biến dạng
của dây bị đổi chiều
Khi phản
xạ trên vật cản
cố định, pha của
sóng phản xạ và
Pha của sóng tới như thế
nào với nhau?
1.2. Kết Luận:
Khi phản xạ trên
vật cản cố định, sóng
phản xạ luôn ngược
pha với sóng tới ở
điểm phản xạ.
?
I/ SỰ PHẢN XẠ CỦA SÓNG
1. Sự phản xạ của sóng trên vật cản cố định
2. Phản xạ của sóng trên vật cản tự do
2.1. Thí nghiệm:
Khi phản xạ ở Q, biến
dạng của dây ntn?
Biến dạng của dây không bị
đổi chiều
Khi phản xạ trên vật cản tự do,
pha của sóng phản xạ và sóng tới
ở điểm phản xạ ntn?
2.2. Kết Luận:
Khi phản xạ trên vật cản tự do,
sóng phản xạ luôn luôn cùng pha
với sóng tới ở điểm phản xạ
Khi sóng tới và sóng phản xạ gặp nhau hiện
tượng gì sẽ xảy ra? Vì sao?
Khi sóng tới và sóng phản xạ gặp nhau thì
chúng giao thoa với nhau vì hai sóng kết hợp
II/ SÓNG DỪNG
1. Khái niệm
1.1. Thí nghiệm:
?
II/ SÓNG DỪNG
1. Khái niệm
1.1. Thí nghiệm:
1.2. Định nghĩa:
Sóng truyền trên sợi dây trong trường hợp xuất hiện
các nút và các bụng gọi là sóng dừng
Q
P
Sóng tới
Sóng phản xạ
Quan sát hiện tượng (sóng dừng)
Q
P
II/ SÓNG DỪNG
Q
P
Sóng tới
Sóng phản xạ
Q
P
II/ SÓNG DỪNG
Quan sát hiện tượng (sóng dừng)
P
Q
Sóng tới
Sóng phản xạ
P
Q
II/ SÓNG DỪNG
Quan sát hiện tượng (sóng dừng)
P
Q
P
Q
II/ SÓNG DỪNG
Quan sát hiện tượng (sóng dừng)
II/ SÓNG DỪNG
1. Khái niệm
?
2. Sóng dừng trên một sợi dây có hai đâu cố định
Nút
Bụng
CH1: tại P và Q là những điểm nút hay điểm bụng?
- Tại P và Q là hai nút
CH2: Khoảng cách giữa hai nút liên tiếp bằng bao nhiêu?
CH3: Khoảng cách giữa hai bụng liên tiếp bằng bao nhiêu?
Khoảng cách giữa hai nút hoặc hai bụng liên tiếp
bằng /2
?
2. Sóng dừng trên một sợi dây có hai đâu cố định
CH4: Vị trí các nút cách đầu P và Q một khoảng bằng
bao nhiêu?
Vị trí các nút cách đầu P và Q một số nguyên lần nửa
bước sóng
?
CH5: Khoảng cách giữa một nút và một bụng liên tiếp bằng
bao nhiêu?
Khoảng cách giữa một nút và một bụng liên tiếp
bằng /4.
?
2. Sóng dừng trên một sợi dây có hai đâu cố định
CH6: Vị trí các bụng cách đầu P và Q những khoảng
bằng bao nhiêu?
- Vị trí các bụng cách đầu P và Q những khoảng bằng một số lẻ lần /4.
?
CH7: Vậy điều kiện để có sóng dừng trên sợi dây có
hai đầu cố định là gì?
*) Điều kiện để có sóng dừng trên sợi dây có
hai đầu cố định là chiều dài của dây phải bằng một số nguyên lần nữa bước sóng
2. Sóng dừng trên một sợi dây có hai đâu cố định
(9.1)
Với k = 1,2,3,…
Trong đó: số bó sóng(số múi sóng) = số bụng sóng = k.
Số nút sóng = k + 1
?
P
P
Q
k = 0, 1, 2, 3 …
Q
3. Sóng dừng trên một sợi dây có
một đầu cố định, một đầu tự do
CH1: Điều kiện để có sóng dừng
trên trên một sợi dây có một đầu
cố định, một đầu tự do
(9.2)
Trong đó:
Số bụng = số nút = k +1
?
Điều kiện để có sóng dừng
trên trên một sợi dây có một đầu
cố định, một đầu tự do là chiều dài của sợi dây phải bằng một số nguyên lẻ lần
?
Ghi Nh?
I. Sự phản xạ của sóng
1. Phản xạ của sóng trên vật cản cố định.
Sóng phản xạ luôn ngược pha với sóng tới.
2. Phản xạ của sóng trên vật cản tự do.
Sóng phản xạ luôn cùng pha với sóng tới.
II. Sóng dừng:
Được tạo thành do sự giao thoa giữa sóng tới và sóng phản xạ. Trong đó, có một số điểm luôn đứng yên gọi là nút, và một số điểm luôn dao động với biên độ cực đại gọi là bụng. Khoảng cách giữa hai nút liên tiếp hoặc hai bụng liên tiếp bằng nửa bước sóng.
1. Sóng dừng trên sợi dây có hai đầu cố định.
ĐK có sóng dừng
2. Sóng dừng trên sợi dây có một đầu cố định, một đầu tựdo.
ĐK có sóng dừng
Câu 1: Thế nào là sóng dừng ?
Câu 2: Nêu điều kiện để có sóng dừng trên sợi dây có hai đầu cố định
Câu 3: Nêu điều kiện để có sóng dừng trên sợi dây có một đầu cố định, một đầu tự do.
CỦNG CỐ - BÀI TẬP
1.Chọn câu đúng.
Tại điểm phản xạ thì sóng phản xạ :
A. Luôn ngược pha với sóng tới
B. Ngược pha với sóng tới nếu vật cản là cố định
C. Ngược pha với sóng tới nếu vật cản là tự do
D.Cùng pha với sóng tới nếu vật cản là cố định

2. Chọn câu đúng
Trong hệ sóng dừng trên một sợi dây, khoảng cách giữa hai nút hoặc hai bụng liên tiếp bằng :
A. Một bước sóng
B. Hai bước sóng
C. Một nửa bước sóng
D. Một phần tư bước sóng
Bài giải
3.Một dây đàn dài 0,6m hai đầu cố định dao động với
một bụng độc nhất (ở giữa dây)
a. Tính bước sóng  trên dây
b. Nếu dây dao động với 5 nút thì bước sóng là bao
nhiêu?
Hai đầu cố định chiều dài dây
b.
4. Trên một sợi dây dài 1,2 m có một hệ sóng dừng .Kể cả hai đầu dây, thì trên dây có tất cả bốn nút .Biết tốc độ truyền sóng trên dây là v = 80 m/s. tính tần số và chu kỳ dao động của sóng
Bài giải
Vì dây có hai đầu cố định nên :
Về nhà các em đọc bài 10
ĐẶC TRƯNG VẬT LÝ CỦA ÂM
TRẢ LỜI CÁC CÂU HỎI SAU:
Câu 1: Hạ âm và siêu âm có cùng bản chất không?
Câu 2: Sóng âm và nhạc âm là gì?
Câu 3: Hãy cho biết các môi trường (rắn, lỏng, khí) âm truyền nhanh nhất và chậm nhất trong môi trường nào?
CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH ĐÃ THAM DỰ BUỔI HỘI GIẢNG. CHÚC QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH CÓ MỘT NGÀY HỌC TẬP VÀ LÀM VIỆC ĐẠT KẾT QUẢ TỐT.