Bài 9. Quy luật Menđen: Quy luật phân li độc lập

Kiểm tra bài cũ
Một loài thực vật sinh sản hữu tính, gen A quy định thân cao trội hoàn toàn so với gen a quy định thân thấp. Cây có kiểu gen Aa tự thụ phấn.
Không viết phép lai, hãy dự đoán:
1. Khi giảm phân, các loại giao tử sinh ra có tỉ lệ bao nhiêu và với điều kiện nào?
2. Tỉ lệ kiểu hình và kiểu gen ở F1?

Trả lời
1. Có 2 loại giao tử 0,5 A : 0,5a; nếu giảm phân xảy ra bình thường.
2. + tỉ lệ kiểu hình 3 cao : 1 thấp (3A- : 1aa) + tỉ lệ kiểu gen 0,25 AA : 0,50 Aa : 0,25 aa

Bài 9
QUI LUẬT MENĐEN:
QUY LUẬT PHÂN LI ĐỘC LẬP
I. Thí nghiệm lai hai tính trạng
1. Thí nghiệm của Menđen
PTC:
x
F1:
F1 tự thụ phấn:
F2:
Hạt vàng, trơn
Hạt xanh, nhăn
100% Hạt vàng, trơn
32 (1/16)
Hạt xanh, nhăn
108 (3/16)
Hạt xanh, trơn
101 (3/16)
Hạt vàng, nhăn
315 (9/16)
Hạt vàng, trơn
♀(♂)
♂(♀)
2. Nhận xét F2
- KH 2 tính trạng xấp xỉ 9 : 3 : 3 : 1
- KH mỗi tính trạng xấp xỉ 3 trội : 1 lặn
+ vàng/ xanh ( 3 vàng : 1 xanh)
+ trơn/ nhăn ( 3 trơn : 1 nhăn)

- KH chung bằng tích các kiểu hình riêng.
3. Nội dung quy luật phân li độc lập

Các cặp nhân tố di truyền qui định các tính trạng khác nhau phân li độc lập trong quá trình hình thành giao tử.
4. Sơ đồ lai
Nếu quy ước:
Gen A quy định hạt vàng, a quy định hạt xanh.
B quy định hạt trơn, b quy định hạt nhăn
Hãy xác định:

* Kiểu gen của 2 cơ thể P và sơ đồ lai từ P đến F1?
* Tìm xác suất mỗi loại giao tử do F1 sinh ra và số tổ hợp giao tử của F1?


4. Sơ đồ lai
P : AABB (hạt vàng, trơn) x aabb (hạt xanh, nhăn)
GP : AB ab
F1 : AaBb ( 100% hạt vàng, trơn)

GF1 : 1/4 AB, 1/4 Ab, 1/4 aB, 1/4 ab
F2

* Kiểu gen * Kiểu hình
1 AABB 9/16 vàng, trơn (A- B-)
2 AABb
2 AaBB
4 AABb
1 AAbb 3/16 vàng, nhăn (A- bb)
2 Aabb
1 aaBB 3/16 xanh, trơn (aaB-)
2 aaBb
1 aabb 1/16 xanh, nhăn (aabb)


II. Cơ sở tế bào học
1. Giảm phân của F1(hình 9)


+ Các gen quy định các tính trạng khác nhau nằm trên các cặp NST tương đồng khác nhau.
+ Các NST tương đồng phân li độc lập và tổ hợp tự do kéo theo sự phân li độc lập và tổ hợp tự do của các gen
4 loại giao tử với tỉ lệ ngang nhau.
2. Biến dị tổ hợp

Do sự phân li độc lập của các NST trong giảm phân và sự tổ hợp ngẫu nhiên của các giao tử trong thụ tinh.
Các quy luật của Menđen được ứng dụng trong thực tế như thế nào? Cho ví dụ?

III. Ý NGHĨA CỦA CÁC ĐỊNH LUẬT MENĐEN
1. Ứng dụng
- Nếu biết các gen qui định các tính trạng nào đó phân li độc lập → dự đoán phân li KH ở đời sau.
- Khi các cặp alen phân li độc lập thì sinh sản hữu tính → số lượng lớn biến dị tổ hợp.

2. Công thức tổng quát cho các phép lai nhiều tính trạng
* Củng cố

1. Quy luật phân li độc lập thực chất nói về

A. sự phân li độc lập của các tính trạng.

B. sự phân li kiểu hình theo tỉ lệ 9 : 3 : 3 :1

C. sự tổ hợp các alen trong quá trình thụ tinh.

D. sự phân li độc lập của các alen trong quá trình giảm phân.
* Củng cố

2. Theo Menđen, với n cặp gen dị hợp phân li độc lập thì số loại giao tử và loại kiểu gen được xác định lần lượt theo công thức:
A. 3n và 4n
B. 2n và 3n
C. 4n và 2n
D. 5n và 3n

* Củng cố

3. Giả sử các tính trạng di truyền theo quy luật Menđen, cơ thể có kiểu gen AaBbDd tự thụ phấn sẽ cho số kiểu hình trội về tất cả các tính trạng ở đời con là:
A. 27/64
B. 1/64
C. 9/64
D. 3/64
* Củng cố
4. Trong thí nghiệm lai hai tính trạng ở đậu Hà Lan kiểu hình vàng, nhăn gồm các kiểu gen:
A. AABb, Aabb
B. aaBB, AAbb
C. AAbb, Aabb
D. AaBb, aabb
* Củng cố
5. Ở người, một số tính trạng di truyền theo
quy luật Menđen: Da đen (A), da trắng (a);
tóc quăn (B), tóc thẳng (b);
môi dày (D), môi mỏng (d).
Trong một gia đình, bố có KG AaBBDd và mẹ có KG AaBBdd. Xác suất họ sinh con có:
a. da trắng, tóc quăn, môi mỏng là?
b. da đen, tóc thẳng, môi dày là?
* Hướng dẫn về nhà
- Trả lời các câu hỏi và bài tập cuối bài.
- So sánh kết quả của các phép lai sau:
AaBb x AaBb
AaBb x aabb
- Chuẩn bị bài 10: Tương tác gen và tác động đa hiệu của gen.
Chúc sức khoẻ quý thầy cô và các em