Bài 9. Ông lão đánh cá và con cá vàng

Người thực hiện:Nguyễn Thị Thanh Hằng
?Em hãy nêu ý nghĩa truyện cổ tích "Cây bút thần"?
- “Cây bút thần” là truyện cổ tích về nhân vật có tài năng kì lạ. Cây bút thần với những khả năng, sức mạnh kì diệu của nó là chi tiết tưởng tượng thần kì đặc sắc. Truyện thể hiện quan niệm của nhân dân về công lí, xã hội, về mục đích của tài năng nghệ thuật, đồng thời thể hiện ước mơ về những khả năng kì diệu của con người.
?Chi tiết nào trong truyện làm em thích thú hơn cả ?Vì sao?
BÀI MỚI
… là một câu chuyện hết sức thú vị !

“Xưa có một ông già với vợ
Sống bên bờ biển cả xanh xanh
Xác xơ một túp lều tranh
Băm ba năm trọn một mình bơ vơ
Chồng chuyên đi quăng chài thả lưới
Vợ ở nhà kéo sợi xe dây…”
(HoàngTrung Thông dịch )
Chú ý!
Khi có biểu tượng bàn tay cầm bút viết ?, các em cần ghi vào vở.
? I. D?C, TèM HI?U CHUNG:
1, D?c, gi?i thớch t? khú :
Nụng dõn quốn:
Sinh phỳc:
Tr?n lụi dỡnh:
B?t qu�ng l�m h?:

(Truyện cổ tích của A. Puskin)
người dân cày tầm thường
không phải họ hàng mà
cứ nhận là họ hàng
mở lòng nhân từ

cơn giận dữ như sấm sét

I, ĐỌC , TÌM HIỂU CHUNG:
1, Đọc , giải thích từ khó
 2, Tác giả:
A. Puskin (1799-1837)
- Nhà thơ Nga vĩ đại, tác giả của nhiều trường ca và truyện cổ tích tuyệt diệu.
(Truyện cổ tích của A. Puskin)
(Truyện cổ tích của A. Puskin)
Cha và Mẹ nhà thơ Puskin
A.X.Puskin
(1799 - 1837)
A.X.Puskin
(1799 - 1837)
A.X.Puskin
(1799 - 1837)
Puskin trên giường bệnh
Mộ Puskin ở tu viện Xviatôgôrxki (1837)
A.X.Puskin
(1799 - 1837)
I, ĐỌC , TÌM HIỂU CHUNG:
1, Đọc , giải thích từ khó
2, Tác giả: A. Puskin (1799-1837)
- Nhà thơ Nga vĩ đại, tác giả của nhiều trường ca và truyện cổ tích tuyệt diệu.
 3,Giới thiệu tác phẩm
- Sáng tác năm 1833, được xây dựng từ một truyện cổ tích Nga quen thuộc… nhưng có sự sáng tạo của Puskin.
Bản dịch trong SGK Ngữ văn 6 của Vũ Đình Liên và Lê Trí Viễn qua tiếng Pháp.
Bố cục:
(Truyện cổ tích của A. Puskin)
(Truyện cổ tích của A. Puskin)
Văn bản tự sự
- hai vợ chồng ông lão sống trong túp lều nát…
- ông lão bắt được cá vàng…
- cá van xin thả ra, hứa đền ơn…
- mụ vợ đòi trả ơn (5 lần)
- trở lại cuộc sống nghèo khổ …
Mở

Thân
Kết
Bố cục

Ngôi 3


Thứ tự kể xuôi
(Truyện cổ tích của A. Puskin)
(Truyện cổ tích của A. Puskin)
 Tóm tắt những sự việc chính:
I, ĐỌC , TÌM HIỂU CHUNG:
1, Đọc , giải thích từ khó
2, Tác giả: A. Puskin (1799-1837)
- Nhà thơ Nga vĩ đại, tác giả của nhiều trường ca và truyện cổ tích tuyệt diệu.
3,Giới thiệu tác phẩm
- Sáng tác năm 1833, được xây dựng từ một truyện cổ tích Nga quen thuộc… nhưng có sự sáng tạo của Puskin.
Bản dịch trong SGK Ngữ văn 6 của Vũ Đình Liên và Lê Trí Viễn qua tiếng Pháp. - Phương thức biểu đạt: Tự sự.
Ngôi kể: ngôi thứ 3.
Bố cục: 3 phần.
4, Tóm tắt:
5, Đại ý:
(Truyện cổ tích của A. Puskin)
(Truyện cổ tích của A. Puskin)

(Truyện cổ tích của A. Puskin)
I. Đọc - hiểu văn bản
- ông lão bắt được cá vàng…, cá van xin thả ra, hứa đền ơn…
- mụ vợ đòi hỏi trả ơn… (5 lần)
- trở lại cuộc sống nghèo khổ với túp lều nát và máng lợn sứt mẻ…
- vợ chồngông lão sống trong túp lều…
(Truyện cổ tích của A. Puskin)

Truyện có các nhân vật:
ông lão, mụ vợ, cá vàng, biển…

Mỗi nhân vật có một tầm quan trọng khác nhau, có mối quan hệ chặt chẽ với những đặc điểm riêng. Tuy nhiên, những chi tiết trong truyện đều nhằm tô đậm tính cách nhân vật mụ vợ, từ đó đưa ra bài học trong cuộc sống…
? 1, Nhân vật ông lão.
- Một ngư dân nghèo khổ, chăm chỉ làm ăn, hiền lành, tốt bụng -> Đó là hình ảnh của những người lao động Nga.
- Thái độ và hành động của ông lão:

Đọc , tìm hiểu chung văn bản:
. Đọc,tìm hiểu chi tiết truyện:
Chi tiết nào diễn tả hành
động ra biển của ông lão?
Lời nói của lão với cá vàng
những lần đó như thế nào?
Lần
Hành động ra biển
Lời nói với cá vàng
- Nó mắng tôi, càu nhàu mãi, tôi không ở yên được.
-Ông lão lại đi ra biển.
- Nó mắng tôi nhiều hơn và không để tôi yên chút nào.
-Ông lão lóc cóc ra biển.
Ông lão đành lủi thủi ra biển.
Ông lão lại ra biển.

- Mụ vợ tôi phát khùng lên, nó chẳng để tôi yên chút nào.
- Mụ vợ nhà tôi lại nổi cơn điên rồi.
- Cá ơi!giúp tôi với, tôi sống làm sao được với mụ vợ quái ác này.
-Ông lão đi ra biển.
1
2
3
4
5
Em có nhận xét gì về hành động của
ông lão trước những đòi hỏi của mụ vợ?
- Không oán trách mà chỉ nhẫn nhục chịu đựng.
- Ông tuân theo sự sai bảo của vợ

1, Nhân vật ông lão.
- Một ngư dân nghèo khổ, chăm chỉ làm ăn, hiền lành, tốt bụng -> Đó là hình ảnh của những người lao động Nga.
- Thái độ và hành động của ông lão:
? + Ông lão phục tùng mụ vợ vô điều kiện.

Đọc , tìm hiểu chung văn bản:
. Đọc,tìm hiểu chi tiết truyện:
Qua những lời nói với cá vàng, em thấy ông lão đã hiểu về vợ mình như thế nào?
Lần
Hành động ra biển
Lời nói với cá vàng
- Nó mắng tôi, càu nhàu mãi, tôi không ở yên được.
-Ông lão lại đi ra biển.
- Nó mắng tôi nhiều hơn và không để tôi yên chút nào.
-Ông lão lóc cóc ra biển.
Ông lão đành lủi thủi ra biển.
Ông lão lại ra biển.

- Mụ vợ tôi phát khùng lên, nó chẳng để tôi yên chút nào.
- Mụ vợ nhà tôi lại nổi cơn điên rồi.
- Cá ơi!giúp tôi với, tôi sống làm sao được với mụ vợ quái ác này.
-Ông lão đi ra biển.
1
2
3
4
5
- Ông hiểu rõ tâm địa, bản chất và lòng tham quá đáng của vợ.
- Trong lời nói và cách nói ông lão đã hàm ý phản đối và tỏ thái độ bất bình với vợ.
Qua đó em thấy ông lão có một tính cách như thế nào?
1, Nhân vật ông lão.
- Một ngư dân nghèo khổ, chăm chỉ làm ăn, hiền lành, tốt bụng -> Đó là hình ảnh của những người lao động Nga.
- Thái độ và hành động của ông lão:
+ Ông lão phục tùng mụ vợ vô điều kiện.
? Duy nhất có một lần ông can ngăn, nhưng đã quá muộn khi mụ vợ đã có quyền lực.
+ Tớnh cách nhu nhược.
Đọc , tìm hiểu chung văn bản:
. Đọc,tìm hiểu chi tiết truyện:
Câu hỏi thảo luận:
Em có đồng tình với tính cách đó của ông lão không? Vì sao?
Không đồng tình với tính cách đó của ông lão vì:
Tính nhu nhược của ông đã vô tình tiếp tay, đồng loã cho tính tham lam, lăng loàn của mụ vợ nảy nở phát triển.
Ông tự trở thành nạn nhân khốn khổ của chính vợ mình.
Ông vô tình tiếp tay cho cái xấu làm khổ chính mình và gây khó khăn cho cá vàng.
1, Nhân vật ông lão.
- Một ngư dân nghèo khổ, chăm chỉ làm ăn, hiền lành, tốt bụng -> Đó là hình ảnh của những người lao động Nga.
- Thái độ và hành động của ông lão:
+ Ông lão phục tùng mụ vợ vô điều kiện.
Duy nhất có một lần ông can ngăn, nhưng đã quá muộn khi mụ vợ đã có quyền lực.
? + Tính cỏch nhu nhược đã đồng loã, tiếp tay cho tính tham lam, lăng loàn của mụ vợ -> trở thành nạn nhân => đáng phê phán.
=> Tác giả phê phán tính thỏa hiệp, nhu nhược với những kẻ quyền thế của một bộ phận nhân dân Nga, thức tỉnh họ, tiếp thêm dũng khí cho họ trong cuộc đấu tranh chống lại cường quyền, giành công lí.
Đọc , tìm hiểu chung văn bản:
. Đọc,tìm hiểu chi tiết truyện:
I. Đọc , tìm hiểu chung văn bản:
II. Đọc,tìm hiểu chi tiết truyện:
 2. Nhân vật mụ vợ

(Truyện cổ tích của A. Puskin)
 Nhân vật mụ vợ
- đòi cái máng
- đòi cái nhà rộng
- đòi làm "Nhất phẩm phu nhân"
- đòi làm Nữ Hoàng
- đòi làm Long Vương
Lặp, tăng tiến
- mắng "đồ ngốc"
- quát to "đồ ngu"
- mắng như tát, "đồ ngu, ngốc…"
- giận dữ, tát…"mày cãi à?"
- nổi cơn thịnh nộ, sai người bắt…
Được voi đòi tiên
Ăn cháo
đá bát
đòi hỏi
thái độ
Lòng tham ngày càng lớn.
Bội bạc ngày càng tăng.
Tính cách của mụ vợ:
Tham lam vô độ:
- đòi hỏi từ vật chất (cái máng, cái nhà) đến danh vọng, quyền hành (Nhất phẩm phu nhân, Nữ hoàng, Long vương) từ thực ảo.
- lòng tham không ngừng tăng tiến, không bao giờ thoả mãn, vô lý…
Bội bạc, tàn nhẫn:
- không tỏ ra biết ơn, không hề tôn trọng chồng, sai phái, cáu bẳn, hoạnh hoẹ, quát nạt, mắng chửi, đánh đuổi, làm nhục... Mỗi lần thoả mãn lại bội bạc hơn  vượt quá giới hạn.
=> là người nông dân nhưng lại mang bản chất của giai cấp thống trị bóc lột !
I. Đọc , tìm hiểu chung văn bản:
II. Đọc,tìm hiểu chi tiết truyện:
2. Nhân vật mụ vợ
Bằng nghệ thuật lặp lại, tăng tiến tác giả đã làm nổi bật tính cách của mụ vợ: tham lam vô độ, bội bạc tàn nhẫn.
(Truyện cổ tích của A. Puskin)
? 3, Cỏc nhõn v?t thiờn nhiờn
*Thái độ của biển cả
- Biển cả�: từ êm ả ? gợn sóng ? nổi sóng dữ dội ? giông tố mù mịt ? hiện tượng nghệ thuật tượng trưng cho công lí của nhân dân.
- Biện pháp nghệ thuật�: tăng tiến lặp lại góp phần đắc lực vào việc thực hiện chủ đề của truyện
* Cá Vàng:
- Tượng trưng cho khả năng kì diệu của con người, có thể làm ra, thỏa mãn nhiều yêu cầu, ước muốn.
- Cá Vàng thể hiện lòng biết ơn sâu nặng đối với tấm lòng nhân hậu, bao dung.
Câu chuyện đã kết thúc như thế nào?
Ý nghĩa cách kết thúc đó?
Với ông lão: kết thúc như thế, ông lão không mất gì cả, mà chỉ như qua một cơn ác mộng. Có lẽ từ đây trở đi, ông lão càng quý hơn cảnh sống xưa của mình.
Với mụ vợ: kết thúc truyện, tất cả trở lại như xưa. Đây chính là sự trừng phạt thích đáng cho mụ. Sau khi đã nếm trải qua giàu sang, quyền lực mà lại phải trở về hoàn cảnh ban đầu, thâm chí là khổ sở hơn lúc đầu rất nhiều.
? III. Tổng kết
1, Nội dung:
- Lòng biết ơn sâu nặng những người nhân hậu bao dung.
- Bài học đích đáng cho những kẻ tham, ác, bội bạc.
- Không thỏa hiệp, cam chịu, nhu nhược mà phải đấu tranh chống lại mọi các xấu, cái ác để tồn tại, khẳng định giá trị của chính mình.
2, Nghệ thuật
- Tương phản, đối lập
- Trùng lặp, tăng cấp
- Mơ thực, kì diệu - bình thường đan xen.
- Nhân hóa
- Kết cấu vòng tròn, mở
Ghi nhớ:

ÔNG LÃO ĐÁNH CÁ VÀ CON CÁ VÀNG là truyện cổ tích dân gian do A. Puskin kể lại. Truyện sử dụng những biện pháp nghệ thuật rất tiêu biểu của truyện cổ tích như: sự lặp lại tăng tiến của các tình huống cốt truyện, sự đối lập giữa các nhân vật, sự xuất hiện của các yếu tố tưởng tượng, hoang đường. Truyện ca ngợi lòng biết ơn đối với những người nhân hậu và nêu ra bài học thích đáng cho những kẻ tham lam, bội bạc.
? IV Luyện tập:
Bài 1: Có người cho rằng truyện này nên đặt tên là Mụ vợ ông lão đánh cá và con cá vàng. í kiến của em thế nào?
Bài 2: Nếu hàng xóm nhà em có một mụ vợ như vậy. Em sẽ làm gì?
Bài 3: ý nghĩa tượng trưng của hình tượng cá vàng?
Bài 4: Viết đoạn văn nêu cảm nhận của em về nhân vật ông lão trong truyện “ông lão đánh cá và con cá vàng”.
Củng cố:
1- Mô típ chính của truyện “ông lão đánh cá và con cá vàng” là gì?

Ba lần liên tục bắt được một con vật hay một vật gì đó.
Người hiền lành được hưởng sung sướng, kẻ ác bị trừng trị.
Chồng khờ khạo hiền lành, vợ gian tham độc ác.
Cả ba phương án trên.
giống người
Anh trong truyện
Cây khế, mẹ con
Cám (Tấm Cám)
đáng căm ghét
khinh bỉ.
Bài học:
tham thì thâm
ở ác gặp ác
Bị trừng trị:
trở lại cuộc sống
nghèo khổ
tham lam
và bội bạc.
Nhân Vật
mụ vợ
Em thấy
mụ vợ có tính
Cách giống nhân
vật nào…?
Em có cảm nghĩ
gì trước tính
cách của
mụ vợ?
Qua nhân vật
mụ vợ em rút ra
B ài học gì trong
cuộc sống?
Cuối
cùng, mụ vợ
Đã bị trừng trị
Như thế nào?
Theo em, mụ
vợ bị trừng
trị vì tội gì?
Nếu được tự
tay trừng trị mụ vợ
em sẽ làm như
thế nào?
CỦNG CỐ
2.“Ông lão đánh cá và con cá vàng” là truyện cổ tích giàu kịch tính. Đâu là điểm đỉnh của kịch tính trong truyện?

Mụ vợ ông lão ngồi trước cái máng lợn sứt mẻ
Ông lão bắt được cá vàng và thả xuống biển mà không đòi hỏi gì cả.
Mụ vợ ông lão đòi làm nữ hoàng và hành hạ ông lão.
Mụ vợ ông lão đòi làm long vương.
Hướng dẫn học ở nhà
1. Học b�i v� l�m b�i t?p.
2. Đọc lại các truyện dân gian đã học .
3. L?p b?ng th?ng kờ cỏc truy?n c? tớch.
4. So?n b�i "Th? t? k? trong van t? s?".
5. Chu?n b? cho b�i vi?t s? 2
S