Bài 9. Ông lão đánh cá và con cá vàng

TRUYỆN CỔ TÍCH CỦA A.PUSKIN
TIẾT 35: HƯỚNG DẪN ĐỌC THÊM

ÔNG LÃO ĐÁNH CÁ VÀ CON CÁ VÀNG
I. Đọc - tìm hiểu chú thích
1.Đọc
-Giọng đọc kịch tính, phân biệt rõ các tình huống truyện
và lời của các nhân vật


2. Tìm hiểu chú thích
Tác giả

- A.Puskin (1799-1837)
- Xuất thân từ tầng lớp đại quý tộc nhưng cả cuộc đời gắn bó với
số phận của nhân dân, đất nước, dũng cảm đấu tranh chống chế
độ Nga Hoàng

Tiết 35:Hướng dẫn đọc thêm “Ông lão đánh cá và con cá vàng”
Tiết 35:Hướng dẫn đọc thêm “Ông lão đánh cá và con cá vàng”
Sự nghiệp văn học
- Hơn 800 bài thơ trữ tình
- Tiểu thuyết bằng thơ: “ Epghênhi Ônhêghin”
- Trường ca “ Ruxlan và Liutmila”, “ người tù Capcadơ”
- Truyện ngắn “Cô tiểu thư nông dân”, “ Con đầm pích”…
- Tiểu thuyết “Con gái viên đại uý”
- Các vở kịch và tiểu thuyết bằng thơ

Tiết 35:Hướng dẫn đọc thêm “Ông lão đánh cá và con cá vàng”
b. Tác phẩm
Truyện cổ tích bằng thơ gồm 205 câu được xây dựng trên cơ sở truyện dân gian Nga, Đức.
Bản dịch văn xuôi qua tiếng Pháp (Vũ Đình Liên và Lê Trí Viễn)
Truyện vừa giữ được nét chất phác, dung dị của nghệ thuật truyện dân gian.Vừa thể hiện được tài năng sáng tạo của Puskin.
Tiết 35:Hướng dẫn đọc thêm “Ông lão đánh cá và con cá vàng”
- Nhất phẩm phu nhân: Vợ của quan nhất phẩm (quan có phẩm hàm cao nhất trong triều đình phong kiến)
- Nữ hoàng: Người phụ nữ làm vua
- Trận lôi đình: Cơn giận dữ dội như sấm sét
- Bắt quàng làm họ: Không phải họ hàng nhưng cứ nhận làm họ hàng
- Cơn thịnh nộ: Cơn giận dữ lớn

c. Từ khó
Xác định kiểu văn bản và phương thức biểu đạt của tác phẩm?
Tác phẩm có những nhân vật nào? Ai là nhân vật chính?
Xác định ngôi kể của tác phẩm?
Tiết 35:Hướng dẫn đọc thêm “Ông lão đánh cá và con cá vàng”
II. Tìm hiểu văn bản
1. Tìm hiểu chung
a.Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt
- Tự sự
b. Nhân vật và ngôi kể
- Nhân vật: ông lão, mụ vợ, cá vàng, biển cả
Nhân vật chính: Mụ vợ
- Ngôi kể: Ngôi thứ 3

Mụ vợ là nhân vật chính diện
hay phản diện? Ở mụ có
Những tính nào nổi bật?
Tiết 35:Hướng dẫn đọc thêm “Ông lão đánh cá và con cá vàng”
a. Nội dung
* Nhân vật mụ vợ:
Phản diện với hai tính xấu nổi bật: Tham lam
Bội bạc

2. Tìm hiểu về nội dung và nghệ thuật
Tiết 35:Hướng dẫn đọc thêm “Ông lão đánh cá và con cá vàng”
Kết thúc truyện: Mụ vợ bị trừng phạt quay trở về cuộc sống nghèo khó như xưa

Thảo luận: Việc cá vàng trừng trị mụ vợ bằng cách đưa mụ quay về cuộc sống như xưa đã thích đáng chưa hay còn quá nhẹ?

Sự trừng trị thích đáng cho kẻ tham lam bội bạc
Nhân vật ông lão trong truyện là người như thế nào?
Nhân vật chính diện: Tốt bụng, nhân hậu
Nhu nhược
Thức tỉnh nhân dân Nga dũng cảm đứng lên đấu tranh chống lại sự tàn bạo của chế độ Nga Hoàng
Tiết 35:Hướng dẫn đọc thêm “Ông lão đánh cá và con cá vàng”
* Nhân vật ông lão
* Nhân vật Cá vàng:
Tượng trưng cho khả năng kì diệu của con người
Tượng trưng cho lòng biết ơn đối với những người nhân hậu
Tượng trưng cho công lí: Trừng trị kẻ tham lam, bội bạc.
* Nhân vật Biển cả
Lần 1: Gợn sóng êm ả
Lần 2: Bắt đầu nổi sóng
Lần 3: Nổi sóng dữ dội
Lần 4: Nổi sóng mù mịt
Lần 5: Giông tố kinh khủng kéo đến. Mặt biển nổi sóng ầm ầm.
Biển cả tượng trưng cho thái độ phản ứng của nhân dân trước cái xấu, cái ác
Hình tượng cá vàng có những ý nghĩa gì?
Mỗi lần ông lão đánh cá ra biển, cảnh biển thay đổi như thế nào?
Tiết 35:Hướng dẫn đọc thêm “Ông lão đánh cá và con cá vàng”
b. Nghệ thuật
Sự lặp lại tăng tiến của các tình huống truyện
Sự tương phản đối lập giữa các nhân vật
Sự xuất hiện của các yếu tố hoang đường, kì ảo

Ghi nhớ
SGK/96
Tiết 35:Hướng dẫn đọc thêm “Ông lão đánh cá và con cá vàng”
III. LUYỆN TẬP
Bài tập 1: Kể tóm tắt nội dung truyện.
Bài tập 2: Những bài học rút ra từ truyện cổ tích thơ này?
Tiết 35:Hướng dẫn đọc thêm “Ông lão đánh cá và con cá vàng”
* Củng cố:
Tên truyện là Ông lão đánh cá và con cá vàng nhưng nội dung chính của truyện lại tập trung phê phán thói tham lam, bạc bẽo của mụ vợ ông lão. Ông lão và mụ vợ sống trong một túp lều rách nát bên bờ biển. Ngày ngày chồng đi thả lưới vợ ở nhà kéo sợi. Trong một lần kéo lưới, ông lão bắt được một con cá vàng biết nói. Trước lời kêu xin của cá ông lão động lòng thương thả cá về với biển xanh mà không hề đòi hỏi bất cứ một sự đền ơn nào. Ai ngờ sau khi biết chuyện, mụ vợ nổi máu tham lam bắt ông đi đòi cá phải làm thoả mãn lòng tham không ngừng gia tăng của mụ. Nhưng tham thì thâm! Mụ đã bị trừng phạt bởi lòng tham vô độ và sự bạc bẽo xấu xa. Cốt truyện dân gian thật dung dị giản đơn nhưng Puskin đã khéo léo cài thêm một vài chi tiết. Nhờ thế câu chuyện trở lên huyền bí hấp dẫn.

Tiết 35:Hướng dẫn đọc thêm “Ông lão đánh cá và con cá vàng”