Bài 9. Nhà nước xã hội chủ nghĩa

NỘI DUNG BÀI HỌC
1. Nguồn gốc và bản chất của nhà nước
2. Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam
1 . Nguồn gốc và bản chất của nhà nước
a . Nguồn gốc của nhà nước :


Trong lịch sử xã hội loài người, xã hội nào chưa từng có nhà nước ?


Xã hội công xã nguyên thủy chưa từng có nhà nước.

Tại sao trong xã hội CSNT chưa có Nhà nước?


Trình độ lực lượng sản xuất thấp kém
Công cụ lao động thô sơ
Con người cùng lao động cùng hưởng
Sản phẩm phân phối bình quân
chưa có sản phẩm thừa
chưa có tư hữu về tài sản
chưa có sự phân chia thành giai cấp, chưa có bóc lột
? Do đó, chưa có nhà nước
Trong quá trình phát triển cùa xã hội
Con người hoàn thiện hơn
về thể chất và trí tuệ
Công cụ lao động cải tiến
Lực lượng sản xuất phát triển
Của cải dư thừa xuất hiện
Xã hội phân chia thành
kẻ giàu, người nghèo
Chế độ tư hữu hình thành
Khi nào nhà nước đầu tiên trong lịch sử xuất hiện?

Nhà nước đầu tiên trong lịch sử là nhà nước nào?
Đó chính là nhà nước chiếm hữu nô lệ
Công xã
(CĐ dân cư)
Lợi ích
Người giàu
( có TLSX, bóc lột)
Người ko
có TLSX
Ưu thế
kinh tế
Càng
nghèo khó
Giai cấp
Giai cấp
bóc lột
Giai cấp
bị bóc lột
CXNT
tan rã
XH CHNL
ra đời
?
Như vậy, nhà nước chỉ ra đời và xuất hiện khi:

Có chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất.
Xã hội phân chia thành các giai cấp giai cấp.
Mâu thuẫn đối kháng giữa các giai cấp không thể điều hòa được.
Lênin viết: " Bất cứ ở đâu, hễ lúc nào và chừng nào mà về mặt khách quan, những mâu thuẫn giai cấp không thể điều hòa được, thì nhà nước xuất hiện".

b. Bản chất của nhà nước
Nhà nước là bộ máy dùng để duy trì sự thống trị của giai cấp này đối với giai cấp khác.
Sự thống trị thể hiện ở 3 mặt: kinh tế, chính trị và tư tưởng. Trong đó giai cấp nào thống trị về kinh tế sẽ thống trị về chính trị và tư tưởng

Nhà nước là bộ máy cưỡng chế và đàn áp đặc biệt của giai cấp này đối với giai cấp khác.

Giai cấp thống trị sử dụng những lực lượng đặc biệt như :quân đội ,cảnh sát,toà án.
- Bảo vệ địa vị thống trị và lợi ích của mình
- Đàn áp sự phản kháng của giai cấp bị trị
Như vậy, xét về mặt bản chất, nhà nước mang bản chất giai cấp của giai cấp thống trị.
c. Các kiểu nhà nước
Hãy kể tên các kiểu nhà nước trong lịch sử mà em biết?
Có 4 kiểu nhà nước trong lịch sử:
- Nhà nước chủ nô .
- Nhà nước phong kiến.
- Nhà nước tư sản.
- Nhà nước xã hội chủ nghĩa.
Nêu cơ sở kinh tế của các kiểu nhà nước?
Bản chất giai cấp của các kiểu nhà nước?
Chủ nô và nô lệ
Địa chủ và nông dân
Giai cấp tư sản
Giai cấp công nhân
NHÀ NƯỚC XHCN
STT
Cơ sở kinh tế
Bản chất giai cấp
2.Nhà nước phong kiến
Chế độ sở hữu của giai cấp chủ nô đối với TLSX và người nô lệ
Công cụ bạo lực của giai cấp chủ nô dùng duy trì sự thống trị và bảo vệ lợi ích của chủ nô,đàn áp nô lệ và những người lao động khác
Chế độ sở hữu của gcđcpk đối với TLSX mà chủ yếu là ruộng đất
Công cụ bạo lực của gcđc dùng để duy trì địa vị thống trị của mình,đàn áp nd và các tầng lớp lao động khác
3.Nhà nước tư sản
Chế độ tư hữu TBCN về TLSX
Công cụ thống trị bóc lột của gcts đối với gcvs và các tầng lớp nhdlđ khác
4.Nhà
nước
XHCN
1.Nhà nước chủ nô
Chế độ công hữu về TLSX
Công cụ duy trì sự thống trị của đa số
Tất cả các kiểu nhà nước bóc lột dựa trên cơ sở chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất có chung một bản chất. Đó là gì?
Đều là nhà nước của giai cấp thống trị bóc lột đối với quần chúng nhân dân lao động.
2. Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam:

a. Nhà nước pháp quyền Xã hội chủ nghĩa là gì?
Theo các em hiểu nhà nước pháp quyền là như thế nào?
Nhà nước pháp quyền là nhà nước quản lý m?i m?t đời sống xã hội bằng pháp luật và bản thân nhà nước cũng hoạt động trong khuôn khổ của pháp luật.
Có mấy loại hình nhà nước pháp quyền?hai loại hình:
Nhà nước pháp quyền tư sản
Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa
Sự khác nhau về bản chất giữa nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và nhà nước pháp quyền tư sản ở chỗ nào?
Nhà nước pháp quyền XHCN
Nhà nước pháp quyền TS
Nhà nước của đa số nhân dân lao động

Nhà nước của thiểu số giai cấp tư sản

Do nhân dân lao động lập nên và bảo vệ lợi ích của toàn thể nhân dân lao động

Thực hiện ý chí và bảo vệ lợi ích của giai cấp tư sản.
Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa có những đặc điểm gì?

Nhà nước là của nhân dân ,do nhân dân và vì nhân dân.
Quyền lực nhà nước là thống nhất và thuộc về nhân dân.
Thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ.
Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật.
Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghãi do đảng cộng sản lãnh đạo.
Nhà nước pháp quyền XHCN là gì?
Kết luận: Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân,do nhân dân và vì nhân dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản .
Xe diễu hành kỉ niệm 30 năm ngày giải phóng đất nước
b. Bản chất của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt nam:

Theo em nhà nước ta mang bản chất nào? Vì sao?
Trả lời: Nhà nước ta mang bản chất giai cấp công nhân vì nhà nước ta là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa,thành quả cách mạng của quần chúng nhân dân lao động do giai cấp công nhân lãnh đạo.
Bản chất giai cấp công nhân của nhà nước ta thể hiện như thế nào?

Pháp luật
Cơ chế
Chính sách
Nguyên tắc tổ chức và hoạt động
Thể hiện quan điểm của GCCN phục vụ lợi ích GCCN, nhân dân lao động và của cả dân tộc
Vì vậy nhà nước ta mang bản chất GCCN, đồng thời mang tính nhân dân và tính dân tộc.
Nhà nước pháp quyền XHCN
Tính nhân dân và tính dân tộc thể hiện ở những điểm nào?
Nhà nước của nhân dân, do nhân dân lập nên, nhân dân tham gia quản lý.
Nhà nước thể hiện ý chí, lợi ích và nguyện vọng của nhân dân.
Là công cụ chủ yếu để nhân dân thực hiện quyền làm chủ của mình.

Tính nhân dân
Đọan phim đang đề cập vấn đề gì?
Đoạn phim đang đề cập vấn đề gì?
Tính
dân
tộc
Nhà nước ta kế thừa và phát huy những truyền thống, bản sắc tốt đẹp của dân tộc.
Nhà nước có chính sách dân tộc đúng đắn, chăm lo lợi ích mọi mặt cho các dân tộcthực hiện đại đoàn kết dân tộc
c. Chức năng của nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam:

Chức năng của nhà nước pháp quyền XHCN là hoạt động quyền lực của nhân dân trong mọi đời sống xã hội .
Các kiểu nhà nước trong lịch sử đều có hai chức năng cơ bản: - bạo lực trấn áp.
- tổ chức xây dựng.

Söï khaùc nhau giöõa nhaø nöôùc XHCN vaø caùc nhaø nöôùc boùc loät veà hai chöùc naêng:

Nhà nước
Chức năng
Bạo lực
trấn áp
Tổ chức xây dựng

Nhà nước bóc lột
Chống lại sự phản kháng của giai cấp bóc lột và các thế lực thù địch

Nhà nước pháp quyền XHCN
Bảo vệ và duy trì sự bóc lột của thiểu số đối với đa số nhân dân lao động


Đem lại sự giàu có cho giai cấp bóc lột

Xây dựng xã hội mới - XHCN và CSCN


Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam có hai chức năng cơ bản:




Một là, trấn áp sự phản kháng của giai cấp bóc lột và các thế lực thù địch trong và ngoài nước để bảo vệ tổ quốc,bảo vệ những thành quả của cách mạng XHCN.

Vì sao nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam phải thực hiện chức năng trấn áp đối với giai cấp bóc lột và các thế lực thù địch?
Vì các giai cấp bóc lột tuy bị đánh đổ nhưng chưa bị thủ tiêu hoàn toàn,chúng không từ bỏ âm mưu và hành động chống lại giai cấp công nhân và nhân dân lao động nhăm phục hồi địa vị kinh tế,chính trị, xã hội đã mất.

Hai là, tổ chức và xây dựng chế độ XHCN, xây dựng nền kinh tế XHCN, nền văn hóa XHCN và con người XHCN
Mối quan hệ giữa hai chức năng:
Chức năng bạo lực trấn áp và tổ chức xây dựng của nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam có mối quan hệ hữu cơ và thống nhất với nhau, trong đó chức năng tổ chức xây dựng là quan trọng hơn và giữ vai trò quyết định.
Em hãy cho biết tại sao chức năng tổ chức xây dựng là quan trọng và giữ vai trò quyết định?

d. Vai trò của nhà nước pháp quyền trong hệ thống chính trị XHCN ở Việt Nam:

? Em hãy cho biết hệ thống chính trị là gì?
Hệ thống chính trị là một chỉnh thể bao gồm các tổ chức chính trị-xã hội hợp pháp như các đảng phái chính trị, nhà nước, các tổ chức chính trị- xã hội khác cùng những mối quan hệ giữa chúng.

Ơ� những nước khác nhau, trong những điều kiện lịch sử khác nhau, các tổ chức tham gia vào hệ thống chính trị không hoàn toàn giống nhau. Em hãy cho biết hệ thống chính trị XHCN ở Việt Nam bao gồm những tổ chức nào?

Hệ thống
chính trị
XHCN VN
- Đảng cộng sản Việt Nam
- Nhà nước cộng hòa XHCNViệt Nam
- Mặt trận tổ quốc Việt Nam
- Công đoàn
- Đoàn thanh niên
- Hội liên hiệp phụ nữ
- Hội nông dân
- Các tổ chức chính trị -xã hội khác

Hoạt động trên cơ sở lấy liên minh công-nông-trí thức làm nền tảng, dưới sự lãnh đạo của Đảng để thực hiện quyền làm chủ của nhân dân và xây dựng CNXH.

Nhà nước pháp quyền XHCN là một yếu tố cấu thành hệ thống chính trị XHCN, chịu sự lãnh đạo của Đảng cộng sản,thực hiện quyền lực của nhân dân.

Vậy nhà nước pháp quyền XHCN có những vai trò gì?

Vai trò của nhà nước pháp quyền XHCN
- Nhà nước là thiết chế có vai trò trực tiếp nhất trong việc thể chế hóa và tổ chức thực hiện đường lối chính trị của ĐCS.
- Là thiết chế tổ chức có hiệu quả việc xây dựng xã hội mới-xãhội XHCN.
- Thể chế hóa và tổ chức thực hiện quyền dân chủ chân chính của nhân dân.
- Là công cụ hữu hiệu để Đảng thực hiện vai trò lãnh đạo đối với toàn xã hội trong quá trình xây dựng xã hội mới.
- Là công cụ chủ yếu của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
-Nó cũng là công cụ sắc bén nhất trong cuộc đấu tranh với mọi mưu đồ đi ngược lại lợi ích của nhân dân.