Bài 9. Nhà nước xã hội chủ nghĩa

Bài 9:
Nhà nước
XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
( 2 tiết )
1.Nguồn gốc và bản chất của nhà nước:
a)Nguồn gốc của nhà nước:
Thời kỳ chưa có nhà nước:
Xã hội công xã nguyên thuỷ xã hội chiếm hữu nô lệ.
Xã hội cộng sản nguyên thủy
Lực lượng sản xuất còn thấp kém
công cụ lao động thô sơ
năng suất lao động thấp
chưa có tư hữu tài sản
chưa có sự phân chia giai cấp
Chưa có bóc lột
Chưa có nhà nước
Trong quá trình phát triển con người ngày càng tiến bộ và hoàn thiện
Công cụ lao động phát triển
Công cụ lao động bằng đá thô sơ
Công cụ bằng đồng
Công cụ bằng sắt

lực lượng sản xuất phát triển nhanh chóng
năng xuất lao động được nâng cao
Sản phẩm lao động dồi dào
của dư thừa xuất hiện
Phát sinh khả năng chiếm đoạt của cải dư thừa
chế độ tư hữu hình thành
xuất hiện hai giai cấp đối lập nhau
Nhà nước xuất hiện
Thời kỳ có bộ máy nhà nước:
Nhà nước chỉ ra đời khi xã hội phân chia thành g/c và mâu thuẫn giai cấp không thể điều hoà được.
“Baát cöù ôû ñaâu, heã luùc naøo vaø chöøng naøo maø veà maët khaùch quan, nhöõng maâu thuaãn giai caáp khoâng theå ñieàu hoøa ñöôïc thì nhaø nöôùc xuaát hieän.”
V.I. LENIN
Theo quan điểm Mác-Lênin :Nhà nước là sản phẩm của xã hội có giai cấp, do đó nhà nước bao giờ cũng mang bản chất giai cấp.








Nhà nước PK

Nhà nước CHỦ NÔ

Nhà nước XHCN
Nhà nước TS

Như vậy, nhà nước chỉ
ra đời khi xuất hiện
chế độ tư hữu về
tư liệu sản xuất, khi
xã hội phân hoá
thành giai cấp, mâu
thuẫn giữa các giai
cấp ngày càng gay
gắt đến mức không
thể điều hoà được.
b) Bản chất của nhà nước:
Nhà nước là bộ máy dùng để duy trì sự thống trị của giai cấp này đối với giai cấp khác.

Nhà nước là bộ máy cưỡng chế và đàn áp đặc biệt của giai cấp này đối với giai cấp khác.

Như vậy, xét về mặt bản chất, nhà nước mang bản chất giai cấp của giai cấp thống trị.
Chủ nô và nô lệ
Quân đội Nhà nước Chủ Nô
Quân đội Nhà nước Phong kiến
ĐÀN ÁP
Quân đội nhà nước tư sản
Quân đội ta trung với nước, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập tự do của tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội.
Quân đội Nhà nước XHCN
Giai cấp chủ nô
Giai cấp địa chủ phong kiến
Giai cấp tư sản
Giai cấp công nhân và nhân dân lao động.
c. Caùc kieåu nhaø nöôùc
Chế độ sở hữu của giai cấp chủ nô đối với tư liệu sản xuất và người nô lệ
Chế độ sở hữu của giai cấp địa chủ phong kiến đối với tư liệu sản xuất mà chủ yếu là ruộng đất.
Chế độ tư hữu tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất.
Chế độ công hữu về tư liệu sản xuất.
Giai cấp chủ nô
Giai cấp địa chủ phong kiến
Giai cấp tư sản
Giai cấp công
nhân
Xét về bản chất, nhà nước XHCN là công cụ duy trì sự thống trị của đa số (giai cấp công nhân và nhân dân LĐ) đối với thiểu so �(giai cấp bóc lột và các thế lực phản động), thực hiện dân chủ với nhân dân, chuyên chính với kẻ thù của chủ nghĩa xã hội.
Như vậy:chỉ có Nhà nước XHCN là nhà nước tiên tiến nhất, ưu việt nhất, nhà nước đại diện cho tất cả các tầng lớp nhân dân lao động.
NHÀ NƯỚC
XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
Bài 10
( tiết 2 )
2. Nhà nước pháp quyền XHCN VN
Nhà nước pháp quyền XHCN là gì?
Sơ đồ phân cấp bộ máy nhà nước
Sơ đồ phân công bộ máy nhà nước
Bản chất của nhà nước pháp quyền
XHCN VN
Nhà nước pháp quyền XHCN là gì?
Có 2 loại hình nhà nước pháp quyền:
Nhà nước pháp quyền XHCN có những đặc điểm cơ bản như sau:
Của dân, do dân, vì dân.
Quyền lực nhà nước thống nhất là thuộc về nhân dân.
Thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ.
Quản lí xã hội bằng pháp luật.
Do Đảng Cộng sản lãnh đạo.
Nhà nước pháp quyền XHCN là nhà nước pháp quyền của
dân, do dân, vì dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản.
Nhà nước pháp quyền XHCN
Nhà nước pháp quyền Tư Sản
Sơ đồ phân cấp bộ máy nhà nước
I
II
IV
III
Sơ đồ phân công bộ máy nhà nước
Các viện kiểm
soát quân sự

Các toà án quân
sự
UBND xã
(phường, thị trấn)
HĐND xã
(phường, thị trấn)
Viện KSND
huyện (quận,
thị xã)
Toà án nhân dân
huyện (quận, thị xã)
UBND huyện
(quận, thị xã)
HĐND huyện
(quận, thị xã)
Viện KSND tỉnh
(thành phố)
Toà án nhân dân
tỉnh (thành phố)
UBND tỉnh
(thành phố)
HĐND tỉnh
(thành phố)
Viện KSND tối
cao
Toà án nhân dân
tối cao
Chính phủ
Quốc hội
Các cơ quan
kiểm soát
Các cơ quan
xét xử
Các cơ quan
hành chính
Các cơ quan
quyền lực đại
diện của nhân dân
Bản chất của nhà nước pháp quyền XHCN VN
Điều 2, Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam
năm 1992
"Nhà nước CHXHCN VN là nhà nước pháp quyền
XHCN của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.
Tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân mà
nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với
giai cấp công nhân và đội ngũ trí thức.Quyền lực
nhà nước là thống nhất,có sự phân công và phối hợp
giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các
quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp"
b. Bản chất của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Nhaø nöôùc phaùp quyeàn xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam laø thaønh quaû caùch maïng cuûa quaàn chuùng nhaân daân lao ñoäng do giai caáp coâng nhaân laõnh ñaïo. Nhaø nöôùc ta mang baûn chaát cuûa giai caáp coâng nhaân.

Bản chất giai cấp công nhân
biểu hiện:

Tính nhân dân
Tính dân tộc
Tính nhân dân
Nhà nước của dân, do nhân dân lập nên và nhân dân tham gia quản lí
Nhà nước thể hiện ý chí, lợi ích và nguyện vọng của nhân dân
Nhà nước là công cụ chủ yếu để nhân dân thực hiện quyền làm chủ của mình
Nhân dân thực hiện quyền làm chủ
Tính dân tộc
Kế thừa và phát huy những truyền thống, bản sắc tốt đẹp của dân tộc
Có chính sách dân tộc đúng đắn, chăm lo lợi ích mọi mặt của các dân tộc trong cộng đồng dân tộc Việt Nam
Thực hiện đại đoàn kết dân tộc
Truyền thống yêu nước
Truyền thống cần cù lao động
Truyền thống tương thân tương ái
Các dân tộc bình đẳng cùng phát triển
c. Chức năng của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam
1.- Chức năng Bạo lực, chấn áp: trấn áp sự phản kháng của giai cấp bóc lột và các thế lực thù địch trong và ngoài nước để bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ những thành quả của cách mạng xã hội chủ nghĩa.
Sẵn sàng bảo vệ Tổ quốc
2.- Tổ chức và xây dựng chế độ xã hội chủ nghĩa, xây dựng nền kinh tế xã hội chủ nghĩa , nền văn hoá xã hội chủ nghĩa và con người xã hội chủ nghĩa
Xây dựng, phát triển kinh tế
Xây dựng nền văn hoá tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc
Con
người
mới
phát
triển
toàn
diện
Nhà nước bóc lột
Dùng bạo lực trấn áp nhằm
bảo vệ và duy trì sự bóc lột của
thiểu số (g/c thống trị) đối với
đa số và NDLĐ (g/c bị trị)
Chức năng tổ chức xây dựng
cũng là nhằm đem lại sự giàu
có và sự bóc lột ngày càng
nhiều hơn của g/c thống trị.
Nhà nước XHCN
Trấn áp sự phản kháng của
g/c bóc lột và các thế lực thù
địch trong và ngoài để bảo vệ
TQ bảo vệ thành quả của
CM CNXH
* Tổ chức và XD chế độ XHCN
xây dựng nền kinh tế XHCN,
cộng sản chủ nghĩa, nền
văn hoá và con người XHCN.
Chức năng bạo lực trấn áp và tổ chức xây dựng của
nhà nước pháp quyền CHXN có quan hệ hữu cơ và
thống nhất với nhau, trong đó, chức năng tổ chức
và xây dựng là quan trọng hơn và giữ vai trò quyết định.
Thế nào là hệ thống chính trị?

Là một chỉnh thể bao gồm các tổ chức chính trị xã hội hợp pháp như các đảng phái chính trị, nhà nước, các tổ chức chính trị xã hội khác cùng những mối quan hệ qua lại của chúng.
Hệ thống chính trị XHCN ở nước ta gồm những tổ
chức nào ?
Đảng Cộng Sản Việt Nam - Nhà nước CH XHCN Việt Nam -
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam - Công Đoàn - Đoàn TN - Hội
Phụ Nữ- Đội thiếu Niên - Hội nông dân - và các tổ chức
chính trị khác. Lấy liên minh Công - Nông - Trí thức làm
nền tảng dưới sự lãnh đạo của Đảng để thực hiện quyền
làm chủ của nhân dân và xây dựng CNXH
Vai trò của nhà nước pháp quyền trong hệ thống
chính trị XHCN VN
Vai trò của nhà nước pháp quyền trong hệ thống
chính trị XHCN VN
1.- Nhà nước là thiết chế có vai trò trực tiếp trong việc thể chế
hóa và tổ chức thực hiện đường lối chính trị của Đảng cộng sản.
2.- Là công cụ hữu hiệu để Đảng thực hiện vai trò lãnh đạo đối
với toàn xã hội trong quá trình xây dựng xã hội mới.
3.- Laø coâng cuï beùn nhaát trong cuoäc ñaáu tranh vôùi moïi möu ñoà ñi ngöôïc laïi lôïi ích cuûa nhaân daân.
4.- Là công cụ chủ yếu của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng
và bảo vệ tổ quốc.
5.- Là thiết chế tổ chức có hiệu quả việc xây dựng xã hội mới -
CNXH
6.- Thể chế hoá và tổ chức thực hiện quyền dân chủ chân chính
củanhân dân.