Bài 9. Hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa

Trường THCS Minh Khai
Xin kính chào các quý thầy, cô.
Kính chúc các thầy, cô mạnh khoẻ và hạnh phúc.

Bộ môn Địa Lý
Lớp 6

Giáo viên: Vũ Thị Ngọc Hà
(?) - Ngoài sự vận động tự quay quanh trục, Trái Đất còn có sự vận động nào khác?
Môn: Địa Lý
Kiểm tra bài cũ
- Nêu đặc điểm của sự vận động đó?
Trả lời:
- Ngoài sự vận động tự quay quanh trục, Trái Đất còn chuyển động quanh Mặt Trời
- Đặc điểm của sự vận động:
+ Khi chuyển động quanh Mặt Trời, Trái Đất đồng thời vẫn tự quay
quanh trục
+ Trái Đất lúc nào cũng giữ nguyên độ nghiêng và hướng nghiêng của trục không đổi
Môn: Địa Lý
Tiết 11 - Bài9
Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất.
(?) Nhận xét hướng của nửa cầu Bắc và nửa cầu Nam về phía Mặt Trời ?
Môn: Địa Lý
Tiết 11 - Bài9
Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất.
Quan sát hình vẽ:
(?) Em có nhận xét gì về diện tích được chiếu sáng của bề mặt Trái Đất?
Trả lời:
- Trong khi quay quanh Mặt Trời, Trái Đất lúc nào cũng chỉ được
chiếu sáng một nửa.
22-6
22-12
Hình 24: Vị trí của Trái Đất trên quỹ đạo quanh Mặt Trời vào các ngày hạ chí và đông chí
Môn: Địa Lý
Tiết 11 - Bài9
Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất.
Quan sát hình vẽ:
(?) Tại sao đường phân chia sáng tối (ST) lại không trùng với đường biểu hiện trục Trái Đất (BN) ?
Trả lời:
- Do trục Trái Đất (BN) nghiêng trên mặt phẳng quỹ đạo một góc
660 33` còn đường phân chia sáng tối (ST) vuông góc với mặt phẳng
quỹ đạo.

22-6
22-12
Hình 24: Vị trí của Trái Đất trên quỹ đạo quanh Mặt Trời vào các ngày hạ chí và đông chí
Môn: Địa Lý
Tiết 11 - Bài9
Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất.
(?) Quan sát hình vẽ, thảo luận nhóm để hoàn thiện bảng sau:
Quan sát hình vẽ
22 - 6
22 - 12
Hình 24: Vị trí của Trái Đất trên quỹ đạo quanh mặt trời vào các ngày Hạ Chí và Đông Chí
Đáp án trả lời:

Môn: Địa Lý
Tiết 11 - Bài9
Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất.
Vĩ tuyến 23O27` B được gọi là đường Chí tuyến Bắc.
Vĩ tuyến 23027` N được gọi là đường Chí tuyến Nam.
(?) Qua việc hoàn thiện bảng trên em có rút ra nhận xét gì về độ dài ngày đêm ở hai nửa cầu trong ngày 22- 6 và 22-12?
Môn: Địa Lý
Tiết 11 - Bài9
Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất.
Quan sát hình 25 phân tích hiện tượng ngày, đêm dài
ngắn khác nhau ở ngày 22/6 (hạ chí) theo vĩ độ ( hoàn thành theo bảng sau )
22-6
22-12
B
D
A
C
A`
B`
D`
D
B
A
C
A`
D`
D`
B`
Hình 25: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các địa điểm có vĩ độ khác nhau
Quan sát hình vẽ
Trả lời
Môn: Địa Lý
Tiết 11 - Bài9
Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất.
(?) Qua việc hoàn thiện bảng trên em có rút ra nhận xét gì ?
- Càng về phía 2 cực hiện tượng ngày đêm dài ngắn càng rõ rệt.

- Các điểm nằm trên đường xích đạo quanh năm lúc nào cũng có ngày dài bằng đêm.

Vĩ tuyến 23O27` B, N được gọi là đường Chí tuyến Bắc, Chí tuyến Nam
Môn: Địa Lý
Tiết 11 - Bài9
Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất.
(?) Theo em với quỹ đạo chuyển động quanh Mặt Trời thì có thời điểm nào mà ở cả hai nửa cầu đều được chiếu sáng như nhau không ?
Trả lời:
- Khi ánh sáng mặt trời chiếu thẳng góc vào mặt đất ở đường xích
đạo.


Quan sát hình ảnh
Môn: Địa Lý
Tiết 11 - Bài9
Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất.
- Càng về phía 2 cực hiện tượng ngày đêm dài ngắn càng rõ rệt.

- Các điểm nằm trên đường xích đạo quanh năm lúc nào cũng có ngày dài bằng đêm.

Vĩ tuyến 23O27` B, N được gọi là đường Chí tuyến Bắc, Chí tuyến Nam
- Ngày xuân phân (21/3) và thu phân (23/ 9) hai nửa cầu Bắc và nửa cầu
Nam được chiếu sáng như nhau.

Môn: Địa Lý
Tiết 11 - Bài9
Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
2. ? hai mi?n c?c, s? ng�y cú ng�y dờm d�i su?t 24 gi? thay d?i theo mựa.
Dựa vào hình 25 cho biết:

(?) Vào các ngày 22/6 và 22/12 độ dài ngày, đêm của các điểm D, D` ở vĩ tuyến 66033` Bắc và Nam của hai nửa cầu sẽ như thế nào ? Vĩ tuyến 66033` Bắc và Nam là những đường gì ?

Môn: Địa Lí
Tiết 11 - Bài9
Hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa
2. ? hai mi?n c?c, s? ng�y cú ng�y dờm d�i su?t 24 gi? thay d?i theo mựa.
Trả lời:
Vào ngày 22/6 tại điểm D có ngày dài 24h, tại điểm D` có
đêm dài 24h
Vào ngày 22/12 tại điểm D có đêm dài 24h, tại điểm D` có
ngày dài 24h.
- Vĩ tuyến 66033` Bắc gọi là vòng cực Bắc
- Vĩ tuyến 66033` Nam gọi là vòng cực Nam

(?) Qua đó em có rút ra nhận xét gì về độ dài ngày, đêm của các điểm nằm ở vĩ tuyến 66033` Bắc và Nam vào ngày 22-6 và 22-12?
Môn: Địa Lí
Tiết 11 - Bài9
Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
2. ? hai mi?n c?c, s? ng�y cú ng�y dờm d�i su?t 24 gi? thay d?i theo mựa.
- Ngày 22/6 và 22/12 các điểm ở vĩ tuyến 66033` Bắc và Nam có 1 ngày
hoặc đêm dài suốt 24h. Vĩ tuyến này gọi là vòng cực Bắc và vòng cực
Nam
(?) Vào các ngày 22/6 và 22/12 độ dài ngày đêm ở 2 điểm cực
như thế nào ?

Trả lời:
- Vào các ngày 22/6 và 22/12 tại 2 điểm cực có ngày hoặc đêm dài
suốt 24h.
Môn: Địa Lí
Tiết 11 - Bài 9
Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
2. ? hai mi?n c?c, s? ng�y cú ng�y dờm d�i su?t 24 gi? thay d?i theo mựa.
(?) Dựa vào bảng sau đây hãy nêu hiện tượng số ngày có ngày dài
suốt 24h ở các vĩ độ ?

Môn: Địa Lí
Tiết 11 - Bài9
Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
2. ? hai mi?n c?c, s? ng�y cú ng�y dờm d�i su?t 24 gi? thay d?i theo mựa.
- Ngày 22/6 và 22/12 các điểm ở vĩ tuyến 66033` Bắc và Nam có 1
ngày hoặc đêm dài suốt 24h. Vĩ tuyến này gọi là vòng cực Bắc và
vòng cực Nam
- Các điểm nằm từ 66033` Bắc và Nam đến 2 cực có số ngày có ngày,
đêm dài 24h dao động theo mùa từ 1 ngày đến 6 tháng.
- Các điểm nằm ở cực Bắc và cực Nam có ngày (hoặc đêm) dài suốt 6
tháng (Từ 21/ 3 - 23/ 9 và từ 23/ 9 - 21/ 3).
Môn: Địa Lí
Tiết 11 - Bài9
Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
(?) Hiện tượng ngày đêm dài, ngắn trong năm có ảnh
hưởng trực tiếp đến khí hậu và gián tiếp đến mọi
sinh hoạt và hoạt động sản xuất của con người. Em
hãy nêu ví dụ minh hoạ ?
Môn: Địa Lí
Tiết 11 - Bài9
Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
Củng cố bài học.
1. Hãy giải thích câu tục ngữ:

"Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng.
Ngày tháng mười chưa cười đã tối".
Môn: Địa Lí
Tiết 11 - Bài9
Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
Củng cố bài học.
2. Chọn câu trả lời đúng :
a. Ngày hạ chí (22/6) ở nửa cầu Bắc có hiện tượng
A. Ngày dài, đêm ngắn
B- Ngày ngắn, đêm dài.
C- Ng�y d�i 24h, đêm d�i 24h.
b. Các khu vực nằm trên vĩ tuyến 66o33`B v�o ngày 22/12 có hiện
tượng
A- Ng�y d�i 12h. B- Đêm d�i 24h.
C- Đêm d�i 12h. D- Đêm trắng.
Môn: Địa Lí
Tiết 11 - Bài9
Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
Trong khi quay quanh Mặt Trời, Trái Đất có lúc chúc nửa cầu Bắc, có lúc ngả nửa cầu Nam về phía mặt trời. Do đường phân chia sáng tối (ST) không trùng với trục Trái Đất (BN), nên các điểm ở nửa cầu Bắc và nửa cầu Nam có hiện tượng ngày, đêm dài ngắn khắc nhau theo vĩ độ.
Các điểm nằm trên đường xích đạo, quanh năm lúc nào cũng có ngày đêm dài ngắn như nhau.
Vào các ngày 22-6 và 22-12, các địa điểm ở vĩ tuyến 66o33` Bắc và Nam có một ngày hoặc đêm dài suốt 24 giờ.
Các địa điểm nằm từ 66o33` Bắc và Nam đến hai cực có số ngày có ngày, đêm dài 24giờ dao động theo mùa, từ 1 ngày đến 6 tháng.
Các địa điểm nằm ở cực Bắc và cực Nam có ngày, đêm dài suốt 6 tháng.
Môn: Địa Lí
Tiết 11 - Bài9
Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
Hướng dẫn bài về nhà:
1. Làm câu hỏi 1, 2 (SGK)
2. Phân tích hiện tượng ngày 22/12 (Đông chí) rồi điền vào bảng