Bài 9. Cấu trúc rẽ nhánh

BÀI 9
CẤU TRÚC RẼ NHÁNH
(1 TIẾT)
NHÓM 16 - PPDH
NHÓM 16 - PPDH

Vậy khi lập trình giải bài toán bằng ngôn ngữ lập trình TUBOR PASCAL có những công việc chỉ được chương trình thực hiện khi thỏa mãn những điều kiện cụ thể, để giải quyết nó thì ta làm như thế nào?

Trong cuộc sống có rất nhiều việc chỉ được thực hiện khi một điều kiện cụ thể nào đó được thỏa mãn.
1. KHÁI NIỆM RẼ NHÁNH
NHÓM 16 - PPDH
Mời các Em cùng xem và tìm hiểu các tình huống sau nhé!
1.KHÁI NIỆM RẼ NHÁNH
NHÓM 16 - PPDH
Ừm! Để tớ nghĩ đã
Nếu ngày mai trời mưa thì tớ ở nhà.
Nếu ngày mai mưa thì tớ ở nhà, nếu không mưa thì tớ sẽ đi xem phim với cậu heng!
Này! Mai cậu có đi xem phim với tớ không?
NHÓM 16 - PPDH
Nếu . . .thì
Nếu . . .thì, Nếu…không…thì
Cấu trúc dùng để mô tả các mệnh đề có dạng như trên gọi là Cấu trúc rẽ nhánh
1. KHÁI NIỆM RẼ NHÁNH
DẠNG THIẾU
DẠNG ĐỦ
Nhập bộ 1;1;1
1. KHÁI NIỆM RẼ NHÁNH
Đặt vấn đề
Bài Thực hành 1
BÁO LỖI!
NHÓM 16 - PPDH
Hãy xa?c di?nh input, output va` các bước giải phương trình bậc hai?
1.KHÁI NIỆM RẼ NHÁNH
TÍNH DELTA = B2 - 4AC.
NẾU DELTA < 0 THÌ THÔNG BÁO PHƯƠNG TRÌNH VÔ NGHIỆM.
NGƯỢC LẠI NẾU DELTA >= 0
THÌ KẾT LUẬN PHƯƠNG TRÌNH CÓ NGHIỆM :
+X = (-B - SQRT(DELTA))/(2A)
+X= (-B + SQRT(DELTA))/2A
VI? DU?: Gia?i phuong tri`nh bõ?c hai: ax2+bx+c=0 (a?0)
+ INPUT: Hệ số a, b, c.
+ OUTPUT: Đưa ra màn hình các nghiệm thực hoặc thông báo phương trình vô nghiệm
NHÓM 16 - PPDH

Các Em hãy thảo luận nhóm và hoàn thành sơ đồ khối minh họa các bước giải bài toán trên phiếu học tập.
1. KHÁI NIỆM VỀ RẼ NHÁNH
NHÓM 16 - PPDH
Nhập a, b, c
Thông báo vô nghiệm,
Tính và đưa ra nghiệm thực
Delta  b*b – 4*a*c
Delta >= 0?
Đúng
Sai
SƠ ĐỒ KHỐI GIẢI PHƯƠNG TRÌNH BẬC HAI
ax2+bx+c=0 (a<>0)
Bắt đầu
Kết thúc
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN
HOẠT ĐỘNG 1 KẾT THÚC!
Nhom 16_PPDH TIN
2. CÂU LỆNH IF – THEN (DẠNG THIẾU)
Cú pháp :
< Câu lệnh >;
IF <ĐIỀU KIỆN> THEN
Nếu ĐK đúng thì Câu lệnh được thực hiện,ngược lại sẽ bỏ qua
Ý nghĩa:
ĐIỀU KIỆN
Câu lệnh
Đ
S
Sơ đồ khối:
Nhóm 16- PPGD Tin
2. CÂU LỆNH IF – THEN (DẠNG ĐỦ)
Cú pháp :
Ý nghĩa:
Sơ đồ khối:
< Câu lệnh 1>
ELSE
< Câu lệnh 2> ;
IF <ĐIỀU KIỆN> THEN
Nếu ĐK đúng thì thực hiện Câu lệnh 1
Ngược lại thực hiện câu lệnh 2
ĐIỀU KIỆN
Câu lệnh 1
Câu lệnh 2
Đ
S
2. CÂU LỆNH IF – THEN
Phân tích các thành phần:
ĐIỀU KIỆN là biểu thức logic
Câu lệnh, câu lệnh 1, câu lệnh 2 là một câu lệnh của Pascal
Nhắc lại:
Biểu thức logic là gì?
Các phép toán dùng trong biểu thức
logic?
Thứ tự ưu tiên của các phép toán?
Nhom 16_PPDH TIN
2. CÂU LỆNH IF – THEN
Biểu thức logic: là các biến logic, hằng logic, các biểu thức quan hệ liên kết với nhau bởi phép toán logic (bài 6, SGK 11)
Các phép toán:
so sánh : <, >, <=, >=, =,<>
logic : or, not, and
số học : +, -, *, /, div, mod
Thứ tự ưu tiên:
Nhom 16_PPDH TIN
Nhom 16_PPDH TIN
Ví dụ 1:
Ví dụ 2:
Ví dụ 3:
* Dạng thiếu
* Dạng đủ
2. CÂU LỆNH IF – THEN
Nhập vào số nguyên a,Nếu a có chia hết cho 3 thì xuất ra câu “ số a chia hết cho 3”
Nhập vào số nguyên a,Nếu a có chia hết cho 3 thì xuất ra câu “ chia hết cho 3”.Ngược lại xuất ra “a không chia hết cho 3”.
IF a mod 3 =0 THEN write(‘a chia het cho 3’);
IF a mod 3 =0 THEN writeln(‘a chia het cho 3’)
ELSE Writeln(‘a khong chia het cho 3’);
Tìm số lớn nhất max trong hai số a và b
VÍ DỤ 4:
So sánh 2 đoạn chương trình sau: chỉ ra chỗ sai hoặc chưa hay
2. CÂU LỆNH IF – THEN
Đúng nhưng không hay, khó quản lý
Sai. Nếu D>0 chương trình sẽ báo lỗi vì có nhiều hơn 1 lệnh sau else
Nhom 16_PPDH TIN
Các lưu ý:
Là biểu thức điều kiện
If ... then ... else ...; được xem như là một câu lệnh nên:
Không có dấu chấm phẩy ‘;’ trước else
if … then if … then … else …;
hoặc if … then … else if … then … else…;
là hợp lệ và gọi là câu lệnh rẽ nhánh lồng nhau.
2. CÂU LỆNH IF – THEN
NHÓM 16_PPDH TIN
NHÓM 16 - PPDH
Xét ví dụ:
Giải phương trình bậc 2:
ax2 + bx + c = 0, (a ≠ 0)
Xác định thành phần input và output:

Input: hệ số a, b, c nhập từ bàn phím.
Output: Đưa ra màn hình các nghiệm hoặc thông báo “Phuong trinh vo nghiem”…

Các em hãy viết chương trình giải phương trình bậc hai trên dựa vào cấu trúc rẽ nhánh và sơ đồ khối.
3. CÂU LỆNH GHÉP
NHÓM 16 - PPDH
Nhập bộ 1;1;1
BÁO LỖI!
3. CÂU LỆNH GHÉP
ĐẶT VẤN ĐỀ
Bài 9:
CẤU TRÚC RẼ NHÁNH
Nhóm 5 - PPGD Tin
Câu lệnh ghép sau Else
Sau End có dấu “;”
Sau Else không có dấu “;”
NHÓM 16 - PPDH
Ngôn ngữ lập trình cho phép gộp một dãy câu lệnh thành một câu lệnh ghép:
- Cú pháp: Begin
< câu lệnh>;
End;
Chú ý:
Sau End phải là dấu ; và trước Else không chứa dấu ;
Thuật ngữ câu lệnh ở đây được hiểu chung cho câu lệnh đơn và câu lệnh ghép.
3. CÂU LỆNH GHÉP
NHÓM 16 - PPDH
Làm ví dụ 2 sgk trang 41 và tham khảo cách làm.
Hãy tìm hiểu sự giống và khác nhau của hai dạng câu lệnh if – then.
Câu lệnh ghép là gì? Tại sao phải có câu lệnh ghép?
Làm bài tập 4 trang 51 SGK.
4 . NỘI DUNG ÔN TẬP