Bài 9. Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 và cuộc đấu tranh bảo vệ cách mạng (1917 - 1921)

Trường Đại Học Sư Phạm Đồng Tháp
Khoa Giáo Dục Chính Trị

Sinh Viên Thực Hiện: Nguyễn Thị Mai Phương
Ngành Sư Phạm Lịch Sử
Lớp Sử 06 A
Câu 1: Nước nào ở Đông Nam Á không bị rơi vào tình trạng thuộc địa của chủ nghĩa tư bản?






Câu 2:Vì sao trong chế độ tư bản chủ nghĩa vẫn còn chứa đựng nhiều mâu thuẫn?
 Chế độ tư bản là một bước tiến so với chế độ phong kiến, song nó vẫn là chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất, nó chỉ thay thế từ hình thức bóc lột này sang hình thức bóc lột khác.

Kiểm tra bài cũ
A. INĐÔNÊXIA
B. PHILIPPIN
C. THÁI LAN
D. MÃ LAI
S
S
D
S
Giới thiệu bài mới
Chiến tranh thế giới thứ nhất nổ ra và kết thúc vào thời gian nào? Một sự kiện đặc biệt và là hệ quả ngoài ý muốn của các nước đế quốc khi gây ra chiến tranh là sự kiện nào? Tại sao? Để hiểu được sự kiện nổi bật và giá trị lịch sử của nó, ta cùng tìm hiểu nội dung bài mới_ Bài 9: Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 và cuộc đấu tranh bảo vệ cách mạng 1917-1921.
Bài 9:
Lịch sử thế giới hiện đại
Mục tiêu
Sau khi học xong bài này, học sinh cần nắm được các tiền đề dẫn đến cuộc cách mạng bùng nổ, diễn biến chính của cuộc cách mạng DCTS tháng Hai và cuộc Cách mạng tháng Mười, ý nghĩa lịch sử của nó đối với nước Nga nói riêng và phong trào giải phóng dân tộc thế giới nói chung. Trả lời được câu hỏi “ Tại sao gọi Cách mạng DCTS tháng Hai là cuộc cách mạng DCTS kiểu mới?
Nội dung bài mới
I. Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917:
1. Tình hình nước Nga trước cách mạng.
2. Từ cách mạng tháng Hai đến Cách mạng tháng Mười.
II. Cuộc đấu tranh xây dựng và bảo vệ chính quyền Xô Viết .
1. Xây dựng chính quyền Xô Viết.
2. Bảo vệ chính quyền Xô Viết.
III. Ý nghĩa lịch sử của cách mạng tháng Mười Nga.
I. Cách mạng tháng Mười Nga 1917
1. Tình hình nước Nga trước cách mạng:
Lớp chia làm 2 nhóm
Nhiệm vụ học sinh: Đọc Sách giao khoa và trả lời 2
câu hỏi sau:
+ Nhóm 1: Tình hình nước Nga đầu năm 1917 có nét gì
nổi bật về kinh tế, chính trị, xã hội ?
+ Nhóm 2: Quan sát hình 23 - Những người lính Nga ngoài
mặt trận, sau đó nêu cảm nhận và suy nghĩ của mình về bức
ảnh đó.
Thời gian chuẩn bị: 3 phút
Học sinh sau khi chuẩn bị xong, mỗi nhóm cử đại diện trình
bày.
Thông tin phản hồi
Nhóm 1: Tình hình kinh tế, chính trị, xã hôi nước Nga đầu 1917:
* Về tình hình chính trị:
- Nước Nga đầu thế kỉ XX vẫn là một nước quân chủ chuyên chế.
- Quyền lực nằm trong tay Nga Hoàng Ni-cô-lai II.
- Tàn tích của chế độ phong kiến khiến cho đời sống nhân dânvô cùng khó khăn, kìm hãm và cản trở sự phát triền của CNTB ở Nga.
- Năm 1914, Nga Hoàng tham gia chiến tranh thế giới thứ nhất đã đẩy nước Nga lún sâu vào cuộc khủng hoảng kinh tế, chính trị, xã hội nghiêm trọng
Hàng vạn phụ nữ Nga đau khổ tiễn chồng và người thân tham gia cuộc chiến tranh đế quốc do Nga Hoàng phát động.
* Về tình hình kinh tế:

- Nền kinh tế suy sụp, lạc hậu, kiệt quệ vì chiến tranh.
- Nạn đói xảy ra nhiều nơi.
- Công nghiệp, nông nghiệp đình đốn.

- Mọi nỗi khổ đè nặng lên các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là nông dân, công nhân và hơn 100 dân tộc trong đế quốc Nga.
- Phong trào phản đối chiến tranh, đòi lật đổ Nga Hoàng đã lan rộng trong cả nước.
* Về tình hình xã hội:

Nhóm 2: Quan sát hình và nhận xét:
Qua hình bên ta thấy: Xác chết của những người lính Nga tham gia chiến trận nằm ngổn ngang ngoài chiến trường.Hình ảnh ấy gợi lên cảnh tang thương, đau xót: Những người lính còn sống cầm súng đứng bên cạnh xác những người đồng đội với nỗi niềm buồn thương, xót xa, lặng im để rồi tự hỏi mình chiến đấu vì ai? Chiến đấu vì cái gì? Đấy tất cả là do Nga Hoàng đã đẩy họ đến thảm cảnh như vậy…….
Tóm lại
Nguyên nhân sâu xa của cuộc cách mạng là sự mâu thuẫn không thể điều hoà nổi giữa chế độ phong kiến chuyên chế Nga hoàng đã lạc hậu, thối nát với nhân dân lao động và hàng trăm dân tộc đang sinh sống trên đất nước Nga.
Cuộc chiến tranh đế quốc phi nghĩa mà Nga hoàng đẩy nhân dân cả nước tham gia là tiền đề khách quan thuận lợi cho cuộc cách mạng nổ ra và giành thắng lợi (Cuộc chiến tranh đế quốc làm cho Nga hoàng suy yếu, kiệt quệ về mọi mặt: chính trị, kinh tế, xã hội. mặt khác các đế quốc cũng không có điều kiện can thiệp vào nước Nga).
Tiền đề chủ quan có ý nghĩa quyết định đến sự thắng lợi của cách mạng là giai cấp vô sản Nga do Đảng Bôn-sê-vích, đứng đầu là Lê-nin lãnh đạo

2. Từ cách mạng tháng Hai đến cách mạng tháng Mười:
Yêu cầu, nhiệm vụ:
Học sinh đọc sách và trả lời:
Cách mạng dân chủ tư sản tháng Hai:
1. Nêu những sự kiện cơ bản của cách mạng tháng Hai – 1917
2. Cuộc cách mạng này đã giải quyết được những nhiệm vụ gì?
3. Tại sao gọi cuộc cách mạng tư sản tháng Hai là cuộc cách mạng DCTS kiển mới.

Diễn biến chính của cách mạng tháng Hai
GO TO
BACK
BACK
Kết quả của cuộc cách mạng tháng Hai
Cách mạng tháng Hai đã lật đổ chế độ phong kiến Nga Hoàng, quyền lực chuyển sang giai cấp tư sản (Chính phủ lâm thời) và các Xô Viết của công nông binh lính.
Cục diện hai chính quyền song song tồn tại, đại diện cho lợi ích của các giai cấp khác nhau nên không thể cùng tồn tại và sự xung đột là điều không thể tránh khỏi. Lê – nin và Đảng Bôn-sê-vích đã chuẩn bị kế hoạch tiếp tục làm cách mạng, lật đổ chính phủ tư sản lâm thời.

Tính chất của cuộc cách mạng dân chủ tư sản tháng Hai là gì?
Tính chất của cuộc cách mạng tháng Hai ở Nga năm 1917 là: “cuộc Cách mạng Dân chủ Tư sản kiểu mới”.
Vậy như thế nào mới là cuộc cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới. Nó có khác gì so với các cuộc cách mạng tư sản trước đó(kiểu cũ)
Học sinh suy nghĩ và so sánh theo các tiêu chí sau
Bảng so sánh CMDCTS kiểu cũ và CMDCTS kiểu mới.
Lật đổ và xóa bỏ những tàn tích của chế độ phong kiến
Cũng giống như cách mạng DCTS kiểu cũ
Giai cấp tư sản, quý tộc mới, chủ nô…..
Tư sản, nông dân
Chuyên chính của tư sản
Xây dựng chủ nghĩa tư bản
Giai cấp vô sản
Công nhân và nông dân liên minh với nhau
Chuyên chính công nông
Tiến lên làm cách mạng XHCN và xây dựng CNXH
b. Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917
1. Cách mạng chuyển từ DCTS sang CMXHCN:
Đường lối do Lênin vạch ra nhằm chuyển từ cách mạng DCTS sang CMXHCN được thực hiện như thế nào?
2. Diễn biến chính của cách mạng tháng Mười?
3. Tính chất, ý nghĩa lịch sử?
Nhiệm vụ, yêu cầu
Trước tình hình nước Nga tồn tại song song hai chính quyền, đầu tháng 4. 1917 Lênin từ Phần Lan trở về Pê-tơ-rô-grát, soạn thảo ra Luận Cương tháng Tư và trực tiếp lãnh đạo cách mạng.
Luận cương tháng Tư nêu rõ: Chiến lược cơ bản của Đảng Bôn-sê-vich là phảo nắm quyền lãnh đạo cách mạng, chuyển từ CMDCTS sang CMXHCN, tranh thủ điều kiện để giành chính quyền bằng phương pháp hòa bình, thực hiện khẩu hiệu “Tất cả chính quyền về tay Xô Viết.
Thông qua phương pháp đấu tranh bằng hòa bình (từ tháng 4 đến tháng 6), Đảng Bôn-sê-vich đã giúp nhân dân Nga hiểu rõ bộ mặt thật của phái Men-sê-vich (muốn tiếp tục cuộc chiến tranh), qua đó lôi kéo được đông đảo quần chúng tham gia cách mạng.
Đầu tháng Mười 1917 không khí cách mạng bao trùm cả nước. Lr6nin đã trở về nước trực tiếp lãnh đạo khởi nghĩa vũ trang gình chính quyền.
* Cách mạng chuyển từ CMDCTS sang CMXHCN:
H1
H2
GO TO
Lê nin soạn thảo luận cương tháng Tư
BACK
Nhân dân Pê-tơ-rô-grát vui mừng đón chào Lênin từ Phần Lan về nước để trực tiếp lãnh đạo cách mạng (3. 4. 1917)
BACK
Niên biểu CMXHCN tháng Mười Nga
Lênin bí mật từ Phần Lan về nước trực tiếp chỉ đạo cách mạng
Bao vây Cung điện Mùa Đông

Tấn công Cung điện Mùa Đông, bắt giữ các bộ trưởng của Chính phủ
Chính phủ lâm thời của giai cấp tư sản bị lật đổ.

Chính quyền Xô Viết được thành lập ở Mat-xcơ-va

Chính quyền Xô Viết được thành lập ở 28 tỉnh

Chính quyền Xô Viết được thành lập trên toàn quốc.

Kết quả của cuộc cách mạng tháng Mười?
Chính phủ lâm thời tư sản bị sụp đổ hoàn toàn.
Đầu năm 1918 cách mạng giành thắng lợi trên toàn nước Nga.

II. Cuộc đấu tranh xây dựng và bảo vệ chính quyền Xô Viết
Sau khi cách mạng thắng lợi, nhiệm vụ hàng đầu và quan trọng nhất của chính quyền Xô Viết là gì?
Nhiệm vụ hàng đầu của chính quyền Xô Viết là phải đập tan bộ máy nhà nước cũ của giai cấp tư sản và địa chủ, khẩn trương xây dựng bộ máy nhà nước mới của những người lao động.

Đêm 24/10 Đại hội Xô Viết toàn Nga lần thứ hai khai mạc, tuyên bố thành lập chính quyền Xô Viết do Lênin đứng đầu.
Những việc làm đầu tiên mà chính quyền Xô Viết phải làm là:
+ Thủ tiêu tàn tích của chế độ phong kiến.
+ Xóa bỏ phân biệt đẳng cấp.
+ Thực hiện nam nữ bình quyền.
+ Xây dựng lực lượng Hồng quân công nông.
+Quốc hữu hóa các nhà máy, xí nghiệp của tư sản, lập Hội đồng kinh tế quốc dân tối cao.
 Chính sách đó đã đem lại lợi ích cho đông đảo quần chúng nhân dân, đặt nền móng cho việc xây dựng một chế độ xã hội mới – chế độ XHCN.
1. Xây dựng chính quyền Xô Viết:
2. Bảo vệ chính quyền Xô Viết:
Cuối 1918, nước Nga gặp nhiều khó khăn: bị bao vây bốn phía. Liên quân 14 nước đế quốc câu kết với lực lượng phản cách mạng trong nước mở cuộc tấn công vũ trang nhằm bóp chết nước Cộng hòa Xô Viết non trẻ
Trước tình thế nguy ngập đó Chính quyền Xô Viết đã làm gì để giữ vững chính quyền?
Chính quyền Xô Viết đã ban bố và thực hiện Chính sách cộng sản thời chiến. Với nội dung:
Nhà nước kiểm soát toàn bộ nền kinh tế.
Trưng thu lương thực thừa của nông dân.
Thực hiện chế độ cưỡng bức lao động ( từ 16 đến 50 tuổi).
 Đã huy động được tối đa và sử dụng hợp lí mọi nguồn của cải của đất nước phục vụ cho cuộc chiến đấu.

Trong 3 năm (1918-1920), vừa chiến đấu vừa xây dựng, Hồng quân và nhân dân Xô Viết đã từng bước đẩy lùi các cuộc tấn công của bọn phản cách mạng trong và ngoài nước, bảo vệ được chính quyền Xô Viết non trẻ.
III. Ý nghĩa lịch sử của cuộc cách mạng tháng Mười Nga
Cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng Mười đã làm thay đổi vận mệnh đất nước và số phận hàng triệu con người Nga như thế nào? Liên hệ với các cuộc cách mạng tư sản.
Cuộc cách mạng XHCN tháng Mười Nga đã có những ảnh hưởng đến tiến trình phát triển lịch sử và cục diện thế giới như thế nào? Liên hệ ảnh hưởng của nó đối với cách mạng Việt Nam.
Yêu cầu, nhiệm vụ
Đối với nước Nga
Thay đổi vận mệnh đất nước và số phận của hàng triệu người Nga
- Một chế độ xã hội mới được thiết lập
+Xóa bỏ chế độ người bóc lột người.
+ Xây dựng xã hội tự do, công bằng và hạnh phúc
- Các tầng lớp nhân dân được giải phóng và làm chủ vận mệnh của mình.



Đối với thế giới
- Ảnh hưởng mạnh đến tiến trình lịch sử và cục diện thế giới:
+ Chủ nghĩa tư bản không còn là hệ thống duy nhất của thế giới.
+ Tạo ra chế độ xã hội mới đối lập với chế độ tư bản chủ nghĩa.
- Cổ vũ mạnh mẽ phong trào công nhân quốc tế và phong trào giải phóng dân tộc ở thuộc địa.
 Mặc dù ngày nay CNXH ở Liên Xô sụp đổ nhưng ý nghĩa cách mạng tháng Mười vẫn còn nguyên vẹn.


Như vậy: Cuộc Cách mạng tháng Hai năm 1917 ở Nga đã lật đổ Nga Hoàng chuyên chế, nước Nga trở thành nước cộng hòa. Tình trạng hai chính quyền song song tồn tại diễn ra không lâu và kết thúc khi cuộc cách mạng XHCN tháng Mười thành công. Nhân dân Xô Viết đã tiến hành cuộc chiến đấu chống thù trong, giặc ngoài, bảo vệ những thành quả của Cách mạng tháng Mười. Cách mạng tháng Mười có ý nghĩa không chỉ đối với nước Nga mà còn mang ý nghĩa quốc tế sâu sắc.

Sơ Kết Bài Học: