Bài 9. Axit nitric và muối nitrat

26 – 8 - 2011
Thi đua dạy tốt - học tốt
SGD&DT T?NH BèNH DUONG
Tru?ng Tr-T.H PộtRus-Ký
Bài giảng điện tử

Ngu?i th?c hi?n: Ph?mVan Khuynh
Hoàn thành các phương trình phản ứng sau ?
Cu + H2SO4 lo·ng 
Cu + H2SO4 ®Æc 
Fe + H2SO4 lo·ng 
Fe + H2SO4 ®Æc nguéi 
Fe + H2SO4 ®Æc nãng 
FeO + H2SO4 lo·ng 
FeO + H2SO4 ®Æc 




đáp án
Cu + H2SO4 lo·ng  kh«ng p­
Cu + 2H2SO4 ®Æc  CuSO4 + SO2 + 2H2O
Fe + H2SO4 lo·ng  FeSO4 + H2
Fe + H2SO4 ®Æc nguéi  kh«ng p­
Fe +6H2SO4®Æc nãngFe2(SO4)3 +3SO2+ 6H2O
FeO + H2SO4 lo·ng  FeSO4 + H2O
FeO + 4H2SO4 ®Æc Fe2(SO4)3 + SO2 + 4H2O






Hoàn thành các phương trình phản ứng sau ?
Cu + HNO3 lo·ng 
Cu + HNO3 ®Æc
Fe + HNO3 lo·ng 
Fe + HNO3 ®Æc, nguéi
Fe + HNO3 ®Æc, nãng 
FeO + HNO3 lo·ng 
FeO + HNO3 ®Æc 




axit nitric và muối nitrat
a- axit nitric

I - cấu tạo phân tử

II - tính chất vật lý

III - tính chất hoá học
axit nitric - hno3
I – cÊu t¹o ph©n tö
- nguyªn tè nit¬ cã sè oxi ho¸ cao nhÊt lµ +5
-liªn kÕt (o – h) ph©n cùc, kÐm bÒn, dÔ bÞ ®øt
II - tính chất vật lý
- chất lỏng, không màu, bốc khói trong không khí ẩm
- dễ phân huỷ: 4 hno3 ? 4 no2 + o2 + 2 h2o
- gây bỏng nặng khi rơi vào da
- axít nitric đặc thường dùng có nồng độ 68 %
Axit nitric tác dụng với tất cả các chất trong dãy nào sau đây ?
A. MgO, Al(OH)3, NaOH, K2CO3
B. CuO, Fe(OH)2 , FeS, Fe, Zn, KHSO3
C. BaCO3, Ba(OH)2 , Cu, FeO
D. A, B, C ®Òu ®óng
III - tính chất hoá học
1 – tÝnh axÝt
- lµm quú tÝm chuyÓn sang mµu ®á
- t¸c dông ví baz¬, oxit baz¬
- t¸c dông víi kim lo¹i tr­íc hi®r«
- t¸c dông víi muèi cña axÝt yÕu h¬n
Dung dịch axit nitric điện ly hoàn toàn

hno3 ? h+ + no3-
2 - tính oxi hoá
a - Tác dụng với kim loại
tn1: cho sắt tác dụng với axit nitric
Th1: sắt tác dụng với axit nitric loãng
Th2 : sắt với axit nitric đặc nguội
Th3 : sắt với axit nitric đặc nóng
tn2 : đồng tác dụng với axit nitric
Th1: đồng với axit nitric loãng
Th2: đồng với axit nitric đặc

Phương trình phản ứng

Fe +4HNO3 lo·ng  Fe(NO3)3 + NO + 2H2O
Fe + HNO3 ®Æc, nguéi kh«ng ph¶n øng
Fe + 6HNO3 ®Æc, nãng Fe(NO3)3 +3NO2 +3H2O
3Cu + 8HNO3 lo·ng 3Cu(NO3)2+ 2NO + 4H2O
Cu + 4HNO3 ®Æc Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O
Sản phẩm khử thường la`
NO2 , NO, N2O, N2, NH4NO3

Nồng độ axit giảm dần , tính khử của kim loại tăng dân
Nhận xét:
- hầu hết các kl + HNO3 đặc ? muôi nitrat kl + NO2 + H2O

NH4NO3
N2
- hầu hết các kl + HNO3 loãng ? muôi nitrat kl + + H2O
N2O
NO
Ghi nhớ:
Phản ứng không giải Phóng H
Sắt và hợp chất của Fe phản ứng với axit ntrric luôn cho ta muối sắt III ( Fe không dư)
Al, Fe không phản ứng với axit nitric đặc nguội
b - tác dụng với phi kim
tn1: lưu huỳnh tác dụng với axit nitric đặc nóng
tn2 : cac bon tác dụng với axit nitric đặc nóng
Ptpư
S + HNO3 đặc, nóng ? H2SO4 + 6NO2 +2H2O
C + HNO3 đặc, nóng ? CO2 + 6NO2 +2H2O
C - tác dụng với các hợp chất

Phản ứng giữa HNO3 với Fe(OH)2 tạo ra khí NO(là sản phẩm khử duy nhất) tổng các hệ số trong phương trình pư oxi hoá - khử này bằng:
A. 12
B. 22
C. 32
D. 23
Kết luận
- axit nitric là một axit mạnh, có đầy đủ tính chất của một axit, đồng thời có tính oxi hoá mạnh. Oxi hoá được hầu hết các kim loại( trừ vang và platin) và các phi kim, các hợp chất có tinh khử.
Hướng dẫn học sinh về nhà học bài
-đọc kỹ phần tính chất vật lý và điều chế axit nitric
-trọng tâm là tính oxi hoá của axit nitric
-làm các bài tập Sgk: 1,2 4,6,7(trang 55)
-tham khảo thêm trong sách bài tập
Bài tập củng cố
Bài tập 1: cho hỗn hợp FeS và CuS phản ứng với dung dịch HNO3 thu được dung dịch a chứa các ion sau đây:
A. Fe2+ , Cu2+ , S2-
B. Fe3+ , Cu2+ , S2-
C. Fe3+ , Cu2+ , S6+
D. Fe3+ , Cu2+ , SO42-
Bài tập củng cố
Hoàn thành các ptpư sau:
FeO + HNO3 loãng ? NO + . +.
FeO + HNO3 đặc ? NO2 + .+.
Fe2O3 + HNO3 loãng ?
Fe2O3 + HNO3 đặc ?
Fe3O4 + HNO3 loãng ?NO +. +.
Fe3O4 + HNO3 đặc ? NO2 + . +.
Al + HNO3 loãng ? .+ NH4NO3 + .
Mg + HNO3 loãng ? .+ N2O + .

Chúc các em thành công
trong học tập