Bài 8. Sự phát triển của kĩ thuật, khoa học, văn học và nghệ thuật thế kỉ XVIII - XIX

Bài 8 – Tiết 14:
SỰ PHÁT TRIỂN CỦA KĨ THUẬT, KHOA HỌC, VĂN HỌC VÀ NGHỆ THUẬT THẾ KỶ XVIII – XIX
KIỂM TRA BÀI CŨ
Em hãy cho biết ý nghĩa lịch sử của cuộc cách mạng Nga 1905 -1907?
Cách mạng Nga tuy thất bại nhưng làm lung lay chính phủ Nga
Hoàng và bọn tư sản.
Là bước chuẩn bị cần thiết cho cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa sẽ
diễn ra 10 năm sau đó.
Cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa
và phụ thuộc trên thế giới.
Bài 8 – Tiết 14:
SỰ PHÁT TRIỂN CỦA KĨ THUẬT, KHOA HỌC, VĂN HỌC VÀ NGHỆ THUẬT THẾ KỶ XVIII – XIX
I. Những thành tựu chủ yếu về kỹ thuật.
? Để hoàn toàn chiến thắng CĐPK về kinh tế, giai cấp TS cần tiếp tục cuộc CM thứ 2, đó là cuộc CM nào?
Để hoàn toàn chiến thắng CĐPK về kinh tế, giai cấp TS cần tiếp tục cuộc CM thứ 2 sau CMTS, đó là cuộc CM công nghiệp thế kỷ XVIII- Đầu thế kỷ XIX, tiếp đó là cuộc CM KH- Kỹ thuật.
? Vậy yêu cầu của CM đó là gì?
Đẩy mạnh sự phát triển của nền sx( từ sx nhỏ -> sx lớn
? Vì sao g/c TS phải đẩy mạnh tiến hành cuộc CM này?
SX TBCN quyết định sự tồn tại của g/c TS => “ g/c TS không thể tồn tại nếu không luôn luôn CM công cụ lao động ” nói cách khác, do nhu cầu ngày càng cao của cuộc sống con người là động lực thường xuyên thúc đẩy kĩ thuật – khoa học phát triển phát triển.
* Công nghiệp: cuộc cách mạng công nghiệp bắt đầu ở Anh, sau đó Pháp, Đức, Mĩ....đã tạo nên một cuộc cách mạng trong sản xuất, chuyển từ lao động thủ công sang lao động bằng máy móc, đưa nền kinh tế tư bản các nước phát triển nhanh chóng.
? Cách mạng công nghiệp bắt đầu ở đâu? Lấy dẫn chứng? Kết quả?
- Kỹ thuật luyện kim .
- Máy tiện, máy phay.
- Máy hơi nước.
? Việc phát minh ra máy hơi nước làm cho ngành giao thông vận tải phát triển như thế nào?
- Máy hơi nước được phát minh: thúc đẩy nghành giao thông vận tải đường thủy và đường sắt ra đời: Tàu thủy của Phơn-tơn Mĩ
+ Đường Sắt: 1814, Xti-phen-xơn chế tạo xe lửa chở nhiều hành khách và hàng hóa, đạt tốc độ 6km/h ( Anh).
+ Máy điện tín ở Nga, Mĩ, tiêu biểu là Mooc – xơ ( Mĩ), thế kỷ XIX.
Anh là “công xưởng của thế giới”
Giêm Oát
Máy hơi nước
Đầu máy xe lửa
Tàu thuỷ chạy bằng hơi nước
Tàu hỏa đầu tiên
Trước đã có tàu chạy trên các đại dương (chạy buồm lợi dụng sức gió) nhưng còn nhiều hạn chế (đi lại chậm mất nhiều thời gian ...)
- 1807 Phơn Tơn một kỹ sư người Mĩ đã đóng tàu thuỷ chạy bằng máy hơi nước đầu tiên, có nhiều ưu điểm: Đi lại nhanh chóng, không phụ thuộc nhiều vào điều kiện thời tiết ..... -> thúc đẩy hoạt động thương mại đường biển trở nên nhộn nhịp. Nước Anh dẫn đầu về hoạt động đường biển, với số lượng tàu lớn chạy khắp Đại Dương.
- Đầu máy xe lửa bằng động cơ hơi nước ra đời ở Anh -> xe lửa Xti–phen-xơn 1814 với rất nhiều ưu điểm: chạy nhanh, chở được nhiều, nối nhiều trung tâm, kinh tế ...
S. Mooc-xơ
Máy điện tín
? Tại sao nói TK XIX là thế kỷ sắt, máy móc động cơ hơi nước.
Sắt là nguyên liệu chủ yếu sx máy móc: xd đường sắt.
- Các nước TB đã đang hoàn thành CM công nghiệp, máy móc đã thay thế lao động thủ công, máy móc được sử dụng rộng rãi trong các ngành sx, máy hơi nước là nguồn động lực ngày càng phổ biến.
Bài 8 – Tiết 14:
SỰ PHÁT TRIỂN CỦA KĨ THUẬT, KHOA HỌC, VĂN HỌC VÀ NGHỆ THUẬT THẾ KỶ XVIII – XIX
I. Những thành tựu chủ yếu về kỹ thuật.
? Trong lĩnh vực nông nghiệp, quân sự đã được những thành tựu ntn?
*Nông nghiệp: tiến bộ về khoa học, kĩ thuật, phương pháp canh tác góp phần nâng cao năng suất lao động.
* Quân sự: sản xuất ra vũ khĩ hiện đại như đại bác, súng trường bắn nhanh, ngư lôi, khí cầu...phục vụ cho chiến tranh.
? Các phát minh kỹ thuật đã ảnh hưởng tới đời sống XH thế nào? ( HS thảo luận nhóm).
Máy móc ra đời chính là cơ sở kỹ thuật vật chất cho sự chuyển biến mạnh mẽ của nền sx từ công trường thủ công lên công nghiệp cơ khí -> chuyển văn minh nhân loại từ văn minh nông nghiệp sang văn minh công nghiệp.
- Làm giảm sức lao động cơ bắp, tăng năng xuất lao động, của cải vật chất làm ra nhanh hơn , nhiều hơn => đời sống XH được nâng cao => kỹ thuật, khoa học thúc đẩy sự phát triển của lịch sử.
Bài 8 – Tiết 14:
SỰ PHÁT TRIỂN CỦA KĨ THUẬT, KHOA HỌC, VĂN HỌC VÀ NGHỆ THUẬT THẾ KỶ XVIII – XIX
II. Những tiến bộ về khoa học tự nhiên và khoa học xã hội.
? Kể tên các nhà bác học và các phát minh vĩ đại về khoa học tự nhiên trong TK XVIII – XIX?
1. Khoa học tự nhiên.
- Thế kỷ XVIII, Niu-tơn ( Anh) đã tìm ra thuyết vạn vật hấp dẫn.
+ Lô-mô-nô-xôp ( Nga) tìm ra định luật bảo toàn năng lượng và vật chất, cùng nhiều phát minh lớn về vật lí, hóa học.
- 1837, Puốc-kin-giơ ( Séc) khám phá bí mật phát triển của thực vật và đời sống của các mô động vật: đời sống của mô sinh vật là sự phát triển của tế bào và sự phân bào.
- 1859, Đác- uyn ( Anh), nêu thuyết tiến hóa và di truyền.
+ Toán học: Niu Tơn, Lép- Ních, Lô- ba- sép- Xki ...
+ Hoá học: Men- đê- lê- ép. ...
+ Vật lí: Niu Tơn ....
+ Sinh vật: Đác Uyn ...
Các nhà khoa học tự nhiên thế kỷ XVIII – XIX
Niu-tơn (1643-1727)
Lô-mô-nô-xốp (1720-1742)
S. Đác-uyn
II. Những tiến bộ về khoa học tự nhiên và khoa học xã hội.
Bài 8 – Tiết 14:
SỰ PHÁT TRIỂN CỦA KĨ THUẬT, KHOA HỌC, VĂN HỌC VÀ NGHỆ THUẬT THẾ KỶ XVIII – XIX
1. Khoa học tự nhiên.
? Cho biết ý nghĩa cuả những phát minh lớn về khoa học tự nhiên kể trên?
Các phát minh khoa học tự nhiên ra đời giải thích rõ quy luật vận động của thế giới ( thuyết tiến hoá của Đác- uyn, giải thích quy luật tiến hoá của các loài, định luật vạn vật hấp dẫn ). Chống lại quan điểm giáo lí thần học cho rằng thượng đế sinh ra muôn loài.
- Các phát minh khoa học được ứng dụng rộng rãi trong sx và đời sống => chuyển biến to lớn về đời sống kinh tế, XH.
- Cùng với sự ra đời của khoa học XH cũng có những bước tiến mạnh mẽ.
Niu-tơn (Anh)
Lô-mô-nô-xốp (Nga)
Puốc-kin-giơ
(Séc)
Đác-uyn (Anh)
Thuyết vạn vật hấp dẫn
Định luật bảo toàn vật chất và năng lượng
Thuyết tế bào
Thuyết tiến hóa và di truyền
Bài 8 – Tiết 14:
SỰ PHÁT TRIỂN CỦA KĨ THUẬT, KHOA HỌC, VĂN HỌC VÀ NGHỆ THUẬT THẾ KỶ XVIII – XIX
II. Những tiến bộ về khoa học tự nhiên và khoa học xã hội.
1. Khoa học tự nhiên.
1. Khoa học xã hội
? Nêu học thuyết khoa học xã hội tiêu biểu?
- Triết học: chủ nghĩa duy vật, phép biện chứng của Phoi-ơ-bách, Hê-ghen ( Đức).
- Kinh tế học: A-đam-xmit, Ri-các-đô, xây dựng học thuyết chính trị-kinh tế học tư sản.
- Tư tưởng: chủ nghĩa xã hội không tưởng của Xanh-xi-mông, Phu-ri-ê, Ô-oen.
- Chủ nghĩa xã hội khoa học của Mác, Ăng-ghen: đây là cuộc cách mạng trong lịch sử tư tưởng loài người.
“ CN XH ko tưởng ” là học thuyết XD 1 XHCN trong chế độ TB do Xanh- xi- Mông , Phu – ri - Ê ( Pháp ) và Ô- oen ở Anh sáng lập hồi đầu TK XIX. Tố cáo mạnh mẽ việc bóc lột CNTB nhưng ko đề ra được con đường đấu tranh đúng đắn để giải phóng GCCN và NDLĐ. Họ chỉ dừng ở ước mơ 1 XH mới, tốt đẹp công bằng hơn, 1 cuộc sống ko có nghèo khổ, ko có chiến tranh, song chỉ tiến hành tuyên truyền, cổ động mà không đấu tranh.
=> Công việc này chỉ là không tưởng, không thể thực hiện được trong khi CĐTB vẫn tồn tại. “ CNXH ko tưởng ” -> quy luật vận động của XH: XH TB áp bức, bất công -> XH tiến bộ .
- “CNXH khoa học” (1848 ) => quy luật vận động, đấu tranh giai cấp là tất yếu thúc đẩy XH phát triển -> nội dung chủ yếu là đấu tranh phá bỏ ý thức hệ PK. đề xướng XD 1 XH tiến bộ.
Bài 8 – Tiết 14:
SỰ PHÁT TRIỂN CỦA KĨ THUẬT, KHOA HỌC, VĂN HỌC VÀ NGHỆ THUẬT THẾ KỶ XVIII – XIX
II. Những tiến bộ về khoa học tự nhiên và khoa học xã hội.
1. Khoa học tự nhiên.
1. Khoa học xã hội
? Cho biết vai trò của khoa học xã hội đối với con người?
Đả phá ý thức hệ PK, tấn công vào nhà thờ, giải thích rõ quy luật vận động của thế giới và thúc đẩy XH phát triển, đấu tranh chống CĐPK, XD XH tiến bộ..
NHỮNG ĐẠI BIỂU XUẤT SẮC CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHÔNG TƯỞNG
Xanh Xi-mông (1760-1825)
S.Phu-ri-ê (1772-1837)
R. Ô oen (1771-1858)
C.Mác (1818-1883)
Ph. Ăng-ghen (1820-1895)
Bài 8 – Tiết 14:
SỰ PHÁT TRIỂN CỦA KĨ THUẬT, KHOA HỌC, VĂN HỌC VÀ NGHỆ THUẬT THẾ KỶ XVIII – XIX
II. Những tiến bộ về khoa học tự nhiên và khoa học xã hội.
3. Sự phát triển của văn học và nghệ thuật.
? Văn học TK XVIII- XIX đạt những thành tựu tiêu biểu nào?
? Nội dung tư tưởng chủ yếu của các trào lưu văn học là gì ?
* Văn học: có nhiều đóng góp cho cuộc đấu tranh chống chế độ PK và giải phóng nhân dân khỏi áp bức.
- Pháp: các nhà triết học ánh sáng (Mông-te-xki-ơ, Vôn-te, Rut-xô) -> phê phán chế độ phong kiến và giải phóng nhân dân áp bức.
- Anh: Bai-rơn, văn học trào phúng, phê phán những bất công trong xã hội.
- Văn học hiện thực phê phán: Ban-zắc, Đích-ken, Gô-gôn, Lép Tôn-xtôi...lên án chế độ bóc lột, thông cảm với người dân lao động bị áp bức, bóc lột
NHỮNG NHÀ VĂN TIÊU BIỂU CỦA NỀN VĂN HỌC HIỆN THỰC PHÊ PHÁN
Ban-dắc (1799-1850)
Vich- to-huy-go
( 1802 – 1885)
Lép Tôn-xtôi (1828-1910)
Vôn-te (1694-1778)
S. Mông-te-xki-ơ (1689-1755)
G.G. Rút-xô (1712-1778)
Bài 8 – Tiết 14:
SỰ PHÁT TRIỂN CỦA KĨ THUẬT, KHOA HỌC, VĂN HỌC VÀ NGHỆ THUẬT THẾ KỶ XVIII – XIX
II. Những tiến bộ về khoa học tự nhiên và khoa học xã hội.
3. Sự phát triển của văn học và nghệ thuật.
* Nghệ thuật:
? Nêu các tư tưởng nổi bật về nghệ thuật ?
- Âm nhạc: Mô- Da, Bét- tô- ven, Sô- Panh; Trai-cốp-xki...phản ánh cuộc sống chứa chan tình nhân ái, ca ngợi cuộc sống tự do.
- Hội họa: Đa-vit, Đơ-la-croa, Cuôc-bê, Gôi-a... phê phán chế độ PK, giáo hội, ca ngợi cuộc đấu tranh cách mạng của quần chúng nhân dân....
? Cho biết vai trò của văn học và nghệ thuật trong cuộc đấu tranh vì quyền sống và hạnh phúc của nhân dân?
Những nhà văn, nhà thơ, nhạc sĩ tiêu biểu đã dùng ngòi bút của mình kịch liệt phê phán CĐ PK lỗi thời, châm biếm bọn thống trị phản động, ca ngợi cuộc đấu tranh vì tự do của nhân dân.
* Gv: Thành tựu kĩ thuật, khoa học, văn học, nghệ thuật thế kỷ XVIII – XIX phong phú đã thực sự là cuộc CM có tác dụng thúc đẩy XH phát triển ( về nhiều mặt cả về vật chất lẫn tinh thần.)
- Sự phát triển của kĩ thuật, khoa học, văn học, nghệ thuật đưa nhân loại bước sang kỷ nguyên mới của nền văn minh công nghiệp.
Mô-da (1756-1791)
Bét-tô-ven (1770-1791)
Sô-panh (1800-1849)
Trai-cốp-xki
HỒ THIÊN NGA
DANH HỌA TÂY BAN NHA
F. Gôi-a (1746-1828)
Những ngày tháng năm
NHỮNG TIẾN BỘ VỀ KHOA HỌC TỰ NHIÊN VÀ KHOA HỌC XÃ HỘI?
1. Khoa học tự nhiên
- TK XVIII: Niu tơn tìm ra thuyết vạn vật hấp dẫn, Lô-mô-xốp tìm ra
Định luật bảo toàn năng lượng.
- TK XIX, Puốc-kin-giơ, tìm ra quy luật phát triển tế bòa động vật.
2. Khoa học xã hội:
-Có nhiều thành tựu về triết học, kinh tế, chính trị, CNXH.
- Với nhiều đại biểu xuất xắc: Hê-ghen, Ô –oen, Mác, Ăng-ghen.
3. Sự phát triển của văn học và nghệ thuật:
Đạt được những thành tựu to lớn, phục vụ cuộc đấu tranh chống chế độ phong kiến, giải phóng nhân dân bị áp bức. Vạch trần bộ mặt thật của xã hội tư bản.
? Hãy nối ô cột tên nhà bác học với ô ở cột phát minh bằng các mũi tên sao cho đúng?
* Về nhà làm bài tập 1 theo mẫu :
- Đọc và tìm nội dung bài mới: Chương III bài 9: Ấn Độ TK XVIII- đầu TK XX.