Bài 8. Quy luật Menđen: Quy luật phân li

Chương II
TÍNH QUY LUẬT CỦA HIỆN TƯỢNG DI TRUYỀN
Bài 8: QUY LUẬT MENĐEN: QUY LUẬT PHÂN LI
(1822 – 1884)
MỘT SỐ KHÁI NIỆM
- Cặp tính trạng tương phản: là hai trạng thái khác nhau của cùng một tính trạng nhưng biểu hiện trái ngược nhau.
Ví dụ: TTmàu sắc hoa : đỏ > < trắng
- Alen: Là mỗi trạng thái của 1 gen: A, a1, a2
- Cặp alen: Gồm 2 alen giống nhau hoặc khác nhau của cùng 1 gen: AA; Aa; aa
- Tính trạng: là mỗi đặc điểm về hình thái, cấu tạo của cơ thể.
I. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN HỌC CỦA MENĐEN
a. Đối tượng:
Cây đậu Hà Lan
Vì: Dễ trồng, là cây hàng năm, có những tính trạng biểu hiện rõ dễ quan sát, tự thụ phấn nghiêm ngặt nên dễ tạo dòng thuần.
1. Phương pháp:
Những tính trạng của đậu Hà Lan được Men Đen nghiên cứu
B1: Tạo dòng thuần chủng có kiểu hình tương phản
B2: Lai các dòng thuần chủng khác biệt về 1 hoặc 2 tính trạng rồi phân tích kết quả lai ở F1, F2, F3
B3: Sử dụng toán xác suất để phân tích kết quả lai sau đó đưa ra giả thuyết để giải thích kết quả.
B4: Tiến hành thí nghiệm chứng minh cho giả thuyết
b. Phương pháp: Lai và phân tích cơ thể lai
2. Thí nghiệm lai 1 cặp tính trạng
Tính trạng trội
Tính trạng lặn
3 trội : 1 lặn
Đỏ
không t/c
Đỏ
t/c
=>F2
trắng
t/c
Menđen lặp lại thí nghiệm với 6 tính trạng khác đều thu được kết quả tương tự
?
hoa trắng
Pt/c:
x
hoa d?
F1:
?
x
?
F1 x F1:
AA
aa
GP:
?
?
GF1:
? , ?
? , ?
F2:
?
?
?
?
?
?
?
?
Tỉ lệ kiểu gen ?
Tỉ lệ kiểu hình?
II. HèNH TH�NH H?C THUY?T KHOA H?C
A đỏ
a trắng
Quy ước gen:
Aa 100% hoa đỏ
hoa trắng
Pt/c:
x
hoa d?
F1:
Aa (hoa đỏ)
x
Aa (hoa d?)
F1 x F1:
AA
aa
GP:
A
a
GF1:
ẵ A , ẵ a
ẵ A , ẵ a
F2:
1/2A
1/2 A
1/2a
1/2 a
1/4AA
1/4Aa
1/4Aa
1/4aa
Tỉ lệ kiểu gen:
¼ AA : 2/4 Aa : ¼ aa
Tỉ lệ kiểu hình:
¾ Hoa đỏ : ¼ Hoa trắng
II. HèNH TH�NH H?C THUY?T KHOA H?C
A đỏ
a trắng
Quy ước gen:
- Lai phân tích là phép lai giữa cơ thể mang tính trạng trội với cơ thể mang tính trạng lặn để kiểm tra kiểu gen.
4. Thí nghiệm chứng minh:
Mỗi tính trạng do 1 cặp alen quy định, 1 có nguồn gốc từ bố, 1 có nguồn gốc từ mẹ. Các alen của bố và mẹ tồn tại trong tế bào của cơ thể con một cách riêng rẽ, không hòa trộn vào nhau. Khi hình thành giao tử, các thành viên của cặp alen phân li đồng đều về các giao tử, 50% giao tử chứa alen này, 50% giao tử chứa alen kia.
Nội dung qui luật phân li
II. HèNH TH�NH H?C THUY?T KHOA H?C
III. CƠ SỞ TẾ BÀO HỌC CỦA QUY LUẬT PHÂN LY
Sự phân li của các NST trong cặp tương đồng dẫn đến sự phân li của các alen trong quá trình hình thành giao tử
X
Pt/c:
Hoa đỏ
Hoa trắng
Gp:
100% Hoa đỏ
F1:
X
Hoa đỏ
Hoa đỏ
F1x F1:
GF1:
KG
1/4 AA
2/4 Aa
1/4 aa

F2:
KH
3/4 Đỏ

1/4 trắng
1/4
1/4
1/4
1/4
Aa (100% hoa đỏ)
hoa trắng
Pt/c:
x
hoa d?
F1:
Aa
x
Aa
F1 x F1:
AA
aa
GP:
A
a
GF1:
1/2A v� ẵ a
1/2A v� ẵ a
F2:
1/2A
1/2 A
1/2a
1/2 a
1/4AA
1/4Aa
1/4Aa
1/4aa
Tỉ lệ kiểu gen:
¼ AA : 2/4 Aa : ¼ aa
Tỉ lệ kiểu hình:
¾ Hoa đỏ : ¼ Hoa trắng
* SO D? LAI:
Quy ước gen: A – Đỏ ; a – trắng
Chọn phương án đúng cho cho câu trắc nghiệm sau
1. Để cho các alen của một cặp gen phân ly đồng đều về các giao tử, 50% giao tử chứa alen này, 50% giao tử chưa alen kia thi cần có điều kiện gì?
A. Bố mẹ phải thuần chủng
B. Số lượng cá thể phải lớn
C. Alen trội phải trội hoàn toàn so với alen lặn
D. Quá trình giảm phân xảy ra bình thường
Chọn phương án đúng cho cho câu trắc nghiệm sau
2. Khi lai bố mẹ khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng tương phản ở thế hệ thứ hai
A. có sự phân ly theo tỉ lệ 3 trội: 1 lặn.
B. có sự phân ly theo tỉ lệ 1 trội: 1 lặn.
C. đều có kiểu hình giống bố mẹ.
D. đều có kiểu hình khác bố mẹ.
Chọn phương án đúng cho cho câu trắc nghiệm sau
3. Điều không thuộc bản chất của qui luật phân ly của Men Đen
A. mỗi tính trạng của cơ thể do nhiều cặp gen qui định.
B. mỗi tính trạng của cơ thể do một cặp nhân tố di truyền qui định.
C. do sự phân ly đồng đều của cặp nhân tố di truyền nên mỗi giao tử chỉ chứa một nhân tố của cặp.
D. các giao tử là giao tử thuần khiết
Chọn phương án đúng cho cho câu trắc nghiệm sau
4. Ở cà chua quả đỏ trội hoàn toàn so với quả vàng, khi lai 2 giống cà chua thuần chủng quả đỏ với quả vàng đời lai F2 thu được
A. 3 quả đỏ: 1 quả vàng
B. đều quả đỏ.
C. 1 quả đỏ: 1 quả vàng.
D. D 9 quả đỏ: 7 quả vàng.
Chọn phương án đúng cho cho câu trắc nghiệm sau
5. Ở cà chua quả đỏ trội hoàn toàn so với quả vàng, khi lai cây cà chua quả đỏ dị hợp với cây cà chua quả vàng, tỉ lệ phân tính đời lai là
A. 3 quả đỏ: 1 quả vàng
B. đều quả đỏ.
C. 1 quả đỏ: 1 quả vàng.
D. 9 quả đỏ: 7 quả vàng.
- Bài tập: Ở cà chua quả trơn trội hoàn toàn so với quả nhăn, khi lai cây cà chua quả trơn dị hợp với cây cà chua quả nhăn. Em hãy viết sơ đồ lai và xác đinh kết quả tỉ lệ kiểu gen và kiểu hình?
- Bài tập chương II:
Bài 1 trang 66 « SGK»
Học bài ở nhà:
- Học bài củ
Soạn bài mới:
+ Thí nghiệm lai hai tính trạng
+ Cơ sở tế bào học
+ Ý nghĩa của các quy luật Menđen