Bài 8. Quang hợp ở thực vật

Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Trong tự nhiên nitơ tồn tại chủ yếu ở đâu?
Trong không khí.
Trong đất.
Trong nước.
Cả A và B đúng.
Câu 2: Nguồn nitơ cung cấp chủ yếu cho cây là ở đâu?
Trong môi trường đất.
Trong môi trường không khí.
Trong môi trường nước.
Cả A, B và C đúng.
Câu 3: Trong đất nitơ tồn tại ở dạng nào?
Nitơ vô cơ trong các muối khoáng.
Nitơ hữu cơ trong xác sinh vật.
Nitơ trong cơ thể sinh vật (trong nốt sần hay họ đậu).
Cả A và B đúng.
Câu 4: Thế nào là cố định nitơ?
Là sự liên kết N2 với H2 để hình thành NH3.
Là sự khử NH3 thành nitrat.
Là quá trình bù đắp lại nitơ cho đất do cây lấy đi.
Là quá trình chuyển NH3 thành NH4+.
Câu 5: Tìm các từ phù hợp điền vào chỗ trống để hoàn chỉnh câu sau:
Cây không ……………… được nitơ trong xác sinh vật. Cây chỉ hấp thụ được dạng nitơ hữu cơ sau khi nó đã được các …………………………(biến nitơ hữu cơ thành nitơ khoáng) thành ………và …….
trực tiếp hấp thụ
vi sinh vật đất khoáng hóa
NH4+
NO3-
Bài 8
Quang Hợp
I.Khái quát về quang hợp ở thực vật:
1)Quang hợp là gì?
_Quang hợp là quá trình sử dụng năng lượng ánh sáng để tổng hợp chất hữu cơ từ các nguyên liệu vô cơ.
_Quan sát hình hãy cho biết phương trình tổng quát của quá trình quang hợp.
6 CO2 + 12 H2O C6H12O6 + 6 O2+ 6 H2O
Ánh sáng mặt trời
Diệp lục
2)Vai trò của quang hợp:
_Vai trò của quang hợp là gì?
_Toàn bộ sự sống trên hành tinh của chúng ta phụ thuộc vào quang hợp do:
+Sản phẩm quang hợp là nguồn chất hữu cơ làm thức ăn cho sinh vật dị dưỡng và là nguồn nguyên liệu cho công nghiệp, dược liệu chữa bệnh cho con người.
+Quang năng đã được chuyển thành hóa năng trong các liên kết hóa học của sản phẩm quang hợp. Đây là nguồn năng lượng duy trì hoạt động sống của sinh giới.

+Quang hợp điều hòa không khí: giải phóng O2 (là dưỡng khí cho sinh vật hiếu khí) và hấp thụ CO2 (góp phần ngăn chặn hiệu ứng nhà kính).
II.Lá là cơ quan quang hợp:
1)Hình thái, giải phẫu của lá thích nghi với chức năng quang hợp:
Đặc điểm giải phẫu, hình thái bên ngoài: diện tích bề mặt lớn giúp hấp thụ nhiều tia sáng, trong lớp biểu bì của mặt lá có khí khổng giúp cho khí CO2 khuếch tán vào bên trong lá đến lục lạp.
Quan sát hình và cho biết đặc điểm giải phẫu, hình thái bên ngoài của lá cây?
Dựa vào hình cho biết cấu tạo bên trong của lá cây?
Hệ gân lá có mạch dẫn gồm mạch gỗ và mạch rây, xuất phát từ bó mạch ở cuống lá đi đến tận từng tế bào nhu mô của lá. Nhờ vậy,nước và ion khoáng đến được từng tế bào để thực hiện quang hợp và vận chuyển sản phẩm quang hợp ra khỏi lá.
_Lớp cutin trong suốt giúp ánh sáng xuyên qua dễ dàng.
_Nhu mô bao quanh gân lá gồm tế bào mô giậu và tế bào mô xốp:
Tế bào mô giậu xếp sít nhau, dưới lớp biểu bì trên, có nhiều lục lạp để hấp thụ được nhiều ánh sáng.
Tế bào mô xốp có khoảng trống, mặt dưới có khí khổng tạo điều kiện thuận lợi cho trao đổi O2 và CO2.

Có hệ mạch dẫn dày đặc để đưa sản phẩm quang hợp đến các cơ quan khác.
Có số lượng khí khổng lớn thuận lợi cho trao đổi nước và khí khi quang hợp.

Trong lá có nhiều tế bào chứa những hạt màu lục có thể dễ dàng thấy được dưới kính hiển vi quang học. Các hạt màu lục này được gọi là lục lạp.

2)Lục lạp là bào quan quang hợp:
_Quan sát hình và dựa vào kiến thức về lục lạp trong Sinh học 10, hãy nêu những đặc điểm cấu tạo của lục lạp thích nghi với chức năng quang hợp.
Lục lạp hình trứng, có 2 lớp màng.
Bên trong: các hạt grana gồm các tilacoit xếp chồng lên nhau hình đĩa chứa các hệ sắc tố, các chất chuyền điện tử và các trung tâm phản ứng. Màng tilacoit là nơi phân bố sắc tố quang hợp là nơi thực hiện các phản ứng hóa học của pha sáng.
Xoang tilacoit là nơi xảy ra các phản ứng quang phân li nước và tổng hợp ATP.
Chất nền (strôma) dạng keo lỏng có độ nhớt cao, trong suốt. Chất nền là nơi xảy ra các phản ứng hóa học của pha tối.
3)Hệ sắc tố quang hợp:
Ở lục lạp có những sắc tố nào tham gia quang hợp?
+Diệp lục (sắc tố xanh).
+Carotenoit là nhóm sắc tố phụ quang hợp gồm caroten và xantophyl. Carotenoit tạo nên màu đỏ, da cam, vàng của lá, quả, củ.
Có mấy loại diệp lục, vai trò của từng loại?
Diệp lục là nguyên nhân làm cho lá có màu lục,diệp lục gồm 2 loại là diệp lục a và diệp lục b.
+Diệp lục a C55H72O5N4Mg : chuyển hóa năng lượng ánh sáng thành năng lượng hóa học trong ATP và NADPH.
+Diệp lục b C55H70O6N4Mg : hấp thụ ánh sáng và truyền đến diệp lục a
Carotenoit có vai trò gì?
+Hấp thụ ánh sáng và truyền đến diệp lục a.
+Lọc ánh sáng, bảo vệ diệp lục khỏi bị phân hủy khi cường độ ánh sáng quá mạnh.
Carotenoit gồm:
+Caroten C40H56 : gồm ∝,β,γ-caroten và licopen.
+Xantophyl C40H56On : n = 1→6 là dẫn xuất của caroten.
_Cho biết sơ đồ hấp thụ và truyền ánh sáng?
Các sắc tố quang hợp hấp thụ năng lượng ánh sáng và truyền năng lượng đã hấp thụ được vào phân tử diệp lục a ở trung tâm phản ứng quang hợp theo sơ đồ sau:
Carotenoit → diệp lục b → diệp lục a → diệp lục a ở trung tâm phản ứng
Sau đó, quang năng được chuyển hóa thành hóa năng trong ATP và NADPH (nicotin amit adenin dinucleotit photphat ở dạng khử).
Trong các sắc tố quang hợp, chỉ có diệp lục a tham gia trực tiếp vào sự chuyển hóa năng lượng ánh sáng hấp thụ được thành năng lượng của các liên kết hóa học trong ATP và NADPH. Các sắc tố khác chỉ hấp thụ năng lượng ánh sáng và truyền năng lượng đó cho diệp lục a.
Củng cố bài học
Câu 1: Quang hợp ở thực vật là gì? Viết phương trình quang hợp tổng quát.
_Quang hợp là quá trình sử dụng năng lượng ánh sáng để tổng hợp chất hữu cơ từ các nguyên liệu vô cơ.
6 CO2 + 12 H2O C6H12O6 + 6 O2+ 6 H2O
Ánh sáng mặt trời
Diệp lục
Câu 2: Vì sao quang hợp có vai trò quyết định đối với sự sống trên Trái Đất?
Sản phẩm quang hợp là nguồn chất hữu cơ làm thức ăn cho sinh vật dị dưỡng và là nguồn nguyên liệu cho công nghiệp, dược liệu chữa bệnh cho con người.
Quang năng đã được chuyển thành hóa năng trong các liên kết hóa học của sản phẩm quang hợp. Đây là nguồn năng lượng duy trì hoạt động sống của sinh giới.
Quang hợp điều hòa không khí: giải phóng O2 (là dưỡng khí cho sinh hiếu khí) và hấp thụ CO2 (góp phần ngăn chặn hiệu ứng nhà kính).
Câu 3: Sắc tố nào sau đây tham gia trực tiếp vào chuyển hóa quang năng thành hóa năng trong sản phẩm quang hợp ở cây xanh?
Diệp lục a.
Diệp lục b.
Diệp lục a, b.
Diệp lục a, b và carotenoit.
Câu 4: Cấu tạo ngoài của lá có những đặc điểm nào sau đây thích nghi với chức năng hấp thụ được nhiều ánh sáng?
Có cuống lá.
Có diện tích bề mặt lá lớn.
Phiến lá mỏng.
Các khí khổng tập trung chủ yếu ở mặt dưới của lá nên không chiếm mất diện tích hấp thụ ánh sáng.
Câu 5: Quang hợp của cây xanh có ý nghĩa gì đối với tự nhiên và con người?
Điều hòa khí hậu.
Cung cấp thức ăn cho con người và năng lượng cho sinh giới.
Cung cấp nguyên liệu dược liệu cho con người.
Cả A, B và C đúng.