Bài 8. Ngôi kể trong văn tự sự

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH
KIỂM TRA BÀI CŨ
Tự giới thiệu về bản thân em ?
Tiết 33:
I/ NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ:
Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện.
NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
1 /Ngôi kể là gì?
2/ Các loại ngôi kể thường gặp trong văn tự sự.
a.Ví dụ: SGK T88, 89
Đoạn 1:
Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo:
- Ông cầm lấy cái kim này về tâu đức vua rèn cho tôi thành một con dao để tôi xẻ thịt chim.
Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn.
( Em bé thông minh )
Đoạn 2:
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí )
THẢO LUẬN NHÓM
Câu hỏi thảo luận:
a. Đoạn 1 được kể theo ngôi nào? Dựa vào dấu hiệu nào để em nhận ra điều đó?
b. Đoạn 2 được kể theo ngôi nào? Làm sao nhận ra điều đó?
c. Người xưng “tôi” trong đoạn 2 là nhân vật (Dế Mèn) hay là tác giả (Tô Hoài)?
d. Trong hai ngôi kể trên, ngôi kể nào có thể kể tự do, không bị hạn chế, còn ngôi kể nào chỉ được kể những gì mình biết và đã trải qua?
THẢO LUẬN NHÓM
Câu hỏi thảo luận:
a. Đoạn 1 được kể theo ngôi nào? Dựa vào dấu hiệu nào để em nhận ra điều đó?
b. Đoạn 2 được kể theo ngôi nào? Làm sao nhận ra điều đó?
c. Người xưng “tôi” trong đoạn 2 là nhân vật (Dế Mèn) hay là tác giả (Tô Hoài)?
d. Trong hai ngôi kể trên, ngôi kể nào có thể kể tự do, không bị hạn chế, còn ngôi kể nào chỉ được kể những gì mình biết và đã trải qua?
00 giây
5 giây
10 giây
15 giây
30 giây
1 phút
2 phút
Đoạn 1
Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi
lạc. Nhưng vua vẫn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo:
- Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim.
Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn
( Em bé thông minh)
- Kể theo ngôi thứ ba.
- Dấu hiệu: người kể giấu mình, gọi các nhân vật bằng tên gọi của họ (vua, đình thần ,em bé....), người kể có mặt khắp nơi.....
Đoạn 2
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
- Kể theo ngôi thứ nhất.
- Dấu hiệu: người kể xưng tôi, kể những gì mình biết, mình trải qua....
NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
Tiết 33

Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện.
Ví dụ:
+ Đoạn 1: kể theo ngôi thứ ba
+ Đoạn 2: kể theo ngôi thứ nhất
2/ Các loại ngôi kể trong văn tự sự.
b. Kết luận
1. Ngôi kể là gì?
I/ NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ:
NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
Tiết 33
Ví dụ:

2/ Các loại ngôi kể thường gặp trong văn tự sự.
b. Kết luận: Có 2 loại ngôi kể thường gặp:
- Ngôi thứ ba:
Người kể giấu mình, gọi các nhân vật bằng tên gọi của chúng ...
- Ngôi thứ nhất:
Người kể xưng tôi , có thể trực tiếp kể ra những gì mình nghe,mình thấy, mình trải qua...
I/ NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ:
1/ Ngôi kể là gì?

Bài tập nhanh

Theo em, truy?n " Cõy bỳt th?n" k? theo
ngụi k? n�o? Vỡ sao?

Truyện kể theo ngôi kể thứ 3
Vì người kể gọi bằng tên nhân vật : Mã Lương, tên địa chủ, vua
Đoạn 2:
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí )
Thay " tôi " bằng " Dế Mèn "
-> Người kể xưng “tôi” là Dế Mèn.
ĐOẠN 2 b
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
ĐOẠN 2 a
Bởi Dế Mèn ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên Dế Mèn chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, Dế Mèn đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng Dế Mèn mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, Dế Mèn co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh Dế Mèn trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi Dế Mèn vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
Đoạn 2:
Bởi Dế Mèn ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên Dế Mèn chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, Dế Mèn đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng Dế Mèn mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, Dế Mèn co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh Dế Mèn trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi Dế Mèn vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
Thay " tôi " bằng " Dế Mèn "
 Làm cho người kể giấu mình đi → nội dung không thay đổi nhưng lời văn mang tính khách quan.
NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
Tiết 33
Ví dụ:

2/ Các loại ngôi kể thường gặp trong văn tự sự.
b. Kết luận: Có 2 loại ngôi kể thường gặp:
- Ngôi thứ ba:
Người kể giấu mình, gọi các nhân vật bằng tên gọi của chúng .
- Ngôi thứ nhất:
Người kể xưng tôi , có thể trực tiếp kể ra những gì mình nghe,mình thấy, mình trải qua...
I/ NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ:
1/ Ngôi kể là gì?
Lưu ý:
Người kể xưng tôi trong tác phẩm không nhất thiết là tác giả
Đoạn 1:
Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo:
- Ông cầm lấy cái kim này về tâu đức vua rèn cho tôi thành một con dao để tôi xẻ thịt chim.
Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn.
( Em bé thông minh )
=> Không thể thay ngôi kể thứ ba thành ngôi kể thứ nhất vì không có người nào có thể có mặt ở mọi nơi như vậy.
NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
Tiết 33
Ví dụ:

2/ Các loại ngôi kể thường gặp trong văn tự sự.
b. Kết luận: Có 2 loại ngôi kể thường gặp:
- Ngôi thứ ba:
Người kể giấu mình, gọi các nhân vật bằng tên gọi của chúng .
- Ngôi thứ nhất:
Người kể xưng tôi , có thể trực tiếp kể ra những gì mình nghe,mình thấy, mình trải qua...
I/ NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ:
1/ Ngôi kể là gì?
Lưu ý:
Để kể chuyện linh hoạt, người kể nên lựa chọn ngôi kể thích hợp.
Người kể xưng tôi trong tác phẩm không nhất thiết là tác giả.
NGÔI
KỂ
Khái
niệm
Là vị trí giao tiếp
mà người kể
sử dụng để
kể chuyện .
Các loại
ngôi kể
Ngôi thứ ba
Ngôi thứ nhất
Lưu ý
Cần lựa chọn ngôi
kể phù hợp
Người kể xưng “ tôi”
không nhất thiết
là tác giả
Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng để kể chuyện
Khi gọi các nhân vật bằng tên gọi của chúng, người kể tự giấu mình đi, tức là kể theo ngôi thứ ba, người kể có thể kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật
Khi tự xưng là “tôi” kể theo ngôi thứ nhất, người kể có thể trực tiếp kể ra những điều mình nghe, mình thấy, mình trải qua, có thể trực tiếp nói ra cảm tưởng, ý nghĩ của mình.
Để kể chuyện cho linh hoạt, thú vị, người kể có thể lựa chọn ngôi kể thích hợp
Người kể xưng “tôi” trong tác phẩm không nhất thiết là chính tác giả.
GHI NHỚ: SGK TR 89
Câu 1:......là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng
để kể chuyện
Ô CHỮ MAY MẮN
Đáp án: Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử
dụng để kể chuyện.
1
2
4
3
Câu 2: Ô CHỮ MAY MẮN
Câu 4: Khi tự xưng “ tôi”, người kể có thể trực tiếp
kể ra những gì mình nghe, mình thấy, mình trải qua đó là cách kể theo ngôi .......
Câu 3: Khi gọi các nhân vật bằng tên gọi của chúng ,
người kể tự giấu mình đi , tức là kể theo ngôi .......
Đáp án:Khi tự xưng “ tôi”, người kể có thể trực tiếp kể ra những gì mình nghe, mình thấy, mình trải qua đó là cách kể theo ngôi thứ nhất.

Đáp án :Khi gọi các nhân vật bằng tên gọi của chúng ,
người kể tự giấu mình đi , tức là kể theo ngôi thứ ba.

NGÔI
KỂ
Khái
niệm
Là vị trí giao tiếp
mà người kể
sử dụng để
kể chuyện .
Các loại
ngôi kể
Ngôi thứ ba
Ngôi thứ nhất
Lưu ý
Cần lựa chọn ngôi
kể phù hợp
Người kể xưng “ tôi”
không nhất thiết
là tác giả
Tiết 33: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
II. LUYỆN TẬP
Bài 1: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn thành ngôi thứ ba và nhận xét.
Ngày nào cũng vậy, suốt buổi tôi chui vào trong cùng hang, hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng. Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế, tôi đào hang sâu sang hai ngả làm những con đường tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phòng khi gặp việc nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác.
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí )
- Thay “tôi” bằng “Dế Mèn”
- Nhận xét: Đoạn văn kể theo ngôi thứ ba có sắc thái khách quan.

I/ NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ:
Tiết 33: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
II. LUYỆN TẬP
Bài 2: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn thành ngôi thứ nhất và nhận xét.
Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. Thanh định thần nhìn rõ: con mèo già của bà chàng, con mèo già vẫn chơi đùa với chàng ngày trước. Con vật nép chân vào mình khẽ phe phẩy cái đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người. Thanh mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo.
(Thạch Lam, Dưới bóng hoàng lan)
- Thay “tôi” vào các từ “Thanh”, “chàng”
- Nhận xét: Ngôi kể thứ nhất, xưng “tôi” tô đậm thêm sắc thái tình cảm.
Bài tập 5: Khi viết thư, em sử dụng ngôi kể nào?
Khi viết thư, em sử dụng ngôi kể thứ nhất
HƯỚNG DẪN HỌC BÀI
- Học ghi nhớ ( SGK/ 89 ).
- Làm bài tập còn lại ( SGK trang 90 ).
Dùng ngôi thứ nhất em hãy kể về một buổi học đáng nhớ cho người thân nghe.
- Tìm đọc các câu chuyện có sử dụng các ngôi kể mà em đã được học.
Chuẩn bị bài: “Thứ tự kể trong văn tự sự” .