Bài 8. Ngôi kể trong văn tự sự

Chào mừng các thầy cô giáo về dự giờ
MÔN NGŨ VĂN LỚP 6B
Người thực hiện: Đinh Văn Hoan
Tiết 33 – Bài 8 – Tập làm văn
NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự̣
1.Ngôi kể
Dựa vào ngữ liệu trong sgk em hãy cho biết ngôi kể là gì? Có mấy ngôi kể, đặc điểm của các ngôi kể?
Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện.
Khi người kể xưng tôi thì đó là kể theo ngôi thứ nhất, khi người kể giấu mình đi gọi sự vật bằng tên của chúng, kể như “người ta kể” thì đó là kể theo ngôi thứ ba.
Tiết 33 – Bài 8 – Tập làm văn
NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
Đoạn 1:
Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo:
- Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim.
Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn.
(Em bé thông minh)
? Đoạn văn trên gồm có những nhân vật nào?
? Trong những nhân vật đó có ai là người kể chuyện không?
? Người kể chuyện trong đoạn văn này là ai?

- Người kể giấu mình đi, không biết ai kể nhưng người kể có mặt ở khắp nơi.
Vậy đoạn 1 được kể theo ngôi thứ mấy?
 Kể theo ngôi thứ ba
I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
2.Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
1.Ngôi kể
a.Ví dụ:( SGK/88 )
Đoạn 1
b.Nhận xét:
Tiết 33 – Bài 8 – Tập làm văn
NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ





Đoạn 2:
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phành phạch vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
Đoạn 2:
? Người xưng “tôi” trong đoạn văn là nhân vật Dế Mèn hay là tác giả Tô Hoài?
- Người xưng “tôi” là nhân vật Dế Mèn.
? Vậy, đoạn 2 được kể theo ngôi thứ mấy?
 Kể theo ngôi thứ nhất.
I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
2.Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
a.Ví dụ:( SGK /88)
b.Nhận xét:
2.Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
1.Ngôi kể





? Trong hai ngôi kể trên ngôi kể nào có thể kể tự do, không bị hạn chế, còn ngôi kể nào chỉ được kể những gì mình biết và đã trải qua?
* Trong hai ngôi kể trên:
- Ngôi kể thứ ba có thể kể tự do, không bị hạn chế.
- Ngôi kể thứ nhất chỉ được kể những gì mình biết và đã trải qua.
Tiết 33 – Bài 8 – Tập làm văn
NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
1.Ngôi kể
2.Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
Tiết 33 – Bài 8 – Tập làm văn
NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ





Đoạn 2:
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phành phạch vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
? Hãy thử đổi ngôi kể ở đoạn văn thứ 2 thành ngôi kể thứ ba, thay “tôi” bằng “Dế Mèn” em sẽ có một đoạn văn như thế nào?
I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
2.Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
a.Ví dụ:( SGK/88)
2.Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
1.Ngôi kể
Đoạn 2:
Bởi Dế Mèn ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên Dế Mèn chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, Dế Mèn đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng Dế Mèn mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, Dế Mèn co cẳng lên, đạp phành phạch vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh Dế Mèn, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi Dế Mèn vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
=> Nếu thay đổi ngôi kể thứ nhất thành ngôi kể thứ ba đoạn văn 2 không thay đổi nhiều, chỉ làm cho người kể giấu mình đi.
Đoạn 1:
Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo:
- Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim.
Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn.
(Em bé thông minh)
? Có thể đổi ngôi kể thứ ba trong đoạn 1 thành ngôi kể thứ nhất xưng tôi được không? Vì sao?
=> Không thể đổi ngôi kể thứ ba trong đoạn 1 thành ngôi kể thứ nhất xưng tôi được vì khó tìm một người có thể có mặt ở mọi nơi như vậy.
Tiết 33 – Bài 8 – Tập làm văn
NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
1.Ngôi kể
2.Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
a.Ví dụ:( SGK/88)
Tiết 33 – Bài 8 – Tập làm văn
NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ





I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
b.Nhận xét:
2.Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
1.Ngôi kể
a.Ví dụ:
*Ghi nhớ (SGK/89)
2.Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
II. Luyện tập.
Ngày nào cũng vậy, suốt buổi Dế Mèn chui vào trong cùng hang, hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng. Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế, Dế Mèn đào hang sâu sang hai ngả làm những con đường tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phòng khi gặp việc nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác được






Bài tập 1: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn sau thành ngôi kể thứ ba và nhận xét ngôi kể đem lại điều gì mới cho đoạn văn:
Ngày nào cũng vậy, suốt buổi tôi chui vào trong cùng hang, hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng. Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế, tôi đào hang sâu sang hai ngả làm những con đường tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phòng khi gặp việc nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác được.
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
=> Thay “tôi” thành “Dế Mèn” ta có một đoạn văn kể theo ngôi thứ ba có sắc thái khách quan.
2. Bài tập 2: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn sau thành ngôi thứ nhất và nhận xét ngôi kể đem lại điều gì khác cho đoạn văn:

Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. Thanh định thần nhìn rõ: con mèo già của bà chàng, con mèo già vẫn chơi đùa với chàng ngày trước. Con vật nép chân vào mình phe phẩy cái đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người. Thanh mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo.
(Thạch Lam, Dưới bóng hoàng lan)






Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. Tôi định thần nhìn rõ: con mèo già của bà tôi, con mèo già vẫn chơi đùa với tôi ngày trước. Con vật nép chân vào mình phe phẩy cái đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người. Tôi mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo.
=> Thay “tôi” vào các từ “Thanh”, “Chàng” ngôi kể “tôi” tô đậm thêm sắc thái tình cảm của đoạn văn.
3. Bài tập 3: Truyện cây bút thần được kể theo ngôi nào?
Vì sao như vậy?
Truyện “Cây bút thần” được kể theo ngôi thứ ba
vì không có nhân vật nào trong câu truyên xưng “tôi” khi kể.












Qua bài học cần nắm ngôi kể là gì? Có mấy ngôi kể trong văn tự sự? Mỗi ngôi kể có đặc điểm gì?
Học thuộc ghi nhớ, làm bài tập con lại trong SGK.
- Chuẩn bị bài mới: Văn bản “Ông lão đánh cá và con cá vàng”.
CỦNG CỐ - DẶN DÒ
Chúc các em chăm ngoan, học giỏi.
KÍNH CHÚC QUÝ THẦY CÔ
DỒI DÀO SỨC KHOẺ