Bài 8. Ngôi kể trong văn tự sự

 Đoạn 1:
Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo:
- Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim.
Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn.
(Em bé thông minh)
- Người kể tự giấu mình.
 Đoạn 1:
Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo:
- Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim.
Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn.
(Em bé thông minh)
- Gọi các nhân vật bằng tên gọi của nhân vật.
- Kể linh hoạt, tự do.
I. Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự:
 Đoạn 2:
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
- Người kể trực tiếp kể về mình.
- Xưng tôi.
- Kể những gì mình nghe, thấy, trải qua và cảm tưởng, suy nghĩ của mình.
 Đoạn 2:
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
I. Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự:
1. Ngôi kể:
Là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng để kể chuyện.
Ghi nhớ: Mục 1 – SGK / Trang 89.
 Ngôi kể thứ ba:
Ghi nhớ: Mục 2 – SGK / Trang 89.
Ghi nhớ: Mục 3 – SGK / Trang 89.
I. Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự:
Khi gọi các nhân vật bằng tên gọi của chúng, người kể tự giấu mình đi, tức là kể theo ngôi thứ ba, người kể có thể kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật.
Khi tự xưng là “tôi” kể theo ngôi thứ nhất, người kể có thể trực tiếp kể ra những gì mình nghe, mình thấy, mình trải qua, có thể trực tiếp nói ra cảm tưởng, ý nghĩ của mình.
 Ngôi kể thứ nhất:
2. Lời kể:
Câu hỏi thảo luận:
Em có nhận xét gì về lời kể ở đoạn 1 và 2?
 Đoạn 1:
Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo:
- Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim.
Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn.
(Em bé thông minh)
 Đoạn 2:
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
I. Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự:
I. Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự:
2. Lời kể:
 Ngôi thứ ba:
- Sắc thái khách quan.
- Linh hoạt tự do.
- Không mang dấu ấn cá nhân của người kể.
 Ngôi thứ nhất:
- Sắc thái chủ quan.
- Chỉ kể những gì mà người kể biết, trải qua.
- Mang dấu ấn cá nhân của người kể, cảm xúc, tình cảm.
1. Ngôi kể:
II. Vai trò của hai ngôi kể trong văn tự sự:
Câu hỏi thảo luận:
Hãy thử đổi ngôi kể trong đoạn 2 thành ngôi kể thứ ba, thay tôi bằng Dế Mèn. Lúc đó em có một đoạn văn như thế nào?
 Đoạn 2:
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
tôi
tôi
tôi
tôi
tôi
tôi
tôi
 Đoạn 2:
Bởi Dế Mèn ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên Dế Mèn chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu Dế Mèn đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng Dế Mèn mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, Dế Mèn co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh Dế Mèn, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi Dế Mèn vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
Câu hỏi thảo luận:
Hãy thử đổi ngôi kể trong đoạn 2 thành ngôi kể thứ ba, thay tôi bằng Dế Mèn. Lúc đó em có một đoạn văn như thế nào?
I. Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự:
I. Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự:
II. Vai trò của hai ngôi kể trong văn tự sự:
Câu hỏi thảo luận:
Có thể đổi ngôi thứ ba trong đoạn 1 thành ngôi thứ nhất, xưng tôi được không? Vì sao?
 Đoạn 1:
Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo:
- Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim.
Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn.
(Em bé thông minh)
- Để kể chuyện cho linh hoạt, thú vị người kể có thể lựa chọn ngôi kể thích hợp.
- Người kể xưng tôi trong tác phẩm không nhất thiết là chính tác giả.
Ghi nhớ: Mục 4,5 – SGK / Trang 89.
2. Lời kể:
1. Ngôi kể:
I. Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự:
II. Vai trò của hai ngôi kể trong văn tự sự:
III. Luyện tập:
1. Bài tập 1 (SGK):
“Ngày nào cũng vậy, suốt buổi tôi chui vào trong cùng hang hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng. Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế, tôi đào hang sâu sang hai ngả làm những con đường tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phòng khi gặp việc nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác được.”
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
- Ngôi kể thứ nhất “tôi” chuyển thành ngôi kể thứ ba “Dế Mèn”.
1. Bài tập 1 (SGK):
 Ý nghĩa đoạn văn mang sắc thái khách quan hơn.
I. Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự:
II. Vai trò của hai ngôi kể trong văn tự sự:
III. Luyện tập:
2. Bài tập 3, 4 (SGK):
I. Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự:
II. Vai trò của hai ngôi kể trong văn tự sự:
III. Luyện tập:
3. Bài tập 5:
Viết một đoạn văn kể việc em cùng tham gia làm sạch đẹp sân trường hay đường phố (ngôi kể tùy chọn).
Bài viết mẫu:
Trước ngày khai giảng năm học mới, trường tôi tổ chức buổi lao động tổng vệ sinh. Tất cả học sinh đều tham gia nhiệt tình. Thầy hiệu trưởng khen chúng tôi, trong tôi dấy lên niềm hân hoan, một năm học mới hứa hẹn bao điều đổi thay.
I. Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự:
II. Vai trò của hai ngôi kể trong văn tự sự:
III. Luyện tập:
2. Lời kể:
1. Ngôi kể:
 Ngôi kể thứ 3:
- Tính khách quan.
- Kể linh hoạt, tự do.
 Ngôi kể thứ nhất:
- Tính chủ quan.
- Lời kể mang dấu ấn cá nhân của người kể: cảm xúc, tình cảm,…
Theo em, điểm mạnh
của ngôi kể thứ ba
và ngôi kể thứ nhất là gì?

Theo em, điểm mạnh
của ngôi kể thứ ba
và ngôi kể thứ nhất
là gì?