Bài 8. Ngôi kể trong văn tự sự

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ
VỀ DỰ GIỜ MÔN NGỮ VĂN 6
Bài 8;9 - Tiết 33, 34
NGÔI KỂ VÀ LỜI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
* Mục tiêu: Giúp học sinh:
- Nắm được đặc điểm và ý nghĩa của ngôi kể trong văn tự sự.
- Biết lựa chọn và thay đổi ngôi kể thích hợp trong tự sự.
- Sơ bộ phân biệt được tính chất khác nhau của ngôi kể thứ ba và ngôi kể thứ nhất.
Bài 8;9 - Tiết 33, 34
NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự:
a." Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo:
- Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim.
Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn."
-> Kể theo ngôi thứ 3.
Dấu hiệu: Người kể giấu mình đi, không biết người kể là ai.Nhưng người kể có mặt khắp nơi,kể như người ta kể.
b."Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khôe cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phành phạch vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã."
-> Kể theo ngôi thứ nhất
.
Dấu hiệu : Người kể xưng"tôi".
c. Người xưng tôi trong đọan 2 là Dế Mèn chứ không phải tác giả.
d. Ngôi thứ 3 được kể tự do hơn.
Ngôi thứ nhất "tôi" chỉ được kể những gì mình biết và trải qua mà thôi.
đ. Thay "tôi" bằng "Dế Mèn".
Đoạn văn không thay đổi gì mấy chỉ làm cho người kể giấu mình.
e. Khó có thể thay đổi được ở ngôi kể thứ ba trong đoạn 1 thành ngôi kể thứ nhất vì khó tìm một người có thể có mặt khắp mọi nơi.
=>
- Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng để kể
- Kể theo ngôi thứ ba: người kể gọi các nhân vật bằng tên gọi của chúng và giấu mình đi -> có thể kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật
- Kể theo ngôi thứ nhất: người kể xưng "tôi" -> có thể kể trực tiếp những gì mình nghe, mình thấy, mình trải qua,.nhưng không phải nhất thiết người kể xưng "tôi" trong tác phẩm chính là tác giả.
- Người kể có thể lựa chọn ngôi kể thích hợp khi kể chuyện
II. Luyện tập.
1. Thay đổi đoạn văn thành ngôi thứ 3
" Ngày nào cũng vậy, suốt buổi Dế Mèn chui vào trong cùng hang, hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm thành một cái gường ngủ sang trọng. Rồi cũng lo xa như các cụ già tromg họ hàng dế, Dế Mèn đào hang sâu sang hai ngả làm những con đường tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phòng khi gặp việc nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác được."
-> Đoạn văn có tính sắc thái khách quan.
2. Thay ngôi thứ 3 thành ngôi thứ 1
" Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. Tôi định thần nhìn rõ: con mèo già của bà tôi, con mèo già vẫn chơi đùa với tôi ngày trước. Con vật nép chân vào mình khẽ phe phẫy cái đuôi, rồi hai con mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người. Tôi mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo"
-> Tô đậm thêm sắc thái tình cảm của đoạn văn.
3. Truyện "Cây bút thần" được kể theo ngôi thứ ba. Vì không có nhân vật nào xưng tôi khi kể.
4. Trong các truyền thuyết, cổ tích người ta hay kể chuyện theo ngôi thứ ba mà không kể theo ngôi thứ nhất. Vì:
- Giữ không khí truyền thuyết, cổ tích.
-Giữ khoảng cách rõ rệt giữa người kể và các nhân vật trong truyện.
5. Khi viết thư cần sử dụng ngôi kể thứ nhất
* Chọn câu trả lời đúng nhất:
1. Kể theo ngôi thứ nhất là cách kể:
a. Mà người kể giấu mình đi
b. Kín đáo, gọi sự vật bằng tên của chúng
c. Người kể chuyện có thể kể linh hoạt, tự do
d. Người kể dễ dàng bộc lộ nhận xét cá nhân.
2. Khi dùng ngôi kể thứ ba, thì người kể sẽ:
a. Trực tiếp thể hiện tình cảm cá nhân
b. Có thể nói ra những gì mình biết, mình thấy
c. Có thể kể linh hoạt, tự do hơn
d. Lời kể có sắc thái tình cảm hơn
* Về nhà

- Học bài, xem lại bài.
- Chuẩn bị bài mới :Thứ tự kể trong văn tự sự./.
KÍNH CHÚC QUÝ THẦY CÔ
DỒI DÀO SỨC KHOẺ