Bài 8. Ngôi kể trong văn tự sự

Nhiệt liệt chào mừng các thầy, cô giáo Tới dự giờ Ngữ văn lớp 6B
Người thực hiện: Lưu Đức Năm
Trýờng THCS Thanh Lãng – Bình Xuyên – Vĩnh Phúc
Kiểm tra bài cũ:
Em hãy tự giới thiệu về bản thân?
Tiết 31. NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ.
I. NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
Dựa vào hiểu biết của em, hãy cho biết ngôi kể là gì?
Trong văn bản tự sự người ta thường dùng những ngôi kể nào để kể chuyện?
1. Bài tập:
Đoạn 1:
Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo:
- Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim.
Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn.
(Trích Em bé thông minh)
Đoạn 1 được kể theo ngôi nào? Dựa vào dấu hiệu nào để nhận ra điều đó?
=>* Kể theo ngôi thứ ba:
+ Người kể giấu mình, không biết ai kể, gọi các nhân vật bằng tên gọi của chúng.
=>- Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện
=>- Ngôi kể thứ nhất, ngôi thứ ba
+ Người kể giấu mình, không biết ai kể, gọi các nhân vật bằng tên gọi của chúng.
* Kể theo ngôi thứ ba:
Tiết 31. NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ.
- Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện
- Ngôi kể thứ nhất, ngôi thứ ba
I. NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
Đoạn 2:
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phành phạch vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
(Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu ký)
Đoạn 2 được kể theo ngôi nào? Làm sao nhận ra điều đó?
=>* Kể theo ngôi thứ nhất: Người kể hiện diện, xưng tôi.
Người xưng "tôi" trong đoạn 2 là nhân vật (Dế Mèn) hay tác giả (Tô Hoài)?
- Người xung tôi trong đoạn 2 là Dế Mèn, không phải tác giả.
+ Người kể giấu mình, không biết ai kể, gọi các nhân vật bằng tên gọi của chúng.
* Kể theo ngôi thứ ba:
- Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện
- Ngôi kể thứ nhất, ngôi thứ ba
I. NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
Trong hai ngôi kể trên, ngôi kể nào có thể tự do, không bị hạn chế?
I. NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
Tiết 31. NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ.
=> - Ngôi kể thứ ba, người kể có thể linh hoạt kể tự do những gì diễn ra với nhân vật.
Còn ngôi kể nào chỉ được kể những gì mình biết và trải qua?
=> - Ngôi kể thứ nhất, người kể có thể trực tiếp kể ra những gì mình biết, thấy và cảm cho nên lời kể thân mật, gần gũi, mang màu sắc cảm xúc cá nhân.
Nếu đổi ngôi kể trong đoạn 2 thành ngôi kể thứ ba, thay "tôi" bằng Dế Mèn. Lúc đó, em sẽ có một đoạn văn như thế nào?
Đoạn 2:
Bởi Dế Mèn ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên Dế Mèn chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, Dế Mèn đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng Dế Mèn mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, Dế Mèn co cẳng lên, đạp phành phạch vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh Dế Mèn , trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi Dế Mèn vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
(Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu ký)
- Đoạn văn trở thành đoạn văn kể chuyện, không mang ý tự kể về mình của nhân vật (Dế Mèn), đoạn văn không thay đổi nhiều, chỉ làm cho người kể tự giấu mình.
I. NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
Tiết 31. NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
+ Người kể giấu mình, không biết ai kể, gọi các nhân vật bằng tên gọi của chúng.
* Kể theo ngôi thứ ba:
* Kể theo ngôi thứ nhất:
+ Người xung tôi.
- Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện
- Ngôi kể thứ nhất, ngôi thứ ba
Có thể đổi ngôi kể thứ ba trong đoạn 1 thành ngôi thứ nhất xưng "tôi" được không? Vì sao?
Để kể chuyện cho linh hoạt, thú vị, người kể cần phải làm gì?
=>- Để kể chuyện cho linh hoạt, thú vị, người kể có thể lựa chọn ngôi kể thích hợp.
- Có thể đổi ngôi kể thứ nhất thành ngôi kể thứ ba nhưng khó có thể đổi ngôi kể thứ ba sang ngôi kể thứ nhất. Vì nếu đổi thì phải cấu tạo lại hầu như cả đoạn văn, phá vỡ cách kể ban đầu và nội dung chuyện cũng phải thêm bớt mới phù hợp với cách kể mới.
Ngôi kể
Ưu điểm
Nhược điểm
Trực tiếp kể.
Lời kể thân mật, gần gũi.
- Có cảm xúc cá nhân
- Kể hạn chế (chỉ kể được những gì mình biết, mình thấy, mình chịu trách nhiệm).
Ngôi thứ nhất
Ngôi thứ ba
- Kể linh hoạt, tự do, khách quan. - Người kể có mặt ở mọi nơi, biết mọi chuyện (kể cả những tâm tư thầm kín của nhân vật).
- Ít thấy cảm xúc của tác giả.
Nêu những ưu, nhược điểm của ngôi kể thứ hất và ngôi kể thứ 3?
I. NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
Tiết 31. NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
I. NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
Tiết 31. NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
1. Bài tập:
2. Kết luận:
Câu 1: Tôi sinh ra và lớn lên ở một vùng ven biển. Tôi không còn nhớ mặt bố tôi ra sao nữa vì bố tôi mất sớm.


Câu 2: Năm tháng trôi qua, Mã Lương không ngừng học vẽ.


Câu 3: Xuân đang trên đường về nhà. Sao hôm nay mình lại không tự kiềm chế được và đã mắng các em học sinh.
Ngôi kể thứ nhất
Ngôi kể thứ ba
Ngôi kể thứ ba và thứ nhất
Xác định ngôi kể trong các câu sau?
Từ 2 ví dụ trên em hãy cho biết thế nào là ngôi kể?
- Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện.
Khi nào thì kể theo ngôi thứ ba?
- Khi gọi các nhân vật bằng tên của chúng, người kể giấu mình đi tức là kể theo ngôi thứ ba.
Khi nào thì kể theo ngôi thứ nhất?
- Khi tự xưng là “tôi” kể theo ngôi thứ nhất
*Ghi nhớ: SGK trang 89
II. LUYỆN TẬP
1. Bài tập 1:
I. NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
Tiết 31. NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ.
1. Bài tập:
2. Kết luận:
- Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện.
- Khi gọi các nhân vật bằng tên của chúng, người kể giấu mình đi tức là kể theo ngôi thứ ba.
- Khi tự xưng là “tôi” kể theo ngôi thứ nhất
II. LUYỆN TẬP
1. Bài tập 1:
2. Bài tập 2:
*Ghi nhớ: SGK trang 89
Trong thư từ em sử dụng những ngôi kể nào?
- Trong thư từ người viết thường sử dụng ngôi thứ nhất và gọi đối tượng theo ngôi thứ 2 như (anh, chị, bác, bố...)
Trong hồi kí, nhật kí, tuỳ bút, bút kí người kể kể theo ngôi thứ mấy?
Trong hồi kí, nhật kí, tự chuyện, tuỳ bút, bút kí người kể cũng dùng ngôi thứ nhất.
Người xung “tôi” là tác giả.
3. Bài tập 3:
4. Bài tập trắc nghiệm
* Ngôi kể là:
A. Vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện.
B. Vị trí xã hội của nhân vật trong tác phẩm.
C. Vị trí của nhân vật này khi đối thoại với nhân vật khác.
D. Vị trí của nhân vật trong không gian, thời gian.
* Dòng nào nói không đúng về cách kể theo ngôi thứ ba?
A. Là cách kể mà người kể giấu mình.
B. Là cách kể kín đáo, gọi sự vật bằng tên của chúng.
C. Người kể chuyện có thể kể linh hoạt, tự do.
D. Kể theo ngôi thứ ba, người kể dễ dàng bộc lộ nhận xét cá nhân.
4. Củng cố:
5. Hướng dẫn về nhà:
Thế nào là ngôi kể? Nêu ưu điểm và nhược điểm của ngôi kể thứ I & thứ III?
- Học bài, thuộc ghi nhớ.
- Chuẩn bị trước các bài tập (89,90).
Viết một đoạn văn ngắn khoảng 10 đến 15 dòng trong đó có sử dụng ngôi kể thứ nhất để kể phong trào học tập của lớp em nhân dịp 20/11?