Bài 8. Ngôi kể trong văn tự sự

CHÀO MỪNG THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ HỘI GIẢNG
TIẾT 33

NGÔI KỂ VÀ LỜI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
NGÔI KỂ VÀ LỜI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ

I. NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ :
Khi người kể xưng “tôi”-> kể theo ngôi thứ nhất .
Khi người kể giấu mình -> Kể theo ngôi thứ ba .
=> Có hai ngôi kể trong văn tự sự .( Ghi vở)

Đọc đoạn văn 1 và trả lời câu hỏi :
Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc . Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa . Qua hôm sau , khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán , bổng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ , với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn . Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giả , bảo :
Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim .
Vua nghe nói , từ đó mới phục hẳn .

Người kể có xuất hiện không ? Người kể gọi tên các nhân vật là gì ? Kể như vậy là kể theo ngôi thứ mấy ?
Người kể tự giấu mình , gọi nhân vật bằng tên của chúng : vua , thằng bé , sứ giả …
-> Kể theo ngôi thứ ba . ( Ghi vở )
- Nêu nhận xét của em về ngôi kể này ?
Lời kể có tính khách quan , người kể có thể kể linh hoạt , tự do những gì diễn ra với nhân vật . ( Ghi vở )


Đọc đoạn văn 2 và trả lời câu hỏi :
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm . Chẳng bao lâu , tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng . Đôi càng tôi mẫm bóng . Những cái vuốt ở chân , ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt . Thỉnh thoảng muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt , tôi co cẳng lên , đạp phành phạch vào các ngọn cỏ . Những ngọn cỏ gãy rạp , y như có nhát dao vừa lia qua . Đôi cánh tôi , trước kia ngắn hủn hoẳn , bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi . Mỗi khi tôi vũ lên , đã nghe tiếng phành phạch giòn giã .
Người kể có xuất hiện không ? Người kể tự xưng mình là gì ? Người xưng tôi là Dế mèn hay là tác giả ? Kể như vậy là kể theo ngôi thứ mấy ?
Người kể có mặt , xưng tôi , là Dế mèn .
-> Kể theo ngôi thứ nhất . ( Ghi vở )
- Nêu nhận xét của em về ngôi kể này ?
Lời kể có tính chủ quan , người kể có thể trực tiếp kể ra những gì mình nghe , mình thấy , mình trải qua , có thể trực tiếp nói ra cảm tưởng , ý nghĩ của mình . ( Ghi vở )
Đọc lại đoạn văn 2 và trả lời câu hỏi :
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm . Chẳng bao lâu , tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng . Đôi càng tôi mẫm bóng . Những cái vuốt ở chân , ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt . Thỉnh thoảng muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt , tôi co cẳng lên , đạp phành phạch vào các ngọn cỏ . Những ngọn cỏ gãy rạp , y như có nhát dao vừa lia qua . Đôi cánh tôi , trước kia ngắn hủn hoẳn , bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi . Mỗi khi tôi vũ lên , đã nghe tiếng phành phạch giòn giã .
Hãy thay đổi ngôi kể trong đoạn văn trên và cho nhận xét về nội dung. ( thảo luận nhóm )
Một số gợi ý :
Khi thay đổi ngôi kể , nội dung đoạn văn có thay đổi không ? Khi thay đổi ngôi kể từ ngôi thứ nhất sang ngôi thứ ba ,nội dung đoạn văn mang sắc thái khách quan hay chủ quan ?

Nhận xét : nội dung đoạn văn không thay đổi nhưng mang sắc thái khách quan do người kể đã tự giấu mình .
Có thể đổi ngôi kể thứ ba trong đoạn 1 thành ngôi kể thứ nhất , xưng tôi được không ? Vì sao ?
Không thể đổi được vì khó tìm một người có thể có mặt mọi nơi như vậy .
Như vậy, để việc kể chuyện thêm linh hoạt , thú vị , người kể phải làm gì ?

Như vậy, để việc kể chuyện thêm linh hoạt , thú vị , người kể phải biết lựa chọn ngôi kể thích hợp. ( Ghi vở )
* Ghi nhớ : SGK /89 .
NGÔI KỂ VÀ LỜI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ

I. NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ :
II. LUYỆN TẬP :
Bài tập 1
Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn sau thành ngôi thứ ba và nhận xét ngôi kể đem lại điều gì mới cho đoạn văn :
Ngày nào cũng vậy , suốt buổi tôi chui vào trong cùng hang , hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng . Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế , tôi đào hang sâu sang hai ngả làm những con đường tắt , những cửa sau , những ngách thượng , phòng khi gặp việc nguy hiểm , có thể thoát thân ra lối khác được .
Nhận xét :
Đoạn văn kể theo ngôi thứ ba đã mang lại sắc thái khách quan cho đoạn văn . ( Ghi vở )
Bài tập 2
Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn sau thành ngôi thứ nhất và nhận xét ngôi kể đem lại điều gì khác cho đoạn văn :
Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra , rơi xuống mặt bàn . Thanh định thần nhìn rõ : con mèo già của bà chàng , con mèo già vẫn chơi đùa với chàng ngày trước . Con vật nép chân vào mình khẽ phe phẩy cái đuôi , rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người . Thanh mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo .
Nhận xét :
Đoạn văn kể theo ngôi thứ nhất đã tô đậm thêm sắc thái tình cảm cho đoạn văn .
( Ghi vở ) .
Bài tập 3
Truyện Cây bút thần kể theo ngôi nào ? Vì sao như vậy ?
Truyện Cây bút thần kể theo ngôi thứ ba . Đây là câu chuyện cổ tích , người kể kể như người ta kể nhằm giữ không khí cổ tích và giữ khoảng cách rõ rệt giữa người kể và các nhân vật trong truyện . ( Ghi vở ) .
Bài tập 4
Vì sao trong các truyện cổ tích , truyền thuyết người ta hay kể chuyện theo ngôi thứ ba mà không mà không kể theo ngôi thứ nhất ?
Trong các truyện cổ tích , truyền thuyết người ta hay kể chuyện theo ngôi thứ ba mà không mà không kể theo ngôi thứ nhất vì người kể
( ngôi thứ ba ) có mặt ở mọi nơi , biết hết mọi chuyện nên dễ dàng kể lại chuyện , không bị hạn chế như kể ở ngôi thứ nhất . ( Ghi vở ).
Bài tập 5
Khi viết thư , em sử dụng ngôi kể nào ?
Khi viết thư , em sử dụng ngôi kể thứ nhất , gọi người đọc thư ở ngôi thứ hai . ( Ghi vở ).
Bài tập 6
Dùng ngôi thứ nhất kể miệng về cảm xúc của em khi nhận được quà tặng của người thân .
Đọc lại ghi nhớ trang 89 .
Hướng dẫn học ở nhà :
+ Học ghi nhớ .
+ Tập kể chuyện bằng ngôi thứ nhất .
+ Soạn bài “ Ông lão đánh cá và con cá vàng ”
XIN CHÂN THÀNH CÁM ƠN QUÝ THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP