Bài 8. Ngôi kể trong văn tự sự

Tập làm văn
NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
Ngôi kể là gì ?
Ngôi
Kể
I. NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
1. Ngôi kể:
Là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện.
Đoạn 1:
Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo:
- Ông cầm lấy cái kim này về tâu đức vua rèn cho tôi thành một con dao để tôi xẻ thịt chim.
Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn.
( Em bé thông minh )
a)Đoạn 1 được kể theo ngôi nào ? Dựa vào dấu hiệu nào để nhận ra điều đó ?
- Kể theo ngôi thứ ba.
Dấu hiệu: người kể dấu mình gọi các nhân vật bằng tên tên gọi của chúng ( vua, em bé ), không biết ai kể nhưng người kể có mặt khắp nơi.
b)Đoạn 2 được kể theo ngôi nào ? Làm sao nhận ra điều đó ?
- Kể theo ngôi thứ nhất.
- Dấu hiệu: người kể xưng tôi.
c. Người xưng tôi trong đọan 2 là Dế Mèn chứ không phải tác giả.
d. Ngôi thứ 3 được kể tự do hơn. Ngôi thứ nhất "tôi" chỉ được kể những gì mình biết và trải qua mà thôi.
đ. Thay "tôi" bằng "Dế Mèn".
Đoạn văn không thay đổi gì mấy chỉ làm cho người kể giấu mình.
e. Khó có thể thay đổi được ở ngôi kể thứ ba trong đoạn 1 thành ngôi kể thứ nhất vì khó tìm một người có thể có mặt khắp mọi nơi.
2. Vai trò của ngôi kể:
- Ngôi thứ ba: kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật.
- Ngôi thứ nhất: Trực tiếp kể ra những gì mình nghe, mình thấy, mình trải qua, nói ra cảm tưởng, ý nghĩ của mình.
II. LUYỆN TẬP
Bài 1: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn thành ngôi thứ ba và nhận xét.
Ngày nào cũng vậy, suốt buổi tôi chui vào trong cùng hang, hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng. Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế, tôi đào hang sâu sang hai ngả làm những con đường tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phòng khi gặp việc nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác.
( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí )
Thay " tôi " bằng " Dế Mèn "
Nhận xét: Đoạn văn kể theo ngôi thứ ba có sắc thái khách quan.
Bài 2: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn thành ngôi thứ nhất và nhận xét.
Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. Thanh định thần nhìn rõ: con mèo già của bà chàng, con mèo già vẫn chơi đùa với chàng ngày trước. Con vật nép chân vào mình khẽ phe phẩy cái đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người. Thanh mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo.
( Thạch Lam, Dưới bóng hoàng lan )
Thay " tôi " vào các từ " Thanh ", " chàng "
Nhận xét: Ngôi kể thứ nhất, xưng " tôi " tô đậm thêm sắc thái tình cảm.
Bài 3:
Truyện Cây bút thần kể theo ngôi nào? Vì sao như vậy ?
Truyện " Cây bút thần " kể theo ngôi thứ ba.
Vì: Người kể gọi bằng tên của nhân vật " Mã Lương ".
VỀ NHÀ
Học bài chuẩn bị bài mới : Ông lão
đánh cá và con cá vàng