Bài 8. Ngôi kể trong văn tự sự

Chào mừng các thầy cô giáo về dự giờ Ngữ văn 6
Giáo viên: Trần Thị Hạnh
Trường THCS Nguyễn Trọng Kỷ
Kiểm tra bài cũ:
“Cây bút thần” là truyện cổ tích về nhân vật có tài năng kì lạ.Truyện thể hiện quan niệm của nhân dân về công lí xã hội…
Hãy cho biết những từ gạch chân thuộc từ loại gì?
Cho biết chức năng điển hình của danh từ là gì?
Tiết 33 NGÔI KỂ VÀ LỜI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ

I.Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự:
1.Ngôi kể:
Ngôi kể là vị trí giao tiếp người kể sử dụng để kể chuyện.
2.Các loại ngôi kể:
- Ngôi kể thứ nhất.
- Ngôi kể thứ ba.
Xác định ngôi kể trong các ví dụ sau:

Ví dụ 1: Tôi sinh ra và lớn lên ở một vùng ven biển. Tôi không còn nhớ mặt bố tôi ra sao nữa vì bố tôi mất sớm.


Ví dụ 2: Năm tháng trôi qua, Mã Lương không ngừng học vẽ.

Ngôi kể thứ nhất
Ngôi kể thứ ba
Tiết 33 NGÔI KỂ VÀ LỜI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
Đoạn 1:
Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo:
- Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim.
Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn.
(Trích Em bé thông minh)
I.Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự:
1.Ngôi kể:
2.Các loại ngôi kể:
- Ngôi kể thứ nhất.
- Ngôi kể thứ ba.
3.Vai trò của ngôi kể:
Đoạn 1:Sgk/88
Kể theo ngôi thứ ba,người kể giấu mình.
Đoạn 2:Sgk/88
Đoạn 2:
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có
chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng
bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế
thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi
mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở
khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh
thoảng muốn thử sự lợi hại của những
chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phành
phạch vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ
gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua.
Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây
giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm
đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
(Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu ký)
Kể theo ngôi thứ nhất,người kể
xưng “tôi”,là Dế Mèn,không phải là tác giả…
Kể tự do, linh hoạt những gì diễn ra với nhân vật.
Có thể trực tiếp kể ra những gì mình nghe,thấy,trải qua,trực tiếp nói ra cảm tưởng ý nghĩ của mình.
THẢO LUẬN
Nhóm 3 và 4: Có thể đổi ngôi kể thứ ba trong đoạn 1 thành ngôi kể thứ nhất xưng “tôi” được không? Vì sao?
Nhóm 1 và 2 : Hãy thử đổi ngôi kể ở đoạn văn thứ 2 thành ngôi kể thứ 3 em sẽ có một đoạn văn như thế nào?
Tiết 33 NGÔI KỂ VÀ LỜI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
I.Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự:
1.Ngôi kể:
2.Các loại ngôi kể:
- Ngôi kể thứ nhất.
- Ngôi kể thứ ba.
3.Vai trò của ngôi kể:
Đoạn 1:Sgk/88
Kể theo ngôi thứ ba,người kể giấu mình.
Đoạn 2:Sgk/88
Kể theo ngôi thứ nhất,người kể
xưng “tôi”,là Dế Mèn,không phải là tác giả…
Kể tự do, linh hoạt những gì diễn ra với nhân vật.
Có thể trực tiếp kể ra những gì mình nghe,thấy,trải qua,trực tiếp nói ra cảm tưởng ý nghĩ của mình.
Có thể đổi ngôi kể thứ nhất thành ngôi kể thứ ba nhưng khó có thể đổi ngôi kể thứ ba sang ngôi kể thứ nhất. Vì nếu đổi thì phải cấu tạo lại hầu như cả đoạn văn, phá vỡ cách kể ban đầu và nội dung chuyện cũng phải thêm bớt mới phù hợp với cách kể mới.
Nhu?c di?m
- Trực tiếp kể.
Ngôi thứ nhất
- Lời kể thân mật gần gũi,có cảm xúc cá nhân.

- Kể hạn chế (chỉ kể được những gì mình biết và cảm thấy).
Ngôi thứ ba
- Kể linh hoạt, tự do, khách quan.
- Người kể có mặt ở mọi nơi, biết mọi chuyện (kể cả những tâm tư thầm kín của nhân vật).
- Không trực tiếp nói lên cảm tưởng của mình.
Uu di?m
Tiết 33 NGÔI KỂ VÀ LỜI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
I.Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự:
1.Ngôi kể:
2.Các loại ngôi kể:
- Ngôi kể thứ nhất.
- Ngôi kể thứ ba.
3.Vai trò của ngôi kể:
Đoạn 1:Sgk/88
Kể theo ngôi thứ ba,người kể giấu mình.
Đoạn 2:Sgk/88
Kể theo ngôi thứ nhất,người kể
xưng “tôi”,là Dế Mèn,không phải là tác giả…
Kể tự do, linh hoạt những gì diễn ra với nhân vật.
Có thể trực tiếp kể ra những gì mình nghe,thấy,trải qua,trực tiếp nói ra cảm tưởng ý nghĩ của mình.
*Ghi nhớ:Sgk/89
Thế nào là là ngôi kể?
Khi nào thì kể theo ngôi thứ ba?
Khi nào thì kể theo ngôi thứ nhất?
Tiết 33 NGÔI KỂ VÀ LỜI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
II Luyện tâp:
1.Bài tập 1
I.Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự:
Ngày nào cũng vậy, suốt buổi Dế Mèn chui vào trong cùng hang, hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng. Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế, Dế Mèn đào hang sâu sang hai ngả làm những con đường tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phòng khi gặp việc nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác được





1. Bài tập 1: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn sau thành ngôi kể thứ ba và nhận xét ngôi kể đem lại điều gì mới cho đoạn văn:
“Ngày nào cũng vậy, suốt buổi tôi chui vào trong cùng hang, hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng. Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế, tôi đào hang sâu sang hai ngả làm những con đường tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phòng khi gặp việc nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác được.”
(Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu ký)
Thay “tôi”  “Dế Mèn”  Có sắc thái khách quan, như là đã xảy ra.
Tiết 33 NGÔI KỂ VÀ LỜI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ



2. Bài tập 2: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn sau thành ngôi thứ nhất và nhận xét ngôi kể đem lại điều gì khác cho đoạn văn:






Tiết 33 NGÔI KỂ VÀ LỜI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
“Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. Thanh định thần nhìn rõ: con mèo già của bà chàng, con mèo già vẫn chơi đùa với chàng ngày trước. Con vật nép chân vào mình phe phẩy cái đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người. Thanh mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo.”
Thạch Lam (- Dưới bóng hoàng lan)

Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. Tôi định thần nhìn rõ: con mèo già của bà tôi, con mèo già vẫn chơi đùa với tôi ngày trước. Con vật nép chân vào mình phe phẩy cái đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người. Tôi mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo.
Thay: “Thanh”, “chàng”  “tôi”  tô đậm thêm sắc thái tình cảm của đoạn văn.




3.Bài tập 3:Truyện cây bút thần kể theo ngôi nào ? Vì sao như vậy?
Truyện “Cây bút thần” được kể theo ngôi thứ 3. Vì không có nhân vật nào xưng “tôi” khi kể.
Tiết 33 NGÔI KỂ VÀ LỜI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
4.Bài tập 4:Vì sao trong các truyện cổ tích,truyền thuyết người ta hay kể chuyện theo ngôi thứ ba mà không kể chuyện theo ngôi thứ nhất?
- Vì giữ không khí truyền thuyết và cổ tích.
Tiết 33 NGÔI KỂ VÀ LỜI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
- Vì giữ khoảng cách rõ rệt giữ người kể và các nhân vật trong truyện.




Tiết 33 NGÔI KỂ VÀ LỜI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
6.Bài tập 6: Kể lại bằng miệng cảm xúc của em khi nhận được quà của người thân.






Bài tập trắc nghiệm

1. Ngôi kể là:
A. Vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện.
B Vị trí xã hội của nhân vật trong tác phẩm.
C. Vị trí của nhân vật này khi đối thoại với nhân vật khác.
D. Vị trí của nhân vật trong không gian, thời gian.
2.Dòng nào nói không đúng về cách kể theo ngôi thứ ba:
A. Là cách kể mà người kể giấu mình.
B. Là cách kể kín đáo, gọi sự vật bằng tên của chúng.
C. Người kể chuyện có thể kể linh hoạt, tự do.
D. Kể theo ngôi thứ ba, người kể dễ dàng bộc lộ nhận xét cá nhân.

3.Khi nào thì kể theo ngôi thứ nhất:
A. Khi người kể giấu mình.
B. Khi người kể có mặt khắp nơi.
C. Khi ngườ kể xưng “tôi”.





DẶN DÒ
-Hoàn thành các bài tập vào vở bài tập.
- Học bài.
-Chuẩn bị bài: Ông lão đánh cá và con cá vàng
XIN CH�N TH�NH
C?M On các thầy cô giáo và các em học sinh