Bài 8. Ngôi kể trong văn tự sự

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ CÙNG CÁC EM HỌC SINH
TỚI THAM DỰ TIẾT HỌC
NGỮ VĂN 6
GIÁO VIÊN DẠY: TRẦN THỊ HUYỀN
Kiểm tra bài cũ
Tự giới thiệu về bản thân.
Chủ đề 2: Văn tự sự
Tiết 15: Ngôi kể trong văn văn tự sự
Tiết 15: Ngôi kể trong văn văn tự sự

I – Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
1, Ngôi kể là gì?
2, Các ngôi kể thường gặp :
- Ngụi k? l� v? trớ giao ti?p m� ngu?i k? s? d?ng khi k? chuy?n
Tiết 15: Ngôi kể trong văn văn tự sự

I – Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
1, Ngôi kể là gì?
2, Các ngôi kể thường gặp :
* Xét ví dụ 1
Đoạn 2:
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phành phạch vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
(Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu ký)
Đoạn 1:
Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho một cái kim may rồi ưa cho sứ giả, bảo:
- Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim.
Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn.
(Trích Em bé thông minh)
Tiết 15: Ngôi kể trong văn văn tự sự

I – Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
1, Ngôi kể là gì?
2, Cỏc ngụi k? thu?ng g?p :
* Xét ví dụ 1
Đoạn 1 Đoạn 2
- Người kể gọi tên các nhân vật bằng tên vốn có của chúng (vua, thằng bé, hai cha con, sứ giả...)
-Người kể giấu mình đi
Kể theo ngôi thứ 3
- Người kể xưng : tôi
- Tôi là Dế Mèn, nhân vật trong truyện
Kể theo ngôi thứ
nhất
- Thuận lợi
Người kể có thể kể linh hoạt tự do những gì diễn ra với nhân vật
- Thuận lợi
Người kể trực tiếp kể ra những gì mình nghe, mình thấy, mình trải qua, nói ra ý nghĩ của mình
Mang tính khách quan
Mang tính chủ quan
* Nhận xét : có hai ngôi kể thường gặp
- Ngôi kể thứ nhất: Xưng tôi
- Ngôi kể thứ ba: Người kể giấu mình.
* Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
- Kể theo ngôi kể thứ ba: Lời kể mang tính khách quan, người kể có thể kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật..
Kể theo ngôi kể thứ nhất: Lời kể mang tính chủ quan, người kể có thể trực tiếp kể những gì mình nghe thấy, nhìn thấy, mình trải qua, có thể tr






ực tiếp nói ra tình cảm, suy nghĩ của mình.
Hãy thử đổi ngôi kể trong 2 đoạn văn trên bằng ngôi kể khác. Lúc đó em sẽ có các đoạn văn như thế nào ?
Đoạn 2:
Bởi Dế Mèn ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên Dế Mèn chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, Dế Mèn đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng Dế Mèn mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, Mèn co cẳng lên, đạp phành phạch vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh Dế Mèn , trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi Dế Mèn vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
(Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu ký)
Đoạn 1 : Vua và đình thần chịu tôi là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con tôi đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt tôi phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Tôi nhờ cha lấy cho một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo:
- Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim.
Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn.
(Trích Em bé thông minh )
Mang tính khách quan
Mang tính chủ quan
Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trongvăn tự sự
2.Ngôi kể thường gặp trong văn tự sự.
- Ngôi kể thứ nhất: Xưng tôi
- Ngôi kể thứ ba: Người kể giấu mình.
Tiết 15: Ngôi kể trong văn văn tự sự
1. Ngôi kể là gì?
- Kể theo ngôi kể thứ ba: Lời kể mang tính khách quan, người kể có thể kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật..
Kể theo ngôi kể thứ nhất: Lời kể mang tính chủ quan, người kể có thể trực tiếp
kể những gì mình nghe thấy, nhìn thấy, mình trải qua, có thể trực tiếp nói ra tình cảm, suy nghĩ của mình.
* Lưu ý 1 : Để kể chuyện cho linh hoạt , thú vị, người kể có thể lựa chọn ngôi kể thích hợp
* Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
Tiết 15: Ngôi kể trong văn văn tự sự

I – Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
1, Ngôi kể là gì?
- Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện
2, Ngôi kể thường gặp :
* Xét ví dụ 1
* Xét ví dụ 2
Đoạn 1:
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phành phạch vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
(Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu ký)
Đoạn 2 :
Tôi sinh ra và lớn lên ở một vùng ven biển. Tôi không còn nhớ mặt bố tôi ra sao nữa vì bố tôi mất sớm.
Tôi là Dế mèn- nhân vật trong truyện
Tôi là tác giả
Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trongvăn tự sự
2.Ngôi kể thường gặp trong văn tự sự.
- Ngôi kể thứ nhất: Xưng tôi
- Ngôi kể thứ ba: Người kể giấu mình.
Tiết 15: Ngôi kể trong văn văn tự sự
1. Ngôi kể là gì?
- Kể theo ngôi kể thứ ba: Lời kể mang tính khách quan, người kể có thể kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật..
Kể theo ngôi kể thứ nhất: Lời kể mang tính chủ quan, người kể có thể trực tiếp kể những gì mình nghe thấy, nhìn thấy, mình trải qua, có thể trực tiếp nói ra tình cảm, suy nghĩ của mình.
* Lưu ý 1 : Để kể chuyện cho linh hoạt , thú vị, người kể có thể lựa chọn ngôi kể thích hợp
* Lưu ý 2: Người kể xưng “ tôi” trong tác phẩm không nhất thiết là chính tác giả
Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
2.Ngôi kể thường gặp trong văn tự sự.
- Ngôi kể thứ nhất: Xưng tôi
- Ngôi kể thứ ba: Người kể giấu mình.
Tiết 15: Ngôi kể trong văn văn tự sự
1. Ngôi kể là gì?
- Kể theo ngôi kể thứ ba: Lời kể mang tính khách quan, người kể có thể kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật..
- Kể theo ngôi kể thứ nhất: Lời kể mang tính chủ quan, người kể có thể trực tiếp kể những gì mình nghe thấy, nhìn thấy, mình trải qua, có thể trực tiếp nói ra tình cảm, suy nghĩ của mình.
3. Ghi nhớ:
II. Luyện tập
Ngày nào cũng vậy, suốt buổi Dế Mèn chui vào trong cùng hang, hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng. Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế, Dế Mèn đào hang
sâu sang hai ngả làm những con đường tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phòng khi gặp việc nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác được





1. Bài tập 1: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn sau thành ngôi kể thứ ba và nhận xét ngôi kể đem lại điều gì mới cho đoạn văn:
“Ngày nào cũng vậy, suốt buổi tôi chui vào trong cùng hang, hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng. Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế, tôi đào hang sâu sang hai ngả làm những con đường tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phòng khi gặp việc nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác được.”
(Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu ký)
Thay “tôi”  “Dế Mèn”  Có sắc thái khách quan, như là đã xảy ra.
2. Bài tập 2: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn sau thành ngôi thứ nhất và nhận xét ngôi kể đem lại điều gì khác cho đoạn văn:
“Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. Thanh định thần nhìn rõ: con mèo già của bà chàng, con mèo già vẫn chơi đùa với chàng ngày trước. Con vật nép chân vào mình phe phẩy cái đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người. Thanh mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo.” (Thạch Lam - Dưới bóng hoàng lan)







Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. Tôi định thần nhìn rõ: con mèo già của bà tôi, con mèo già vẫn chơi đùa với tôi ngày trước. Con vật nép chân vào mình phe phẩy cái đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người. Tôi mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo.
Thay: “Thanh”, “chàng”  “tôi” : §o¹n míi cã tÝnh chñ quan, sù viÖc nh­ ®ang x¶y ra tr­íc m¾t ng­êi ®äc
2. Bài tập 2: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn sau thành ngôi thứ nhất và nhận xét ngôi kể đem lại điều gì khác cho đoạn văn:
“Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. Thanh định thần nhìn rõ: con mèo già của bà chàng, con mèo già vẫn chơi đùa với chàng ngày trước. Con vật nép chân vào mình phe phẩy cái đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người. Thanh mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo.” (Thạch Lam - Dưới bóng hoàng lan)







Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. Tôi định thần nhìn rõ: con mèo già của bà tôi, con mèo già vẫn chơi đùa với tôi ngày trước. Con vật nép chân vào mình phe phẩy cái đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người. Tôi mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo.
Thay: “Thanh”, “chàng”  “tôi” : §o¹n míi cã tÝnh chñ quan, sù viÖc nh­ ®ang x¶y ra tr­íc m¾t ng­êi ®äc





Bài tập trắc nghiệm

1. Ngôi kể là:
A. Vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể
chuyện.
B Vị trí xã hội của nhân vật trong tác phẩm.
C. Vị trí của nhân vật này khi đối thoại với nhân vật
khác.
D. Vị trí của nhân vật trong không gian, thời gian.
2. Dòng nào nói không đúng về cách kể theo ngôi thứ ba ?
A. Là cách kể mà người kể giấu mình.
B. Là cách kể kín đáo, gọi sự vật bằng tên của chúng.
C. Người kể chuyện có thể kể linh hoạt, tự do.
D. Kể theo ngôi thứ ba, người kể dễ dàng bộc lộ nhận xét cá nhân.


Thảo luận nhóm:

Nhóm 1: Truyện cây bút thần kể theo ngôi nào ? vì sao như vậy?

Nhóm 2: Vì sao trong các truyện cổ tích, truyền thuyết người ta hay kể chuyện theo ngôi thứ ba mà không kể theo ngôi thứ nhất?


Hướng dẫn về nhà




- Học thuộc ghi nhớ SGK, làm các bài tập
- KÓ l¹i truyÖn C©y bót thÇn b»ng ng«i kÓ thø nhÊt

Chuẩn bị bài : Ông lão đánh cá và con cá vàng
+ Soạn bài
+ Tập kể tóm tắt truyện
Tiết 15: Ngôi kể trong văn văn tự sự

I – Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
1, Ngôi kể là gì?
- Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện
2, Cỏc ngụi k? thu?ng g?p :
* Xét ví dụ 1
- Đoạn 1
- Đoạn 2:
Đoạn 2:
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phành phạch vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
(Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu ký)
-Người kể xưng
“tôi”
- Tôi là:
Dế Mèn, nhân vật trong
truyện
Kể theo ngôi thứ nhất
Tiết 15: Ngôi kể trong văn văn tự sự

I – Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
1, Ngôi kể là gì?
- Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện
2, Cỏc ngụi k? thu?ng g?p :
* Xét ví dụ 1
- Đoạn 1
Đoạn 1:
Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho một cái kim may rồi ưa cho sứ giả, bảo:
- Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim.
Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn.
(Trích Em bé thông minh)
- Người kể gọi tên các nhân vật bằng tên vốn có của chúng (vua, thằng bé, hai cha con, sứ giả...)
-Người kể giấu mình đi
Kể theo ngôi thứ 3