Bài 8. Ngôi kể trong văn tự sự

NGỮ VĂN 6
LÊ THỦY TUYẾT
KIỂM TRA BÀI CŨ
Hãy tự giới thiệu về bản thân ?
Tiết 33
I. Tìm hiểu chung:
- Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện.
NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
Đoạn 1:
Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo:
- Ông cầm lấy cái kim này về tâu đức vua rèn cho tôi thành một con dao để tôi xẻ thịt chim.
Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn.
( Em bé thông minh )
- Kể theo ngôi thứ ba.
- Dấu hiệu: người kể dấu mình gọi các nhân vật bằng tên tên gọi của chúng (vua, em bé), không biết ai kể nhưng người kể có mặt khắp nơi.
Đoạn 2:
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí )
- Kể theo ngôi thứ nhất.
- Dấu hiệu: người kể xưng tôi.
NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
Tiết 33
I. Tìm hiểu chung:
- Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện.
- Dấu hiệu nhận biết hai ngôi kể:
+ Ngôi thứ nhất: Người kể hiện diện xưng tôi.
+ Ngôi thứ ba: người kể giấu mình đi, gọi sự vật bằng tên của chúng.
Đoạn 2:
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí )
Thay " tôi " bằng " Dế Mèn "
 Làm cho người kể dấu mình đi→nội dung không thay đổi nhưng lời văn mang tính khách quan.
Ở đoạn (2), người xưng “Tôi” là Dế Mèn hay tác giả (Tô Hoài )?
-> Người xưng “tôi” là Dế Mèn.
Đoạn 1:
Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo:
- Ông cầm lấy cái kim này về tâu đức vua rèn cho tôi thành một con dao để tôi xẻ thịt chim.
Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn.
( Em bé thông minh )
Có thể thay ngôi kể thứ ba thành ngôi kể thứ nhất xưng tôi được không? Vì sao?
=> khó, vì khó tìm một người có thể có mặt ở mọi nơi như vậy.
→phaûi thay ñoåi moät soá töø ngöõ môùi phuø hôïp→lôøi vaên mang tính chuû quan .
NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
Tiết 33
I. TÌM HIỂU CHUNG:
- Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện.
- Dấu hiệu nhận biết hai ngôi kể:
- D?c di?m c?a ngơi k?:
+ Kể theo ngôi thứ ba: có tính khách quan, có thể kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật.
+ K? theo ngơi th? nh?t: cĩ tính ch? quan, cĩ th? tr?c ti?p k? nh?ng gì mình nghe th?y, nhìn th?y, mình tr?i qua, cĩ th? tr?c ti?p nĩi ra tình c?m, suy nghi c?a mình.
*Ghi nhớ:
Tiết 33: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
II. LUYỆN TẬP
Bài 1: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn thành ngôi thứ ba và nhận xét.
Ngày nào cũng vậy, suốt buổi tôi chui vào trong cùng hang, hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng. Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế, tôi đào hang sâu sang hai ngả làm những con đường tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phòng khi gặp việc nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác.
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí )
- Thay “tôi” bằng “Dế Mèn”
- Nhận xét: Đoạn văn kể theo ngôi thứ ba có sắc thái khách quan.
I. TÌM HIỂU CHUNG:
Tiết 33: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
II. LUYỆN TẬP
Bài 2: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn thành ngôi thứ nhất và nhận xét.
Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. Thanh định thần nhìn rõ: con mèo già của bà chàng, con mèo già vẫn chơi đùa với chàng ngày trước. Con vật nép chân vào mình khẽ phe phẩy cái đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người. Thanh mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo.
(Thạch Lam, Dưới bóng hoàng lan)
- Thay “tôi” vào các từ “Thanh”, “chàng”
- Nhận xét: Ngôi kể thứ nhất, xưng “tôi” tô đậm thêm sắc thái tình cảm.
BÀI 9
Tiết 33: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
II. LUYỆN TẬP
Bài 3:
Truyện Cây bút thần kể theo ngôi nào? Vì sao như vậy ?
Trả lời:
- Truyện “Cây bút thần” kể theo ngôi thứ ba.
- Vì: Người kể gọi bằng tên của nhân vật “Mã Lương”.
CÂU HỎI CỦNG CỐ
Thế nào là ngôi kể ? Có mấy ngôi kể ? Nêu đặc điểm ngôi kể trong văn tự sự ?
Ngôi kể
Ngôi thứ nhất
( xưng: tôi )
Ngôi thứ ba
(gọi tên: Thanh, chàng, Dế Mèn)
HƯỚNG DẪN HỌC BÀI
- Học ghi nhớ ( SGK/ 89 ).
- Làm bài tập còn lại ( SGK trang 90 ).
- Soạn tiết 34: “Ông lão đánh cá và con cá vàng” ( SGK tr 91 ).