Bài 8. Danh từ

KIỂM TRA BÀI CŨ
Dựa vào những kiến thức đã học ở Tiểu học
Hãy cho ví dụ về danh từ,
danh từ em vừa tìm chỉ gì?
Tiết 32
VD1( I- sgk/ 86):
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con [ ... ]

(Em bé thông minh)
Vua, làng, thúng, gạo, nếp, con trâu, con, gió, mưa, sấm, chớp, hoà bình, độc lập.
vua
thúng,
gió,
làng,
gạo,
nếp,
con trâu,
con
mưa,
sấm,
chớp
hoà bình,
độc lập
I.ĐẶC ĐIỂM CỦA DANH TỪ 1.NGHĨA KHÁI QUÁT CỦA DT
Ghi nhớ (Sgk-tr.86-ý1)
Danh từ là những từ
chỉ người, vật, hiện tượng,
khái niệm…
từ chỉ
số lượng
Cụm danh từ
ấy...
+
+
ba con trâu ấy
Danh từ
I.ĐẶC ĐIỂM CỦA DANH TỪ
2. KHẢ NĂNG KẾT HỢP
Ghi nhớ(Sgk-tr.86- ý 2)
Danh từ có thể kết hợp với
từ chỉ số lượng ở phía trước, các từ này, ấy, đó,…ở phía sau và một số từ ngữ khác để lập thành cụm DT
VD1(I-SGK / 86): Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con [ ... ]

VD2: Chú bé ấy là Mã Lương.
CN
VN
VN
CN
I.ĐẶC ĐIỂM CỦA DANH TỪ
3.CHỨC VỤ NGỮ PHÁP
Ghi nhớ( Sgk-tr.86- ý3)
Chức vụ điển hình trong câu của danh từ là chủ ngữ. Khi làm vị ngữ danh từ cần có từ là đứng trước.
Bài tập 1
Đặt câu:
a, Một câu có danh từ làm chủ ngữ.


b, Một câu có danh từ làm vị ngữ.


Xác định thành phần chủ ngữ và vị ngữ trong câu.
Thuỷ Tinh có tài hô mưa, gọi gió.
Thần núi Tản Viên là Sơn Tinh.
VN
CN
VN
CN
VD (II - sgk/ 86)
1. ba con trâu
2. một viên quan
3. ba thúng gạo
4. sáu tạ thóc

DT chỉ đơn vị
DT chỉ sự vật
(chú)
(ông)
(rá)
(cân)
Không thay đổi
Thay đổi
DT chỉ đơn vị tự nhiên
DT chỉ đơn vị quy ước
?
?
từ chỉ số lượng

Đơn vị chính xác
Vì sao có thể nói:
Nhà có ba thúng gạo rất đầy.

nhưng không thể nói:
Nhà có sáu tạ thóc rất nặng.

Đơn vị ước chừng

Danh từ
DT chỉ sự vật

DT chỉ đơn vị ước chừng

DT chỉ đơn vị chính xác

DT chỉ đơn vị qui ước


DT chỉ đơn vị

DT chỉ đơn vị tự nhiên (loại từ)

( con, viên, thúng, tạ...)
( trâu, quan, gạo, thóc...)
( ông, tấm...)
( tạ, vốc...)
( mét, lít...)
(nắm, mớ...)
Trong đoạn văn kể việc tên địa chủ đuổi theo Mã Lương trong truyện: "Cây bút thần" có bạn viết như sau:
" ... Mã Lương nhìn thấy ngài địa chủ cưỡi trên lưng một con tuấn mã, tay vung dao sáng loáng, dẫn khoảng hai chục tên đầy tớ rất đông đang đuổi theo ..."
Em hãy phát hiện lỗi sai trong việc dùng từ ngữ và sửa lại cho bạn.

" ... Mã Lương nhìn thấy tên địa chủ cưỡi trên lưng một con tuấn mã, tay vung dao sáng loáng, dẫn khoảng hai chục tên đầy tớ đang đuổi theo ..."
Gợi ý:
2. Bài tập 2 + 3 ( sgk trang 87)
2.Liệt kê các loại từ:
a) Chuyên đứng trước danh từ chỉ người, ví dụ: ông, vị, cô, ...
b) Chuyên đứng trước danh từ chỉ đồ vật, ví dụ: cái, bức, tấm, ...
3. Liệt kê các danh từ:
a) Chỉ đơn vị quy uớc chính xác, ví dụ: mét, lít, kilôgam, ...
b) Chỉ đơn vị quy ước ước chừng, ví dụ: nắm, mớ, đàn, ...
ngài, viên, người, bác, chú, ...
quyển, quả, chiếc, tờ, ...
tạ, tấn, kilômét, ...
gang, đoạn, vốc, ...
Bài tập 2 (SBT - 33)
a) Tìm các danh từ chỉ đơn vị tự nhiên (loại từ) có thể kết hợp với danh từ "đá"
đá
b) Tìm các danh từ khác nhau có thể kết hợp với danh từ chỉ đơn vị tự nhiên :"tờ"

tờ
...
...
hòn
phiến
tảng
viên
giấy
lịch
báo
Bài tập viết đoạn

Dựa vào truyện Sơn Tinh Thuỷ Tinh, viết:
Đoạn văn (khoảng 3 câu) giới thiệu nhân vật Sơn Tinh.

Sau đó gạch dưới 1 danh từ trong do?n em v?a vi?t, dú l� DT lo?i n�o?
DT Đơn vị
DT Tự nhiên(loại từ)
DT Quy ước
DT Chính xác
DT Ước chừng
Đ?c di?m
DANH TỪ
Phân loại
DT Sự vật
bài tập về nhà:
Học thuộc b�i, ghi nhớ.
Hoàn chỉnh bài tập SGK trang 87, phiếu học tập.
- Soạn bài : "Ông lão đánh cá và con cá vàng."

Chúc các em một ngày học tập hiệu quả
Kết quả cần đạt:
Củng cố và nâng cao kiến thức về danh từ đã học ở bậc tiểu học, cần nắm được:
* Đặc điểm của danh từ.
* Các nhóm danh từ chỉ đơn vị và chỉ sự vật.
* Từ việc nắm vững lý thuyết, nhận diện được đặc điểm của danh từ, biết phân loại danh từ và sử dụng hợp lý, có hiệu quả trong khi nói, viết.

Bài tập 3: Hoàn thành sơ đồ sau:
Danh từ
Đơn vị
S? v?t
Phiếu bài tập
Đặt câu với các danh từ chỉ đơn vị mà em vừa tìm được ở bài tập 2+3( sgk trang 87)
2,Bài tập : đặt câu