Bài 8. Danh từ

Tiết 32
danh từ
TIếT 32 : danh từ
I. Đặc điểm của danh từ:
1.Bài tập (SGK- 86)
2. Nhận xét:
+ Chỉ người:
+ Chỉ vật:
+ Sự vật:
+ Khái niệm:
- DT chỉ hiện tượng: mưa, nắng ...
- cụm danh từ : ba con trâu ấy
số lượng DT để trỏ
Ví dụ 1 :
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con [...]
( Em bé thông minh )
ví du 2 :
Cụm DT : Bốn/ quyển sách/ này
số lượng DT để trỏ
Vua
làng
thúng
gạo nếp
con trâu
con
trâu
con
,
TIếT 32 : danh từ
I. Đặc điểm của danh từ:
1.Bài tập(SGK- 86)
2. Nhận xét:
3. Ghi nhớ(SGK-86)

Đặt câu:
1, Vua Hùng chọn người nối ngôi.

2, Làng tôi phong cảnh hữu tình.

3, Bố em là công nhân.

4, Chúng em là học sinh.

CN
CN
CN
CN
VN
VN
VN
VN
Chức năng ngữ pháp của DT: thường làm CN trong câu, khi làm VN có từ là đứng trước.
TIếT 32 : danh từ

II. Danh từ chỉ đơn vị và danh từ chỉ sự vật:
1. Bài tập ( SGK- 86 )
2. Nhận xét:
*)Con, viên, thúng, tạ: DT chỉ đơn vị
*)Trâu, quan, gạo, thóc: DT chỉ người, vật
*) Con, viên: DT chỉ đơn vị tự nhiên
ví dụ:
Ba con trâu
Một viên quan
Ba thúng gạo
Sáu tạ thóc



Ba con trâu = ba chú trâu
Một viên quan = một ông quan
? Đơn vị tính đếm trong câu không thay đổi vì các từ đó không chỉ số đo đếm (DT chỉ đơn vị tự nhiên)

Nếu thay: con = chú, viên = ông thì đơn
vị tính, đếm trong câu có thay đổi không?
Vì sao?

? Nghĩa các DT in đậm khác gì so với nghĩa của các DT đứng sau nó?

TIếT 32 : danh từ
II. Danh từ chỉ đơn vị và danh từ chỉ sự vật:
1. Bài tập ( SGK- 86 )
2. Nhận xét:
- Thúng, tạ: DT chỉ đơn vị qui ước

ví dụ:
Ba thúng gạo
Sáu tạ thóc




Ba thúng gạo ?ba rá gạo
Sáu tạ thóc ?sáu tấn thóc
?Đơn vị tính đếm, đo lường thay đổi vì đó là những từ chỉ số đo đếm. (DT chỉ đơn vị quy ước)

Nếu thay: thúng = rá, tạ = tấn thì đơn
vị tính, đếm trong câu có thay đổi không?
Vì sao?

TIếT 32 : danh từ

II. Danh từ chỉ đơn vị và danh từ chỉ sự vật:
1. Bài tập ( SGK- 86 )
2. Nhận xét:
Thúng: DT chỉ đơn vị ước chừng
Tạ: DT chỉ đơn vị chính xác
3. Ghi nhớ (SGK - 87)
? V× sao cã thÓ nãi: “Nhµ Êy cã ba thóng g¹o rÊt ®Çy” mµ kh«ng thÓ nãi: “Nhµ Êy cã s¸u t¹ thãc rÊt nÆng”?
V×:
+ DT “thóng” chØ sè l­îng ­íc pháng kh«ng chÝnh x¸c (cã thÓ to, nhá, ®Çy, v¬i) nªn cã thÓ thªm c¸c tõ bæ sung vÒ sè l­îng. (DT chØ ®¬n vÞ ­íc chõng)
+ “S¸u”, DT “ t¹” lµ nh÷ng tõ chØ sè l­îng chÝnh x¸c. cô thÓ (DT chØ ®¬n vÞ chÝnh x¸c)
VÝ dô:
DT chØ sù vËt: c©y cá, n­íc, nhµ, Tæ quèc, nh©n d©n ...
III. Luyện tập:
Bài1: Liệt kê danh từ chỉ sự vật
Một số DT chỉ sự vật : lợn, gà, bàn, cửa, nhà, dầu, mỡ...
Bài 2 : Liệt kê các loại từ
a, Chuyên đứng trước DT chỉ người: ngài, viên, người, em, hắn....
b, Chuyên đứng trước DT chỉ đồ vật : quyển, quả, pho, tờ, chiếc...
Bài 3: Liệt kê các danh từ
a, Chỉ đơn vị qui ước chính xác: tạ, tấn, ki-lô-met...
b, Chỉ đơn vị qui ước ước chừng: hũ, bó, vốc, gang, đoạn...
III. Luyện tập:
Bài 4 : Rèn chính tả
Yêu cầu : Viết đúng các chữ s, d và các vần -uông, - ương
Đoạn văn:
Người ta kể lại rằng, ngày xưa có một em bé rất thông minh tên là Mã Lương. Em thích học vẽ từ nhỏ. Cha mẹ em đều mất sớm. Em chặt củi, cắt cỏ, kiếm ăn qua ngày, nhưng vẫn nghèo đến nỗi không có tiền mua bút ... Em dốc lòng học vẽ, hằng ngày chăm chỉ học tập. Khi kiếm củi trên núi em, em lấy que củi vạch xuống đất, vẽ những con chim đang bay trên đỉnh đầu. Lúc cắt cỏ ven sông, em nhúng tay xuống nước rồi vẽ tôm cá trên đá. Khi về nhà, em vẽ các đồ đạc trong nhà lên tường, bốn bức tường dầy đặc các hình vẽ ...
(Em bé thông minh)
Bài 5:
Một số DT chỉ đơn vị và chỉ sự vật trong bài chính tả trên :
Chỉ đơn vị : em, que, con, bức,...
Chỉ sự vật : Mã Lương, cha mẹ, củi, cỏ, chim, ...
Sơ đồ phân loại danh từ
Củng cố
Danh từ
DT chỉ sự vật
DT chỉ đơn vị
DT chỉ đơn vị tự nhiên
DT chỉ đơn vị
Quy ước
DT chỉ đơn vị
ước chừng
DT chỉ đơn vị
chính xác
Bài tập củng cố
Khoanh vào cách phân loại danh từ đúng trong những cách chia sau:
DT được chia thành các loại lớn sau:
DT chỉ người
DT chỉ sự vật
DT chỉ hiện tượng
DT chỉ khái niệm
B. DT được chia thành các loại lớn sau:
DT chỉ người và chỉ vật
DT chỉ hiện tượng và khái niệm
DT chung và DT riêng
C. DT được chia thành các loại lớn sau:
DT chỉ đơn vị
DT chỉ sự vật


D. DT được chia thành các loại lớn sau
DT chỉ đơn vị
DT chỉ sự vật
DT chung và DT riêng
C
Bài tập

Bài 1. Tìm các danh từ chỉ đơn vị và danh từ chỉ sự vật trong đoạn văn sau đây:
" Mã Lương vẽ ngay một chiếc thuyền buồm lớn. Vua, hoàng hậu, công chúa, hoàng tử và các quan đại thần kéo nhau xuống thuyền . Mã Lương đưa thêm vài nét bút, gió thổi lên nhè nhẹ, mặt biển nổi sóng lăn tăn, thuyền từ từ ra khơi."
(Cây bút thần)
a. Danh từ chỉ đơn vị : chiếc , nét
b. Danh từ chỉ sự vật : Mã Lương, thuyền buồm, vua,
hoàng hậu, công chúa,hoàng tử , quan , bút, .

Hướng dẫn về nhà
Hoàn thành các bài tập vào vở
Chuẩn bị cho bài: Ngôi kể và thứ tự kể trong văn bản tự sự.
Học thuộc phần ghi nhớ SGK


Danh từ chia làm 2 loại:
a, DT chỉ đơn vị: Nêu tên đơn vị tính đếm, đo lường
- DT chỉ đơn vị tự nhiên (DT chỉ loại)
- DT chỉ đơn vị qui ước:
+ Chính xác
+ Ước chừng
b, DT chỉ sự vật:
Nêu tên từng loại hoặc từng cá thể người, vật...
TIếT 32 : danh từ
Từ gọi tên nhà to đẹp, dành riêng cho những
người có chức tước cao ?

2. Từ chỉ nhân vật có tài đặc biệt trong truyện kể dân gian ?

3. Tên gọi chung chỉ những người có sức lực cường tráng, chí khí mạnh mẽ, hay làm việc lớn .
4. Tên gọi chung dành cho những người nổi tiếng?
5. Từ chỉ con trai vua , người được chọn sẵn để sau nối ngôi vua.

6. Tên gọi một nhân vật trong truyện cổ tích có hình dạng xấu xí ,có nhiều tài năng, cuối cùng trút bỏ lốt và sống cuộc đời hạnh phúc .

TIếT 32 : danh từ
Là những từ chỉ người, vật, hiện tượng, khái niệm.
Khả năng kết hợp:
+ Đứng trước DT : Từ chỉ số lượng
+ Đứng sau DT : Từ để trỏ (này, ấy, đ? .)
Chức năng ngữ pháp:
+Thường làm CN
+ Khi làm VN : có từ "là" đứng trước