Bài 8: Chủ nghĩa xã hội

Baứi 8
CHUÛ NGHểA XAế HOÄI
( 2 tieỏt )
I. MUẽC TIEÂU BAỉI HOẽC:
1.Veà kieỏn thửực:
- Hiểu được chủ nghĩa xã hội là giai đoạn đầu của xã hội cộng sản chủ nghĩa.
- Nêu được những đặc trưng cơ bản của chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
- Nêu được tính tất yếu khách quan đi lên chủ nghĩa xã hội và đặc điểm thời kì quá độ lên chủ
nghĩa xã hội ở Việt Nam.
2.Veà kiừ naờng:
- Phân biệt sự khác nhau cơ bản giữa chủ nghĩa xã hội với các chế độ xã hội trước đó ở Việt
Nam.
3.Veà thaựi ủoọ:
- Tin tưởng vào thắng lợi của chủ nghĩa xã hội ở nước ta ; có ý thức sẵn sàng tham gia xây dựng
và bảo vệ đất nước, bảo vệ chủ nghĩa xã hội.
II. NOÄI DUNG:
1. Troùng taõm:
Làm rõ chủ nghĩa xã hội là giai đoạn đầu của xã hội cộng sản chủ nghĩa ; Những đặc trưng cơ
bản của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam ; Tính tất yếu đi lên chủ nghĩa xã hội và những đặc điểm
của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
2. Moọt soỏ kieỏn thửực khoự:
* Quan niệm về chủ nghĩa xã hội, xã hội xã hội chủ nghĩa
- Quan niệm về chủ nghĩa xã hội nói chung được hiểu theo những nghĩa sau :
+ Chủ nghĩa xã hội là ước mơ, lý tưởng về giải phóng con người, về một xã hội tốt đẹp không có áp bức bóc lột ; “là sự phản kháng và đấu tranh chống bóc lột người lao động,... xoá bỏ hoàn toàn sự bóc lột”.
+ Chủ nghĩa xã hội là những tư tưởng, lý luận, học thuyết về giải phóng con người, tiến tới một xã hội không còn áp bức bóc lột, nghèo khổ, bất công, dựa trên chế độ công hữu về tư liệu sản xuất, nhân dân lao động làm chủ.
+ Chủ nghĩa xã hội là một chế độ xã hội hiện thực đang được nhân dân lao động xây dựng, dưới sự lãnh đạo của Đảng tiên phong của giai cấp công nhân, một xã hội công bằng, bình đẳng, dân chủ, văn minh và hạnh phúc cho mọi người.
- Chủ nghĩa xã hội là giai đoạn đầu của xã hội cộng sản chủ nghĩa
Trên cơ sở những qui luật phát triển khách quan của lịch sử và sự khảo sát, phân tích hình thái kinh tế – xã hội tư bản chủ nghĩa, C. Mác đã đưa ra kết luận khoa học về sự ra đời tất yếu của xã hội cộng sản chủ nghĩa và hai giai đoạn phát triển của nó.
C. Mác viết : “Xã hội mà chúng tôi đề cập đến ở đây không phải là xã hội cộng sản đã phát triển trên nền tảng riêng của mình, mà là xã hội cộng sản chủ nghĩa vừa thoát thai từ chính xã hội tư bản chủ nghĩa, và do đó về mọi phương diện kinh tế, đạo đức và tinh thần, vẫn còn mang dấu vết của xã hội cũ, mà nó đã từ đó sinh ra”. C. Mác gọi đó “là giai đoạn đầu hay giai đoạn thấp của xã hội cộng sản chủ nghĩa”, Lê-nin và các đảng cộng sản thường vẫn gọi là chủ nghĩa xã hội hay xã hội xã hội chủ nghĩa.
C. Mác còn chỉ rõ đặc trưng của giai đoạn đầu (giai đoạn thấp) của xã hội cộng sản chủ nghĩa là “phân phối sản phẩm tiêu dùng theo lao động”; đến “giai đoạn cao của xã hội cộng sản chủ nghĩa, khi mà lực lượng sản xuất phát triển, và tất cả các nguồn của cải tuôn ra tràn đầy” ; “sự đối lập giữa lao động trí óc và lao động chân tay mất đi ; lao động
trở thành nhu cầu bậc nhất của cuộc sống”, chỉ lúc ấy xã hội mới có thể viết trên lá cờ của mình : “làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu”.
+ Chủ nghĩa xã hội (hay xã hội xã hội chủ nghĩa) có những đặc trưng cơ bản sau:
Một là, cơ sở vật chất ( kĩ thuật của chủ nghĩa xã hội là nền sản xuất công nghiệp hiện đại.
Hai là, chủ nghĩa xã hội xoá bỏ chế độ tư hữu tư bản chủ nghĩa, thiết lập chế độ công hữu về những tư liệu sản xuất chủ yếu.
Ba là, chủ nghĩa xã hội tạo ra cách tổ chức lao động và kỉ luật lao động mới.
Bốn là, chủ nghĩa xã hội thực hiện nguyên tắc phân phối theo lao động.
Năm là, nhà nước trong chủ nghĩa xã hội là nhà nước kiểu mới, thể hiện sâu sắc bản chất giai cấp công nhân, đại biểu cho lợi ích, quyền lực và ý chí của nhân dân lao động.
Sáu là, chủ nghĩa xã hội giải phóng con người thoát khỏi áp bức, bóc lột, thực hiện công bằng, bình đẳng, tiến bộ xã hội, tạo những điều kiện cơ bản để con người phát triển toàn diện.
Trong phạm vi bài này, GV chỉ cần tập trung làm rõ chủ nghĩa xã hội (hay xã hội xã hội chủ nghĩa) là giai đoạn đầu của xã hội cộng sản chủ nghĩa.
* Quan niệm về các kiểu quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Các nhà kinh điển của chủ nghĩa xã hội khoa học đã nêu ra hai kiểu quá độ lên chủ nghĩa xã hội :
+ Quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội. Đây là kiểu quá độ lên chủ nghĩa xã hội của các nước đã qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa. Ví dụ như nước Nga sau Cách mạng tháng Mười quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
+ Quá độ từ xã hội tiền tư bản lên chủ nghĩa xã hội không qua giai đoạn phát triển chế độ tư bản chủ nghĩa. Đây là kiểu quá độ lên chủ nghĩa xã hội của những nước chưa qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa. Ví dụ như Việt Nam (từ 1945 đến nay), Trung Quốc (từ 1949 đến nay), Cu Ba (từ 1959 đến nay),... Vì chưa qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa, cho nên nền kinh tế của những nước này còn ở trình độ kém phát triển, lạc hậu. Do đó, thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội đối với những nước này tất yếu sẽ khó khăn hơn, gian khổ hơn và lâu dài hơn so với những nước đã qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa.
( Một vấn đề GV cần chú ý khi giảng giải phần "Quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta" là phải làm rõ : Bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa là "bỏ qua việc xác lập vị trí thống trị của quan hệ sản xuất và kiến trúc thượng tầng tư bản chủ nghĩa, nhưng tiếp thu, kế thừa những thành tựu mà nhân loại đã đạt được đặc biệt là về khoa học và công nghệ để phát triển nhanh lực lượng sản xuất, xây dựng nền kinh tế hiện đại".
III. PHệễNG PHAÙP :
Bài học này mở đầu cho phần "Công dân với các vấn đề chính trị ( xã hội", chủ yếu cung cấp cho HS một số kiến thức cơ bản về chủ nghĩa xã hội và thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội, vì vậy phương pháp thuyết trình, giảng giải là quan trọng. Bên cạnh đó, có thể kết hợp với phương pháp đàm thoại, nêu vấn đề,... để làm tăng tính chủ động và tính tích cực học tập của HS.
IV. PHệễNG TIEÄN DAẽY HOẽC:
( Tranh, ảnh, băng hình có liên quan đến nội dung bài học.
( Đầu video, máy chiếu.
V. TIEẽN TRèNH LEÂN LễÙP :
1. OÅn ủũnh toồ chửực lụựp :
2. Kieồm tra baứi cuừ:
3. Giaỷng baứi mụựi:
Maởc duứ cheỏ ủoọ TBCN ủaừ taùo ra bửụực tieỏn daứi so vụựi cheỏ ủoọ CHNL vaứ PK trửụực ủoự. Tuy vaọy, noự vaón khoõng khaộc phuùc ủửụùc nhửừng maõu thuaón giửừa tớnh chaỏt xaừ hoọi hoaự cuỷa saỷn xuaỏt vaứ cheỏ ủoọ chieỏm hửừu tử nhaõn tử baỷn chuỷ nghúa veà tử lieọu saỷn xuaỏt, laứ nguyeõn nhaõn ủửa ủeỏn nhửừng baỏt coõng . Vỡ theỏ, nhaõn loaùi ủaừ tỡm ủeỏn CNXH vụựi mong muoỏn giaỷi phoựng ngửụứi lao ủoọng, taùo neõn ủoọng lửùc maùnh meừ ủeồ phaựt trieồn neàn kinh teỏ vaứ hỡnh thaứnh caực quan heọ xaừ hoọi toỏt ủep.
Baứi 8 seừ giuựp chuựng ta hieồu roừ hụn veà cheỏ ủoọ XHCN, moọt cheỏ ủoọ maứ ẹaỷng vaứ nhaõn daõn ta lửùa choùn vaứ quyeỏt taõm xaõy dửùng thaứnh coõng.




Phaàn laứm vieọc cuỷa Thaày vaứ Troứ
Noọi dung chớnh cuỷa baứi hoùc

Tieỏt 1:
Hoaùt ủoọng1: ẹaứm thoaùi + Giaỷng giaỷi.
Muùc tieõu: HS hiểu được chủ nghĩa xã hội là giai đoạn đầu của xã hội cộng sản chủ nghĩa, hiểu và nêu được những đặc trưng cơ bản của chủ nghĩa xã hội mà Đảng và nhân dân ta đang xây dựng. Qua đó, HS thấy được đó là một xã hội phát triển ưu việt, tốt đẹp hơn các xã hội trước đó.
(Chuỷ nghúa xaừ hoọi laứ giai ủoaùn ủaàu cuỷa xaừ hoọi Coọng saỷn chuỷ nghúa:
Caực caõu hoỷi ủaứm thoaùi:
- Lịch sử xã hội loài người đã phát triển tuần tự từ thấp đến cao qua những chế độ xã hội nào ?
- Em có nhận xét gì về trình độ phát triển của xã hội sau so với xã hội trước đó ?
- Yếu tố nào đóng vai trò quyết định sự thay đổi chế độ xã hội này bằng chế độ xã hội khác tiến bộ hơn ?
- Neõu ủaởc trửng cuỷa hai giai ủoaùn phaựt trieồn cuỷa cheỏ ủoọ Coọng saỷn chuỷ nghúa?
- Chủ nghĩa xã hội là gì ?
HS phaựt bieồu tửù do.
Caực baùn nhận xét, boồ sung.
GV nhaọn xeựt, giaỷng giaỷi, kết luận
GV lửu yự:
+ Giaỷi thớch nguyeõn taộc “Laứm theo naờng lửùc, hửụỷng theo lao ủoọng”: Ngửụứi laứm nhieàu hửụỷng nhieàu, laứm ớt hửụỷng ớt, ngửụứi khoõng laứm khoõng hửụỷng.
+ Giaỷi thớch nguyeõn taộc “Laứm theo naờng lửùc, hửụỷng theo nh caàu”: laứm theo khaỷ naờng, hửụỷng theo nhu caàu.
- Xã hội xã hội chủ nghĩa mà nhân dân ta đang xây dựng mang nhửừng ủaởc trửng cụ baỷn gỡ?
( Nhửừng ủaởc trửng cụ baỷn cuỷa chuỷ nghúa xaừ hoọi ụỷ Vieọt Nam:
Caực caõu hoỷi ủaứm thoaùi:
- Muùc tieõu khaựi quaựt nhaỏt xaõy dửùng ủaỏt nửụực ta laứ gỡ?
- Xaừ hoọi XHCN maứ nhaõn daõn ta xaõy dửùng do ai laứm chuỷ? ( Dửùa treõn cụ sụỷ naứo ủeồ xaực ủũnh?)
- Xaừ hoọi XHCN maứ nhaõn daõn ta xaõy dửùng coự neàn kinh teỏ phaựt trieô