Bài 8. Cây bút thần

Ngữ Văn 6
Tiết 30, 31
CÂY BÚT THẦN
(Truyện Cổ tích Trung Quốc)
VĂN BẢN
I. GIỚI THIỆU CHUNG :
- Truyện cổ tích Trung Quốc.
- Kiểu nhân vật tài năng kì lạ.
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN :
Đọc và tìm hiểu nghĩa từ khó :
: có tính cách cứng cỏi,kiên cường và rất hào hiệp,vô tư vì nghĩa lớn.
: đem chuyện người này nói cho người khác,với dụng ý không tốt.
: báo cho cơ quan hoặc người có trách nhiệm biết việc làm của người khác mà người báo cho là phạm pháp.
Khảng khái
Mách lẻo
Tố giác
Những sự việc chính:
-Giới thiệu về Mã Lương và ước mơ của em.
-Mã Lương được thần thưởng cho cây bút thần.
-Mã Lương vẽ các sự vật trở thành vật thật,em vẽ cho người nghèo công cụ lao động.
-Mã Lương bị tên địa chủ bắt vẽ theo ý muốn của hắn,em kiên quyết không vẽ,em trừng trị hắn và bỏ đi vùng khác.
-Mã Lương sơ ý để lộ cây bút thần.
-Mã Lương dùng bút thần trừng trị tên vua độc ác.
-Truyền tụng về Mã Lương.
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN :
Đọc và tìm hiểu nghĩa từ khó :
Tìm hiểu văn bản :
a. Tóm tắt :
a. Tóm tắt:
Mã Lương là một em bé thông minh nghèo khổ, say mê học vẽ, vẽ giỏi, ao ước có một cây bút vẽ. Em được thần thưởng cho cây bút thần. Có bút thần trong tay em vẽ các sự vật trở thành vật thật. Em vẽ cho người nghèo công cụ lao động. Việc đến tai tên địa chủ, em bị hắn bắt về vẽ theo ý hắn. Mã Lương kiên quyết không vẽ rồi trừng trị hắn và bỏ đi vùng khác.
Những sự việc chính:
-Giới thiệu về Mã Lương và ước mơ của em.
-Mã Lương được thần thưởng cho cây bút thần.
-Mã Lương vẽ các sự vật trở thành vật thật. Em vẽ cho người nghèo công cụ lao động.
-Mã Lương bị tên địa chủ bắt vẽ theo ý muốn của hắn,em kiên quyết không vẽ,em trừng trị hắn và bỏ đi vùng khác.
a. Tóm tắt (tiếp theo):
Em vẽ tranh để kiếm sống, nhưng sơ ý để lộ tài năng. Vua biết được đã bắt em về vẽ theo ý muốn. Mã Lương chống lại nên bị bắt giam vào ngục. Vua cướp bút thần để vẽ nhưng không thành nên Mã Lương ra. Được thả, em vờ đồng ý, rồi vẽ biển, vẽ sóng to gió lớn trừng trị tên vua tham lam, độc ác. Sau đó, Mã Lương trở về với nhân dân, đem tài năng vẽ cho những người nghèo khổ.
Những sự việc chính (tiếp theo) :

-Mã Lương sơ ý để lộ cây bút thần.
-Mã Lương dùng bút thần trừng trị tên vua độc ác.
-Truyền tụng về Mã Lương.
b. Bố cục :
-Đoạn 1: từ đầu …lấy làm lạ.=> Mã Lương học vẽ và có được bút thần.
-Đoạn2 : …vẽ cho thùng.=> Mã Lương vẽ cho những người nghèo khổ.
-Đoạn 3: …phóng như bay.=> Mã Lương dùng bút thần chống lại tên địa chủ.
-Đoạn 4: …hung dữ.=> Mã Lương dùng bút thần chống lại tên vua hung ác tham lam.
-Đoạn 5: phần còn lại.=> Truyền tụng về Mã Lương và cây bút.
a.Mở truyện : Hoàn cảnh nhân vật Mã Lương.
b.Thân truyện :
- Mã Lương học vẽ, cụ già cho Mã Lương cây bút thần.
- Mã Lương đem tài năng phục vụ người nghèo.
- Mã Lương dùng cây bút thần trừng trị tên địa chủ và tên vua hung ác.
c. Kết truyện : Mã Lương sống mãi trong lòng dân.
c. Phân tích :
* Nhân vật Mã Lương :
Hoàn cảnh :
Cha mẹ mất sớm.
Tự lao động, chặt củi, cắt cỏ, kiếm ăn.
Thích học vẽ từ nhỏ.
Lấy que vạch xuống đất, nhúng tay xuống nước để vẽ.
Chăm chỉ tập vẽ.
Vẽ giống như thật.
Nghèo không có tiền mua bút nên mơ ước có cây bút vẽ.
=> Mã Lương có cuộc sống vất vả, cha mẹ mất sớm, sống tự lập, say mê vẽ, cần cù.
Mã Lương có hoàn cảnh và cuộc sống như thế nào? Qua những chi tiết đó em có cảm nhận gì về nhân vật Mã Lương?
Mã Lương tự lao động, chặt củi, cắt cỏ, kiếm ăn.
Siêng
năng luyện
tập
Mã Lương thích vẽ, vẽ như thật.

THẢO LUẬN NHÓM
4 nhóm
(?) Hãy cho biết tài năng vẽ của Mã Lương như thế nào? Theo em điều gì đã giúp Mã Lương vẽ giỏi như vậy? (Đâu là nguồn gốc thực tế, đâu là nguồn gốc thần kì ?)
(?) Trong các nguyên nhân tạo nên tài năng của Mã Lương, nguyên nhân nào mang tính quyết định? Em rút ra điều gì ở việc rèn luyện tài năng ở mỗi người?
(?) Tại sao cụ già không ban cho Mã Lương cây bút ngay từ đầu mà chỉ đến lúc này khi thấy tài năng và sự ham mê của em mới trao bút cho em?
THẢO LUẬN NHÓM
Tài năng của Mã Lương :
+ Tài vẽ kì lạ: mọi vật biến thành thật (chim tung cánh bay lên trời, cá vẫy đuôi trườn xuống sông,vv...)
- Nguyên nhân : Say mê ,cần cù, chăm chỉ, thông minh, có năng khiếu thông minh và năng khiếu bẩm sinh

- Được thần cho cây bút : Yếu tố thần kì, chi tiết tưởng tượng kì ảo, tạo sự hứng thú hấp dẫn cho câu chuyện.

 Tài năng chỉ đến với con người có quyết tâm, kiên trì sáng tạo học tập.
 Giúp Mã Lương thực hiện được ước mơ của nhân dân. Đây cũng là phần thưởng xứng đáng cho người có ý chí luyện tập.
=> nguyên nhân thực tế.
=> nguyên nhân thần kì.
- có tính quyết định.
- tô đậm, thần kì hoá tài vẽ của Mã Lương.
Hãy sắp xếp các bức tranh cho đúng thứ tự các sự việc.
Thứ tự sự việc: 3, 4, 1, 5, 2, 6
Kiểm tra bài cũ : Em hãy khoanh tròn vào ý đúng :
Câu 1: Những nguyên nhân nào giúp Mã Lương vẽ giỏi?
A. Sự thông minh cần cù.
B. Khiếu vẽ sẵn có.
C. Cha mẹ mất sớm.
D. Cây bút thần kì.
E. Có thần dạy vẽ.
Câu 2: Mã Lương đã dùng bút thần vẽ cái gì cho người nghèo?
A. Các phương tiện cần thiết cho sản xuất, sinh hoạt: cày, cuốc, đèn, …
B. Những của cái quý giá như vàng bạc, châu báu.
C. Những vật chất sẵn có như thóc gạo.
D. Đồ chơi đẹp, quần áo đẹp.
c. Phân tích :
* Nhân vật Mã Lương .
* Mã Lương sử dụng cây bút thần :
c. Phân tích :
* Nhân vật Mã Lương .
* Mã Lương sử dụng cây bút thần :
- Vẽ cho những người nghèo :
Vẽ cày, cuốc, đèn, thùng múc nước, …
→Đây là phương tiện cần thiết cho cuộc sống để người dân sinh hoạt và sản xuất tạo ra của cải vật chất.
=>Mã Lương là người yêu lao động, đồng cảm với người lao động.
Mã Lương đã vẽ những gì cho người nghèo ? Tại sao Mã Lương không vẽ cho họ của cải vật chất mà lại vẽ những thứ đó ? Ý nghĩa của việc vẽ dụng cụ sản xuất?
- Vẽ cho bản thân :
- Vẽ lò sưởi, vẽ bánh, thang, con ngựa, cung tên, vẽ tranh để bán.
 Chỉ vẽ cho mình khi thật cần thiết, không ỷ lại vào cây bút, yêu lao động.
Vẽ để trừng trị bọn tham lam, độc ác :
+ Đối với tên địa chủ :
- Yêu cầu, dụ dỖ
- Không vẽ thứ gì.
- Tức giận bắt nhốt.
Vẽ bánh ăn, vẽ thang vượt tường trốn.
- Sai quân đuổi bắt
- Vẽ cung tên bắn chết tên địa chủ để thoát thân.
=> Thái độ của Mã Lương: tính khảng khái, căm ghét bọn giàu sang tham lam.
+ Đối với tên vua :
* Cây bút trong tay Mã Lương :
- Sai triều thần đến đón, dụ dỗ, dọa nạt.
- Căm ghét vua, không muốn vẽ.
+ Bắt vẽ rồng.
Vẽ cóc ghẻ.
+ Bắt vẽ phượng.
Vẽ con gà trụi lông.
=> Thái độ Mã Lương: lên án, tố cáo bản chất xấu xa, độc ác của tên vua.
* Cây bút trong tay vua :
Vẽ núi vàng -> ra tảng đá.
Vẽ thoi vàng-> ra móng xà.
=> Cây bút thần chỉ phát huy sức mạnh dưới bàn tay của người có tài và phục vụ chính nghĩa.
* Mã Lương hợp tác với vua để trừng trị hắn :
- Vẽ biển cả.
- Đồng ý
- Vẽ cá đủ màu sắc.
- Đồng ý.
- Vẽ thuyền buồm lớn.
- Đồng ý.
- Vẽ gió nhẹ
- Đồng ý.
-Yêu cầu dừng
- Vẽ sóng to, gió lớn-> nhấn chìm tên vua.
=> Mã Lương dùng cây bút thần cùng với tài năng, dũng cảm và sự thông minh để tiêu diệt kẻ ác, thực hiện công lí.
1) Tìm từ có thể điền được vào cả 2 chỗ trống trong đoạn văn sau:
Truyện …………..được xây dựng theo trí tưởng tượng phong phú và độc đáo của nhân dân Trung Quốc. Chi tiết lí thú và hấp dẫn nhất trong truyện là:…………… và khả năng kì diệu của nó.
2) Em có thích chi tiết cây bút thần không? Vì sao?
PHIẾU HỌC TẬP
Cây bút thần
Cây bút thần
* Đặc sắc nghệ thuật :
Sáng tạo các chi tiết nghệ thuật kì ảo  khắc họa hình tượng nhân vật tài năng.
Chi tiết Cây bút thần  vũ khí sắc bén để trừ họa, tạo phúc cho dân.
Sáng tạo các chi tiết nghệ thuật tăng tiến  tăng sức hấp dẫn.
* Ý nghĩa của truyện :
- Truyện khẳng định tài năng, nghệ thuật chân chính phải thuộc về nhân dân, chống lại kẻ ác.
- Truyện thể hiện ước mơ và niềm tin của nhân dân về công lí xã hội và những khả năng kì diệu của con người.
CÂY BÚT THẦN
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN :
3. TỔNG KẾT :
- Truyện khẳng định tài năng, nghệ thuật chân chính phải thuộc về nhân dân, chống lại kẻ ác.
Truyện thể hiện ước mơ và niềm tin của nhân dân về công lí xã hội và những khả năng kì diệu của con người.
* Ghi nhớ : trang 85.
IV. LUYỆN TẬP
III. Luyện tập
Câu 1: Trong truyện “ Cây bút thần”, hình ảnh cây bút thần và những khả năng kì diệu của nó có ý nghĩa như thế nào?
A. Là phần thưởng xứng đáng cho Mã Lương.
B. Có những khả năng kì diệu, chỉ trong tay Mã Lương nó mới tạo ra những nhân vật như mong muốn.
C. Thể hiện công lí của nhân dân, ước mơ về khả năng kì diệu của con người.
Bài 1: Chọn phương án đúng cho những câu hỏi sau:
D. Cả A, B, C.
Đoạn cuối truyện “ Cây bút thần” có viết: “ Sau khi vua chết, câu chuyện về Mã Lương và cây bút thần được truyền tụng khắp nước. Nhưng không ai biết sau đó Mã Lương đi đâu...”.
Nhìn vào bức tranh, em hãy tưởng tượng kể tiếp câu chuyện về Mã Lương?
Bài 2:
CÂY BÚT THẦN
III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC :
1. Học bài :
- Học thuộc ghi nhớ.
- Đọc kĩ truyện, nắm được nội dung, ý nghĩa của truyện.
- Kể diễn cảm câu chuyện theo đúng trình tự các sự việc.
2. Chuẩn bị : Danh từ :
- Đọc ví dụ và trả lời các câu hỏi tìm hiểu bài.
- Tìm hiểu đặc điểm của danh từ và các loại danh từ.
Cảm ơn các em