Bài 8. Cây bút thần

HƯỚNG DẪN ĐỌC THÊM:
CÂY BÚT THẦN

(TRUYỆN CỔ TÍCH TRUNG QUỐC)
Bố cục:
Mở truyện (Từ đầu đến “hình vẽ”):
Hoàn cảnh nhân vật Mã Lương.
- Thân truyện (Tiếp đến “hung dữ”):
+ Mã Lương học vẽ, cụ già cho Mã Lương cây bút thần.
+ Mã Lương đem tài năng phục vụ người nghèo.
+ Mã Lương dùng cây bút thần trừng trị tên địa chủ và tên vua hung ác.
Kết truyện (còn lại):
Mã Lương sống mãi trong lòng dân.
CÂY BÚT THẦN
Những sự việc chính:
-Giới thiệu về Mã Lương và ước mơ của em.
-Mã Lương được thần thưởng cho cây bút thần.
-Mã Lương vẽ các sự vật trở thành vật thật. Em vẽ cho người nghèo công cụ lao động.
-Mã Lương bị tên địa chủ bắt vẽ theo ý muốn của hắn,em kiên quyết không vẽ,em trừng trị hắn và bỏ đi vùng khác.
-Mã Lương sơ ý để lộ cây bút thần.
-Mã Lương dùng bút thần trừng trị tên vua độc ác.
-Truyền tụng về Mã Lương.
1. Giới thiệu nhân vật Mã Lương :
Hoàn cảnh :
Cha mẹ mất sớm.
Tự lao động, chặt củi, cắt cỏ, kiếm ăn.
Thích học vẽ từ nhỏ.
Lấy que vạch xuống đất, nhúng tay
xuống nước để vẽ.
Chăm chỉ tập vẽ.
Vẽ giống như thật.
Nghèo không có tiền mua bút nên mơ ước có cây bút vẽ.
=> Mã Lương có cuộc sống vất vả, cha mẹ mất sớm, sống tự lập, say mê vẽ, cần cù.
Mã Lương có hoàn cảnh và cuộc sống như thế nào? Qua những chi tiết đó em có cảm nhận gì về nhân vật Mã Lương?
Mã Lương tự lao động, chặt củi, cắt cỏ, kiếm ăn.
Siêng
năng luyện
tập
Mã Lương thích vẽ, vẽ như thật.
2. Vẽ cho những người nghèo :




Vẽ cày, cuốc, đèn, thùng múc nước, …
→Đây là phương tiện cần thiết cho cuộc sống để người dân sinh hoạt và sản xuất tạo ra của cải vật chất.
=>Mã Lương là người yêu lao động, đồng cảm với người lao động.
Mã Lương đã vẽ những gì cho người nghèo ? Tại sao Mã Lương không vẽ cho họ của cải vật chất mà lại vẽ những thứ đó ? Ý nghĩa của việc vẽ dụng cụ sản xuất?
- Yêu cầu, dụ dỗ
- Không vẽ thứ gì.
- Tức giận bắt nhốt.
- Vẽ bánh ăn, vẽ thang vượt tường trốn.
- Sai quân đuổi bắt
- Vẽ cung tên bắn chết tên địa chủ để thoát thân.
+ Đối với tên vua :
* Cây bút trong tay Mã Lương :
- Sai triều thần đến đón, dụ dỗ, dọa nạt.
- Căm ghét vua, không muốn vẽ.
+ Bắt vẽ rồng.
Vẽ cóc ghẻ.
+ Bắt vẽ phượng.
Vẽ con gà trụi lông.
=> Thái độ của Mã Lương: khảng khái, dũng cảm, căm ghét bọn giàu sang tham lam
* Mã Lương hợp tác với vua để trừng trị hắn :
- Vẽ biển cả.
- Đồng ý
- Vẽ cá đủ màu sắc.
- Đồng ý.
- Vẽ thuyền buồm lớn.
- Đồng ý.
- Vẽ gió nhẹ
- Đồng ý.
- Yêu cầu dừng
- Vẽ sóng to, gió lớn-> nhấn chìm tên vua.
=> Mã Lương dùng cây bút thần cùng với tài năng, dũng cảm và sự thông minh để tiêu diệt kẻ ác, thực hiện công lí.
* Đặc sắc nghệ thuật :
Sáng tạo các chi tiết nghệ thuật kì ảo  khắc họa hình tượng nhân vật tài năng.
Chi tiết Cây bút thần  vũ khí sắc bén để trừ họa, tạo phúc cho dân.
Sáng tạo các chi tiết nghệ thuật tăng tiến  tăng sức hấp dẫn.
* Ý nghĩa của truyện :
- Truyện khẳng định tài năng, nghệ thuật chân chính phải thuộc về nhân dân, chống lại kẻ ác.
- Truyện thể hiện ước mơ và niềm tin của nhân dân về công lí xã hội và những khả năng kì diệu của con người.

(Hướng dẫn đọc thêm)
(Truyện cổ tích của A.Pu-Skin)
Ông lão đánh cá và con cá vàng
(Truyện cổ tích của A.Pu-Skin)
(Hướng dẫn đọc thêm)
I. Tìm hiểu chung

Puskin (1799 – 1837)
Nhµ th¬ Nga vÜ ®¹i.
T¸c gi¶ cña nhiÒu trưêng ca vµ truyÖn cæ tÝch tuyÖt diÖu.

* S¸ng t¸c n¨m 1833.
* §­ưîc x©y dùng tõ
mét truyÖn cæ tÝch
Nga quen thuéc.
* Nh­ưng cã sù s¸ng
t¹o cña Puskin.
*Tác phẩm
* Thân bài:
- Ông lão bắt đuược con cá vàng.
- Cá vàng xin thả ra và hứa sẽ đền ơn.
- Mụ vợ đòi trả ơn 5 lần.
* Kết bài:
- V? ch?ng ụng lóo dỏnh cỏ trở lại cuộc sống nghèo khổ.
3. bố cục.
* Mở bài:
- Hai vợ chồng ông lão sống trong túp lều nát.
Tiết 30 : ÔNG LÃO ĐÁNH CÁ VÀ CON CÁ VÀNG
(Hướng dẫn đọc thêm)
(Truyện cổ tích của A. Pu – skin)
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT
1. Hoàn cảnh gia đình ông lão (Mở truyện)
- Cuộc sống nghèo khổ nhưng hạnh phúc
-Hai vợ chồng sống với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển
- Chồng thả lưới, vợ ở nhà kéo sợi
2. Thân truyện
THẢO LUẬN NHÓM
Nhóm 1: Khi nghe chuyện ông lão kể bắt được cá vàng, mụ vợ bắt ông lão ra biển mấy lần? Những lần ấy mụ đòi hỏi những gì? Thái độ với chồng ra sao?
Nhóm 2: Trước những đòi hỏi của mụ vợ, ông lão ra biển mấy lần? Hình dung hình ảnh ông lão trong những lần ấy?
Nhóm 3: Trong truyện tác giả dân gian sáng tạo ra nhân vật biển vô cùng sinh động. Biển thay đổi như thế nào trong những lần ấy?
Nhóm 4: Có bạn cho rằng cá vàng cũng có thái độ tương ứng với biển cả. Đúng hay sai? Tìm những chi tiết thể hiện điều đó?
Cá vàng
Biển
Ông lão
Mụ vợ
NV
SV
1
2
3
4

5
Cá vàng
Biển cả
Ông lão
Thái độ và những đòi hỏi của mụ vợ ông lão
Số lần
Mắng đồ ngốc -> đòi máng
1
2
3
4

5
Cá vàng
Biển cả
Ông lão
Thái độ và những đòi hỏi của mụ vợ ông lão
Số lần
Mắng đồ ngốc -> đòi máng
Quát đồ ngu -> nhà đẹp
1
2
3
4

5
Cá vàng
Biển cả
Ông lão
Thái độ và những đòi hỏi của mụ vợ ông lão
Số lần
Mắng đồ ngốc -> đòi máng
Quát đồ ngu -> nhà đẹp
Mắng nhưu tát nưuớc -> nhất
phẩm phu nhân
1
2
3
4

5
Cá vàng
Biển cả
Ông lão
Thái độ và những đòi hỏi của mụ vợ ông lão
Số lần
Mắng đồ ngốc -> đòi máng
Quát đồ ngu -> nhà đẹp
Mắng nhưu tát nưuớc -> nhất
phẩm phu nhân
Nổi trận lôi đình tát vào mặt ông lão -> nữ hoàng
1
2
3
4

5
Cá vàng
Biển cả
Ông lão
Thái độ và những đòi hỏi của mụ vợ ông lão
Số lần
Mắng đồ ngốc -> đòi máng
Quát đồ ngu -> nhà đẹp
Mắng nhuư tát nuước -> nhất
phẩm phu nhân
Nổi trận lôi đình tát vào mặt ông lão -> nữ hoàng
Nổi cơn thịnh nộ -> Long Vưuơng, cá vàng hầu hạ
1
2
3
4

5
Cá vàng
Biển cả
Ông lão
Thái độ và những đòi hỏi của mụ vợ ông lão
Số lần
-Đi ra biển
-Lại đi ra biển
-Lại lóc cóc

-Lủi thủi.

-Lại đi ra biển.
Mắng đồ ngốc -> đòi máng
Quát đồ ngu -> nhà đẹp
Mắng nhuư tát nuước -> nhất
phẩm phu nhân
Nổi trận lôi đình tát vào mặt ông lão -> nữ hoàng
Nổi cơn thịnh nộ -> Long Vuương, cá vàng hầu hạ
1
2
3
4

5
Cá vàng
Biển cả
Ông lão
Thái độ và những đòi hỏi của mụ vợ ông lão
Số lần
-Gợn sóng êm ả
-Đi ra biển
-Lại đi ra biển
-Lại lóc cóc

-Lủi thủi.

-Lại đi ra biển.
Mắng đồ ngốc -> đòi máng
Quát đồ ngu -> nhà đẹp
Mắng nhưu tát nưuớc -> nhất
phẩm phu nhân
Nổi trận lôi đình tát vào mặt ông lão -> nữ hoàng
Nổi cơn thịnh nộ -> Long Vưuơng, cá vàng hầu hạ
1
2
3
4

5
Cá vàng
Biển cả
Ông lão
Thái độ và những đòi hỏi của mụ vợ ông lão
Số lần
-Gợn sóng êm ả
-Nổi sóng
-Đi ra biển
-Lại đi ra biển
-Lại lóc cóc

-Lủi thủi.

-Lại đi ra biển.
Mắng đồ ngốc -> đòi máng
Quát đồ ngu -> nhà đẹp
Mắng nhưu tát nưuớc -> nhất
phẩm phu nhân
Nổi trận lôi đình tát vào mặt ông lão -> nữ hoàng
Nổi cơn thịnh nộ -> Long Vưuơng, cá vàng hầu hạ
1
2
3
4

5
Cá vàng
Biển cả
Ông lão
Thái độ và những đòi hỏi của mụ vợ ông lão
Số lần
-Gợn sóng êm ả
-Nổi sóng
-Nổi sóng dữ dội

-Đi ra biển
-Lại đi ra biển
-Lại lóc cóc

-Lủi thủi.

-Lại đi ra biển.
Mắng đồ ngốc -> đòi máng
Quát đồ ngu -> nhà đẹp
Mắng nhưu tát nưuớc -> nhất
phẩm phu nhân
Nổi trận lôi đình tát vào mặt ông lão -> nữ hoàng
Nổi cơn thịnh nộ -> Long Vuương, cá vàng hầu hạ
1
2
3
4

5
Cá vàng
Biển cả
Ông lão
Thái độ và những đòi hỏi của mụ vợ ông lão
Số lần
-Gợn sóng êm ả
-Nổi sóng
-Nổi sóng dữ dội

-Nổi sóng mù mịt
-Đi ra biển
-Lại đi ra biển
-Lại lóc cóc

-Lủi thủi.

-Lại đi ra biển.
Mắng đồ ngốc -> đòi máng
Quát đồ ngu -> nhà đẹp
Mắng nhuư tát nuước -> nhất
phẩm phu nhân
Nổi trận lôi đình tát vào mặt ông lão -> nữ hoàng
Nổi cơn thịnh nộ -> Long Vưuơng, cá vàng hầu hạ
1
2
3
4

5
Cá vàng
Biển cả
Ông lão
Thái độ và những đòi hỏi của mụ vợ ông lão
Số lần
-Gợn sóng êm ả
-Nổi sóng
-Nổi sóng dữ dội

-Nổi sóng mù mịt

-Giông tố . nổi sóng ầm ầm
-Đi ra biển
-Lại đi ra biển
-Lại lóc cóc

-Lủi thủi.

-Lại đi ra biển.
Mắng đồ ngốc -> đòi máng
Quát đồ ngu -> nhà đẹp
Mắng nhưu tát nưuớc -> nhất
phẩm phu nhân
Nổi trận lôi đình tát vào mặt ông lão -> nữ hoàng
Nổi cơn thịnh nộ -> Long Vuương, cá vàng hầu hạ
1
2
3
4

5
Cá vàng
Biển cả
Ông lão
Thái độ và những đòi hỏi của mụ vợ ông lão
Số lần
-Tôi sẽ giúp ông
-Kêu trời phù hộ
-Trời sẽ phù hộ cho ông
-Trời phù hộ lão

-Không nói gì quẫy đuôi. biển
-Gợn sóng êm ả
-Nổi sóng
-Nổi sóng dữ dội

-Nổi sóng mù mịt

-Giông tố . nổi sóng ầm ầm
-Đi ra biển
-Lại đi ra biển
-Lại lóc cóc

-Lủi thủi.

-Lại đi ra biển.
Mắng đồ ngốc -> đòi máng
Quát đồ ngu -> nhà đẹp
Mắng nhuư tát nưuớc -> nhất
phẩm phu nhân
Nổi trận lôi đình tát vào mặt ông lão -> nữ hoàng
Nổi cơn thịnh nộ -> Long Vuương, cá vàng hầu hạ
1
2
3
4

5
Cá vàng
Biển cả
Ông lão
Thái độ và những đòi hỏi của mụ vợ ông lão
Số lần
Tiết 30 : ÔNG LÃO ĐÁNH CÁ VÀ CON CÁ VÀNG
(Hướng dẫn đọc thêm)
(Truyện cổ tích của A. Pu – skin)
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT
Mụ vợ
Đòi máng
Nhà đẹp
Nhất phẩm phu nhân
Nữ hoàng
Long Vương
(Vật chất)
(Vật chất)
(Danh vọng)
(Địa vị)
(Quyền lực)
Nổi trận
lôi đình
Mắng như
tát nước
Quát
Mắng
Nổi cơn
thịnh nộ
Ông lão
- Tham lam, bội bạc
- Lặp lại, tăng tiến
- Hiền lành
- Nhu nhưuợc
Đòi hỏi vật chất -> Quyền lực. Từ cái thực -> ảo
- Tham lam, bội bạc
Y
N
- Từ láy gợi hình, gợi cảm
- Lặp, tăng tiến
NT
N
X
-Tôi sẽ giúp ông
-Kêu trời phù hộ
-Trời sẽ phù hộ cho ông
-Trời phù hộ lão

-Không nói gì quẫy đuôi. biển
-Gợn sóng êm ả
-Nổi sóng
-Nổi sóng dữ dội

-Nổi sóng mù mịt

-Giông tố . nổi sóng ầm ầm
-Đi ra biển
-Lại đi ra biển
-Lại lóc cóc

-Lủi thủi.

-Lại đi ra biển.
1
2
3
4

5
Cá vàng
Biển cả
Ông lão
Thái độ và những đòi hỏi của mụ vợ ông lão
Số lần
Mắng đồ ngốc -> đòi máng
Quát đồ ngu -> nhà đẹp
Mắng nhuư tát nưuớc -> nhất
phẩm phu nhân
Nổi trận lôi đình tát vào mặt ông lão -> nữ hoàng
Nổi cơn thịnh nộ -> Long Vuương, cá vàng hầu hạ
Tiết 30 : ÔNG LÃO ĐÁNH CÁ VÀ CON CÁ VÀNG
(Hướng dẫn đọc thêm)
(Truyện cổ tích của A. Pu – skin)
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT
Mụ vợ
Đòi máng
Nhà đẹp
Nhất phẩm phu nhân
Nữ hoàng
Long Vương
(Vật chất)
(Vật chất)
(Danh vọng)
(Địa vị)
(Quyền lực)
Nổi trận
lôi đình
Mắng như
tát nước
Quát
Mắng
Nổi cơn
thịnh nộ
Ông lão
-Đi ra biển
-Lại đi ra biển
-Lại lóc cóc



-Lủi thủi.



-Giông tố.nổi sóng ầm ầm
-Gợn sóng êm ả
-Nổi sóng
-Nổi sóng dữ dội


-Nổi sóng mù mịt
-Giông tố . nổi sóng ầm ầm
Biển cả
- Tham lam, bội bạc
- Lặp lại, tăng tiến
- Hiền lành
- Nhu nhưuợc
-Tuượng trưung cho sự biết ơn
-Đại diện cho lòng tốt, cái thiện
- Tức giận -> phẫn nộ
- Tham lam, bội bạc
- ích kỉ
N
D
- Nhân hóa
- Nhân vật tuởng tưuợng
- Nhân hóa .. tăng tiến
- Lặp
- Từ láy gợi hình
- Lặp lại
- Tăng tiến
NT
N
X
-Tôi sẽ giúp ông
-Kêu trời phù hộ
-Trời sẽ phù hộ cho ông
-Trời phù hộ lão

-Không nói gì quẫy đuôi. biển
-Gợn sóng êm ả
-Nổi sóng
-Nổi sóng dữ dội

-Nổi sóng mù mịt

-Giông tố . nổi sóng ầm ầm
-Đi ra biển
-Lại đi ra biển
-Lại lóc cóc

-Lủi thủi.

-Lại đi ra biển.
1
2
3
4

5
Cá vàng
Biển cả
Ông lão
Thái độ và những đòi hỏi của mụ vợ ông lão
Số lần
Mắng đồ ngốc -> đòi máng
Quát đồ ngu -> nhà đẹp
Mắng nhuư tát nưuớc -> nhất
phẩm phu nhân
Nổi trận lôi đình tát vào mặt ông lão -> nữ hoàng
Nổi cơn thịnh nộ -> Long Vuương, cá vàng hầu hạ
- Hiền lành
- Nhu nhưuợc
Tiết 30 : ÔNG LÃO ĐÁNH CÁ VÀ CON CÁ VÀNG
(Hướng dẫn đọc thêm)
(Truyện cổ tích của A. Pu – skin)
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT
1. Hoàn cảnh gia đình ông lão (Mở truyện)
- Cuộc sống nghèo khổ nhưng hạnh phúc
2. Thân truyện
3. Kết truyện
N
D
- Nhân hóa .. tăng tiến
- Lặp
- Từ láy gợi hình
- Lặp lại
- Tăng tiến
NT
N
X
-Tôi sẽ giúp ông
-Kêu trời phù hộ
-Trời sẽ phù hộ cho ông
-Trời phù hộ lão

-Không nói gì quẫy đuôi. biển
-Gợn sóng êm ả
-Nổi sóng
-Nổi sóng dữ dội

-Nổi sóng mù mịt

-Giông tố . nổi sóng ầm ầm
-Đi ra biển
-Lại đi ra biển
-Lại lóc cóc

-Lủi thủi.

-Lại đi ra biển.
1
2
3
4

5
Cá vàng
Biển cả
Ông lão
Thái độ và những đòi hỏi của mụ vợ ông lão
Số lần
KT
- Mụ vợ lại ngồi bên túp lều nát và cái máng lợn sứt mẻ.
- Ông lão lại trở về với nghề đánh cá.
Mắng đồ ngốc -> đòi máng
Quát đồ ngu -> nhà đẹp
Mắng nhuư tát nưuớc -> nhất
phẩm phu nhân
Nổi trận lôi đình tát vào mặt ông lão -> nữ hoàng
Nổi cơn thịnh nộ -> Long Vuương, cá vàng hầu hạ
-Tuượng trưung cho sự biết ơn
-Đại diện cho lòng tốt, cái thiện
- Tức giận -> phẫn nộ
- Tham lam, bội bạc
- ích kỉ
- Nhân hóa
- Nhân vật tuởng tưuợng
- Hiền lành
- Nhu nhưuợc
Tiết 30 : ÔNG LÃO ĐÁNH CÁ VÀ CON CÁ VÀNG
(Hướng dẫn đọc thêm)
(Truyện cổ tích của A. Pu – skin)
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT
1. Hoàn cảnh gia đình ông lão (Mở truyện)
- Cuộc sống nghèo khổ nhưng hạnh phúc
2. Thân truyện
3. Kết truyện
III. TỔNG KẾT
- Nghệ thuật:
+ Lặp lại tăng tiến.
+ Yếu tố tưuởng tưuợng.
+ Đối lập giữa các nhân vật.
- Nội dung:
+ Ca ngợi lòng biết ơn đối với những ngưuời nhân hậu.
+ Nêu ra bài học đích đáng cho những kẻ tham lam, bội bạc
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
Ghi nhớ (Sgk/96)
IV. LUYỆN TẬP
Bài 1: Các sự việc trong truyện "Ông lão đánh cá và con cá vàng" đã bị đảo lộn trật tự, em hãy sắp xếp lại.
Nhanh
tay
nhanh
mắt

1. Ông lão ra biển đánh cá.
3. Kéo mãi đến lần thứ 3 thì bắt đuược con cá vàng.
6. Ông lão thả cá và nhận lời hứa của cá vàng.
2. Ông lão về nhà kể cho vợ nghe, mụ vợ mắng ông lão.
4. Ông lão ra biển gặp và xin cá vàng, cả 4 lần cá vàng đều giúp ông nhưung đến lần thứ 5 cá vàng không nói gì, quẫy đuôi lặn mất.
5. Ông lão về nhà lại thấy bà vợ ngồi truước cái máng lợn sứt mẻ.
1- 3- 6- 2 – 4 - 5
Hướng dẫn về nhà
1. Bài cũ :
- Học thuộc phần ghi nhớ.
- Kể lại truyện.
- Thực hiện phần luyện tập.
2. Bài mới :
- Soạn bài: Thứ tự kể trong văn tự sự.