Bài 7. Thực hành: Thí nghiệm thoát hơi nước và thí nghiệm về vai trò của phân bón

Sinh học lớp 11
Bài 33: THỰC HÀNH
XEM PHIM VỀ TẬP TÍNH ĐỘNG VẬT
Trường THPT Trưng Vương
I- MỤC TIÊU
Sau khi học xong bài này, học sinh phải phân
tích được các dạng tập tính của động vật:
+ Tập tính kiếm ăn
+ Tập tính sinh sản
+ Tập tính di cư
+ Tập tính bảo vệ lãnh thổ
+ Tập tính bầy đàn
II- NỘI DUNG VÀ CÁCH TIẾN HÀNH
1.Một số câu hỏi gợi ý trước khi xem phim
- Động vật rình mồi, vồ mồi, rượt đuổi mồi, giết chết con mồi… như thế nào ?
- Động vật ve vãn, giành con cái, giao hoan, làm tổ, ấp trứng, chăm sóc con non … như thế nào ?
- Động vật bảo vệ lãnh thổ (cách đe doạ, tấn công, cách đánh dấu lãnh thổ,…) như thế nào ?
- Tập tính xã hội trong một bầy đàn được thể hiện ra sao ?
- Các tập tính đã xem là tập tính bẩm sinh hay tập tính học được ?
2. Xem ảnh và xem phim
Tập tính động vật là gì?
- Tập tính động vật là chuỗi những phản ứng trả lời lại các kích thích của môi trường (bên trong - bên ngoài).
* Định nghĩa
- ý nghĩa: giúp ĐV thích nghi, tồn tại và phát triển.
Ví dụ 1:
Di cư
Em hãy xem và phân loại các tập tính động vật sau:
Ví dụ 2:
Sự gặp gỡ của chuồn chuồn đực và chuồn chuồn cái trong mùa sinh sản
Ví dụ 3
Khỉ sử dụng ống hút để uống nước dừa
Ví dụ 4:
Đàn ngỗng bay theo tàu lượn
Ví dụ 5:
Sơn dương đánh dấu lãnh thổ
Ví dụ 6
Những chú chó biết chơi thể thao
TẬP TÍNH BẨM SINH
TẬP TÍNH HỌC ĐƯỢC
* CÁC LOẠI TẬP TÍNH
TẬP TÍNH BẨM SINH

Là loại tập tính sinh ra
đã có , được di truyền
từ bố mẹ và đặc trưng
cho loài.
TẬP TÍNH HỌC ĐƯỢC

Là loại tập tính được
hình thành trong quá
trình sống của cá thể,
thông qua học tập và
rút kinh nghiệm.
Con lai: khi tha rác vừa cắp trên lưng vừa tha bằng mỏ.
Tập tính tha rác về làm tổ của loài vẹt.
Là tập tính sinh ra cũng đã có nhưng sẽ được tiếp tục phát triển và hoàn thiện trong đời sống cá thể.
* Tập tính hỗn hợp
* cơ sở thần kinh của tập tính
TK cảm giác
TK vận động
Chim hút mật
Rùa đẻ trứng
Tắc kè bắt mồi
Tập tính kiếm ăn
Tập tính bầy đàn
Tập tính in vết
Tại sao các hoạt động trong đời sống của động vật bậc thấp chủ yếu thuộc loại tập tính bẩm sinh?
ở động vật bậc thấp:
+ Hệ thần kinh có cấu trúc đơn giản, số lượng tế bào ít khả năng học tập rất thấp, việc học tập và rút kinh nghiệm rất khó khăn.
+ Tuổi thọ ngắn không có nhiều thời gian cho việc học tập.
Do vậy: Tập tính bẩm sinh là tập tính chủ đạo trong đời sống của các động vật bậc thấp.
Tại sao ở những động vật có hệ thần kinh phát triển và con người có rất nhiều tập tính học được ?

Ở người và động vật bậc cao:
+ Hệ thần kinh phát triển, (đặc biệt là não bộ, vỏ não ở người ) rất thuận lợi cho việc học tập và rút kinh nghiệm
+ Tuổi thọ dài cho phép động vật thành lập nhiều phản xạ có điều kiện, hoàn thiện các tập tính phức tạp, thích ứng với các điều kiện sống luôn biến đổi
Do vậy: Tập tính học được ngày càng được bổ sung, hoàn thiện và chiếm ưu thế hơn so với phần tập tính bẩm sinh
Có phải tập tính bẩm sinh nào cũng bất biến và không bao giờ thay đổi không?
?
TẬP TÍNH XÂY TỔ CỦA ONG, KIẾN MỐI
Hiện tượng:
Đàn ngỗng con chạy theo mẹ
Đàn ngỗng chạy theo người mà chúng trông thấy đầu tiên khi mới nở
Cóc rình mồi
TẬP TÍNH CHĂM SÓC CON NON
TẬP TÍNH GIĂNG TƠ CỦA NHỆN
SĂN MỒI THEO BẦY ĐÀN
Động vật ve vãn, giành con cái, giao hoan, làm tổ, ấp trứng, chăm sóc con non… như thế nào?.
Ốc táo vàng (ốc thần)
Ốc thần mái thường đẻ 100 đến 200 trứng, hoạt động về đêm
và ăn thức ăn ở tầng đáy
Loài cá có tập tính ấp trứng trong miệng
Tập tính làm tổ thu hút con cái
Kết đôi ở chuồn chuồn
Cứ đến mùa động đực, bên sườn cá ngựa đực hình thành những nếp nhăn và dần phát triển thành chiếc túi nuôi con. Cá ngựa cái sẽ phóng trứng vào chiếc túi ấy, mỗi đợt khoảng 100 trứng. Trứng sẽ hóa thành bào thai. Trên thành túi nuôi con của cá ngựa đực xuất hiện rất nhiều mạch máu nổi, nối liền với mạch máu các bào thai nhằm cung cấp dưỡng chất cho chúng. Đến lúc trứng nở thành cá ngựa con thì cá ngựa đực “vượt cạn”.


Tập tính ấp trứng của trăn
Tập tính chăm sóc con non
Công đực khoe bộ lông đuôi để “quyến rũ” công cái
Chim thiên đường
.
Con trống có bộ lông sặc sỡ nhấn mạnh
tập tính truyền giống của chúng
Động vật bảo vệ lãnh thổ
( cách đe dọa, tấn công, đánh dấu lãnh thổ…) như thế nào?
TẬP TÍNH BẢO VỆ LÃNH THỔ, BẦY ĐÀN
TẬP TÍNH DI CƯ THEO MÙA VÀ DI CƯ SINH SẢN
Một số dạng tập tính
III- THU HOẠCH
Dựa trên kết quả thảo luận, mỗi học sinh viết một bản tóm tắt về những biểu hiện của từng dạng tập tính động vật
Gà con được sinh ra như thế nào?
Tạm biệt các em !