Bài 7. Tế bào nhân sơ

kính chào quý thầy cô về dự giờ
Trường THPT Ngô Thì Nhậm
Kiểm tra bài cũ
- Cho mạch 1 của một đoạn phân tử AND có trình tự nuclêôtit như sau:
ATTGXGTTXAXATGX
Hãy cho biết trình tự nuclêôtit của mạch 2 của đoạn AND đó và trình tự nuclêôtit trên phân tử ARN được tổng hợp từ doạn AND đó(biết mạch 2 là mạch mã gốc)
- Nêu cấu trúc và chức năng của AND?
Chương II
CẤU TRÚC CỦA TẾ BÀO
Nêu cấu trúc chung của tế bào
Tế bào là đơn vị cơ bản cấu tạo nên mọi cơ thể sinh vật
Thế giới sống được cấu tạo từ 2 loại tế bào .
7
Tế bào nhân sơ
I. Đặc điểm chung của tế bào nhân sơ
Tế bào nhân sơ có ở giới sinh vật nào ? Đại diện ?
Giới Khởi sinh, Đại diện là Vi khuẩn và Vi sinh vật cổ
Quan sát 2 hình và đọc thông tin ở mục I cho biết tế bào nhân sơ có đặc điểm nổi bật như thế nào ?
- Nhân chưa có màng bao bọc (nên chỉ gọi là vùng nhân)
Tế bào nhân sơ
Tế bào nhân thực
- Tế bào chất không có hệ thống nội màng, không có các bào quan có màng bao bọc

- HD: Tế bào nhân sơ có nhiều hình dạng khác nhau:Đa số có hình que, hình cầu, hay hình xoắn.

HÌNH DẠNG 1 SỐ LOẠI VÀ VI KHUẨN
Hình 7.1 Độ lớn các bậc cấu trúc của thế giới sống
- Kích thước nhỏ (bằng 1/10 của tế bào nhân thực )
So sánh tỷ lệ S/V của hai khối cầu sau ?
Kích thước nhỏ( tỉ lệ diện tích trên thể tích lớn)đem lại ưu thế gì cho tế bào nhân sơ ?
* Kích thước nhỏ, giúp cho tế bào nhân sơ :
- Trao đổi chất và năng lượng với môi trường cũng như sự vận chuyển các chất đến các nơi khác nhau trong tế bào nhanh hơn
+ Sinh trưởng nhanh
+ Sinh sản nhanh

VÍ DỤ :
- Vi khuẩn tả 20 phút phân chia một lần, còn trùng đế giày thì 24 giờ mới phân chia một lần.

II. Cấu tạo tế bào nhân sơ :
Hình 7.2. Sơ đồ cấu trúc điển hình của một trực khuẩn
Quan sát hình 7.2/sgk, tế bào nhân sơ gồm những thành phần nào ?
Lông, vùng nhân, ribôxôm, màng sinh chất, thành tế bào, vỏ nhầy, roi
Thành tế bào :
Thành tế bào được cấu tạo bởi những thành phần nào ?
Peptiđôglican ( cacbohidat liên kết với polipeptit ngắn )
Thành tế bào :
Dựa vào cấu trúc và thành phần hóa học, thành tế bào có mấy loại ?

Gram dương
Hai loại
Gram âm
Việc xác định loại vi khuẩn Gram + và Gram – có ý nghĩa gì ?
Biết được sự khác biệt này của chúng, ta có thể sử dụng các loại thuốc kháng sinh đặc hiệu để tiêu diệt từng loại vi khuẩn gây bệnh
Thí nghiệm
Kết luận
Phá bỏ thành tế bào của các loại vi khuẩn có hình dạng khác nhau  thành tế bào trần.
Sau đó cho các tế bào trần vào dung dịch đẳng trương  các tế bào trần đều có dạng hình cầu
Thành tế bào có chức năng gì ?
Thành tế bào vi khuẩn quy định hình dạng của tế bào
Màng sinh chất :
Màng sinh chất có cấu tạo và chức năng gì ?
Cấu tạo bởi lớp photpholipit kép và prôtêin, giúp cho tế bào nhân sơ trao đổi chất và bảo vệ tế bào
Tế bào chất
Tế bào chất có cấu tạo như thế nào ?
Cấu tạo :
+ Bào tương : Dạng keo, chứa nhiều chất hữu cơ và vô cơ. Một số vi khuẩn có hạt dự trữ
+ Ribôxôm: kích thước nhỏ
Chức năng của tế bào chất ?
Chức năng : Nơi diễn ra các hoạt sống của tế bào

Vùng nhân được cấu tạo bởi những thành phần nào ? Có chức năng gì ?
Vùng nhân :
- Chưa có màng nhân, chứa 1 phân tử ADN dạng vòng chứa thông tin di truyền, một số vi khuẩn có thêm plasmit.
- Vùng nhân có chức năng: mang, bảo quản và truyền đạt thông tin di truyền
Màng nhầy :
Màng nhầy của tế bào nhân sơ có thành phần hóa học và ý nghĩa như thế nào ?
Có bản chất là polysaccarit (ở một số vi khuẩn còn có một ít lipoprotein), có tác dụng hạn chế khả năng thực bào của cơ thể vật chủ
Lông và roi :
Lông và roi của tế bào nhân sơ có chức năng gì ?
Đều có bản chất là prôtêin
+ roi giúp vi khuẩn di chuyển
+ Lông giúp vi khuẩn bám chặt trên bề mặt tế bào vật chủ.
Hãy chú thích vào các thành phần của vi khuẩn trong hình sau ?
1
4
6
2
5
3
7
Lông
Thành tế bào
Tế bào chất
Vùng nhân
Màng sinh chất
Roi
Màng nhầy
Chọn phương án đúng trong các câu sau:
1. Thành tế bào vi khuẩn được cấu tạo bởi:
A. Photpholipit
B. Peptidoglican
C. Xenlulozơ
D. Protêin
2. Tiêu chí cơ bản để phân biệt tế bào nhân sơ hay nhân thực là:
A. Có hay chưa có nhân
B. Có hay chưa có màng nhân
C. Có hay chưa có ribôxôm
D. Có hay chưa có vật chất di truyền
3. Vùng nhân của vi khuẩn chứa:
A. ADN trần
B. ADN kết hợp với protêin
C. ARN
D. Protein
4. Bào quan tìm thấy trong tế bào chất của tế bào vi khuẩn là:
A. Lạp thể
B. Ti thể
C. Ribôxôm
D. Lyzôxôm
BÀI TẬP VỀ NHÀ

Về nhà học bài, trả lời câu hỏi cuối bài

Ôn lại kiến thức về tế bào động vật, tế
bào thực vật ở lớp 8

Tế bào chất
Vùng nhân
Ribôxôm
Lông
Roi
Vỏ nhầy
Thành tế bào
Màng sinh chất
Thế giới sống được cấu tạo từ 2 loại tế bào .
Tế bào nhân sơ
Tế bào nhân thực