Bài 7. Luyện tập: Cấu tạo và tính chất của cacbohidrat

MỘT SỐ CHÚ Ý KHI GIẢI TOÁN VỀ TÍNH CHẤT HOÁ HỌC CỦA ESTE - LIPIT
1/ Một số CTTQ của este
- Este của axít n lần và ancol một lần: R(COOR`)n
- Este no, đơn chức : CnH2nO2 ( n>=2)
- Este không no, đơn chức chứa một liên kết đôi: CnH2n-2O2
- Este của axít một lần và ancol n lần: (RCOO)nR`
- Este đơn chức: RCOOR`
- Este của axít n lần và ancol m lần : Rm(COO)nmR`n
2/ Khi xà phòng hoá một este hữu cơ cho :
b. Hỗn hợp một muối và nước hoặc 2 muối và nước thì este có CTTQ là: RCOOC6H5 ( khi tác dụng với NaOH theo tỉ lệ mol 1 : 1 sẽ tạo ra muối của axít hữu cơ và ancol ) hoặc RCOOC6H5 ( khi tác dụng với NaOH theo tỉ lệ mol 1 : 2 sẽ tạo ra muối của axít hữu cơ và muối phenolat )
c. Hỗn hợp 3 muối và 1 ancol, đó là este của 3 axít hữu cơ với glixerol
d. 1 muối, 1 ancol thì este có CTTQ: CxHy(COOR)2
e. 2 muối, một ancol
f. 1 muối, 2 ancol..
MỘT SỐ CHÚ Ý KHI GIẢI TOÁN TÌM CTPT CỦA ESTE
I/ Bài toán về este hữu cơ đơn chức
3. Xác định CTCT của este hữu cơ đơn chức.
Với đề bài cho dữ kiện hai chất hữu cơ đơn chức mạch hở tác dụng với kiềm cho:
a. Hai muối và một ancol thì ta có thể giải như sau: Có 2 khả năng xảy ra:
- Khả năng 1 : Hai chất hữu cơ đó có CTTQ là: RCOOR` và R1COOR` ( hai este khác gốc axít nhưng cùng gốc ancol). Khi đó nancol = nNaOH. (hoặc ngược lại)
- Khả năng 2 : Hai chất hữu cơ có CTTQ là RCOOR` và R1COOH. Khi nancol < nNaOH (hoặc ngược lại)
b. Một muối và một ancol thì có các khả năng hai chất hữu cơ đó là:
- Một este và một ancol có gốc hidrocacbon giống gốc hidrocacbon của rượu trong este.
- Một este và một axít có gốc hidrocacbon giống axít trong este.
- Một axít và một ancol
c. Một muối và hai ancol thì có những khả năng hai chất hữu cơ đó là : RCOOR` và RCOOR1 ( cùng gốc axít) hoặc RCOOR` và R1OH
1. Xác định CTCT của este hai chức mạch hở.
Khi xà phòng hoá một este hữu cơ mà đầu bài cho một trong các dữ kiện sau:
a. Một muối và hai ancol thì axít trong este là axít 2 chức.ví dụ:
II. Xác định CTCT của este hữu cơ 2 chức.
b. Hai muối và một ancol thì ancol trong este là ancol 2 chức. Ví dụ:
2. Xác định CTCT este hữu cơ 2 chức mạch vòng.
Khi xà phòng hoá một este đề bài cho các dữ kiện sau:
neste = � nkiềm.
Theo đề bài tỉ lệ mol este bằng � số mol bazơ kiềm, suy ra este có 2 nhóm este và có thể thuộc các loại sau: R(COOR`)2; (RCOO)2R`; R(COO)2R
Và nếu đề bài cho nmuối = nancol thì chỉ có CTTQ R(COO)2R` là thoả mãn ? este đó là este 2 chức mạch vòng của axít 2 chức và ancol 2 chức.(VD)
d. Một muối và một ancol thì este có CTCT là:
ROOC - CxHy - COOR
Xác định CTCT của este hữu cơ chưa rõ số nhóm chức
III. Bài toán về este hữu cơ chưa rõ số nhóm chức
Khi xà phòng hoá một este hữu cơ mà kết quả cho muối và ancol thu được dưới dạng khối lượng thì muốn xác định CTCT este cần:
- Xác định CTTQ của este: Rn(COO)n.mR`m ( R, R` là gốc hidrocacbon trong axít và ancol, n là số lần ancol và m là số lần axít)
- Viết PTPU este tác dụng với bazơ kiềm và kết hợp với dữ kiện đề bài cho tìm mối quan hệ giữa R với m và R` với n để tìm R, R`.
Lưu ý:
1. Cách tính số liên kết ? trong HCHC CxHyOz
Trong đó: ni là số nguyên tử từng nguyên tố trong HCHC; xi là hoá trị của nguyên tố đó trong HCHC
2. Khi đề cho chất hữu cơ tác dụng với kiềm không tác dụng với Na thì chất hữu cơ đó là este.
3. Khi đề bài cho este tác dụng với kiềm cho muối và ancol. Đem nung muối trên với vôi tôi xút cho một chất khí thì muối đó là muối của axít no, đơn chức.
4. Khi tính số mol axít đơn chức hoặc este đơn chức có thể tính như sau: Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có:
5. Với đề bài cho dữ kiện: este là đồng phân nhóm chức của axít no đơn chức nên ta có thể tính tổng số nguyênntử cacbon trong este dựa vào công thức tổng quát của axít đồng phân CnH2nO2.
6. Khi xác định CTPT của các este trong hỗn hợp ta nên giải như sau: