Bài 7. Em bé thông minh

Chào mừng quí thầy cô
Cùng các em học sinh

Đến tham dự tiết học
Ngữ văn 6 D

Nêu ý nghĩa của các chi tiết: Tiếng đàn thần và niêu cơm thần?
* Tiếng đàn thần: Mơ ước về công lý, đại diện cho cái thiện, cảm hóa cái ác và tinh thần yêu chuộng và hòa bình của nhân dân.
* Niêu cơm thần: Tượng trưng cho tấm lòng nhân đạo, tư tưởng hòa bình của nhân dân ta
KIỂM TRA BÀI CŨ
TIẾT:25


EM BÉ THÔNG MINH
(Truyện cổ tích)
EM BÉ THÔNG MINH
I. Đọc-Tìm hiểu chú thích:
�1/ Đọc- kể.
* KĨ: S� viƯc ch�nh
- Vua sai t�m ng��i t�i gi�i, nh� c�u h�i o�i o�m v� c�u ��p th�ng minh?ph�t hiƯn nh�n t�i
- Vua t�o ra t�nh hu�ng o�i o�m thư t�i em b�
- Em b� mang tr� th�ng minh cđa m�nh th�ng m�u s�u cđa kỴ th�, gi� nguy�n b� c�i ��t n�íc
- Em b� ��ỵc phong tr�ng nguy�n tr� th�nh v� c� v�n trỴ tuỉi giĩp vua trong viƯc triỊu ��nh

EM BÉ THÔNG MINH
I. Đọc - Tìm hiểu chú thích:
1/ Đọc- kể.
2/ Thể loại: Truyện cổ tích về nhân vật thông minh, đề cao trí khôn dân gian, trí khôn kinh nghiệm, tạo được tiếng cười vui vẻ, hồn nhiên, chất phác mà không kém phần thâm thúy của nhân dân trong đời sống hằng ngày.
3/ Giải thích từ khó.

Giải thích từ khó
Dinh thự:
Hoàng cung:
Đại thần:
Vô hiệu:
Kiến càng:

Giải thích từ khó
Dinh thự: Nhà cao, cửa rộng (lâu đài) nơi ở của quan lại, quí tộc
Hoàng cung: Nhà ở của gia đình vua
Đại thần: Quan lớn
Vô hiệu: Không có tác dụng, kết quả
Kiến càng: Kiến có càng to lớn khác thường, kiến chúa

EM BÉ THÔNG MINH
BỐ CỤC:
a) Mở truyện: Vua sai quan đi khắp nơi tìm người tài giỏi giúp nước. (Từ đầu …. lỗi lạc.)
b) Thân truyện: “Một hôm …. láng giềng.”
- Em bé giải câu đố của quan;
- Em bé giải câu đố vua lần thứ nhất, thứ hai;
- Em bé giải câu đố của Sứ giả nước ngoài.
c) Kết truyện: Phần còn lại – Em bé trở thành trạng nguyên.

Em xác định bố cục truyện?
EM BÉ THÔNG MINH
II. Đọc - Hiểu văn bản:
Gi?i thi?u hồn c?nh truy?n

Hồn c?nh xu?t hi?n nh�n v?t: vua sai di tìm ngu?i t�i gi?i.
Hình th?c: Ra c�u d? ối oam d? th? t�i.
? D�y l� hình th?c ph? bi?n thu?ng g?p trong truy?n d�n gian.
? T�c d?ng:
+ T?o ra th? th�ch d? nh�n v?t b?c l? t�i nang, ph?m ch?t,
+ T?o tình hu?ng cho c�u chuy?n ph�t tri?n.
+ G�y b?t ng?, h?ng th� cho ngu?i d?c.

2. Những thử thách bộc lộ tài năng
Thử thách 1: Giải câu đố của viên quan
Hoàn cảnh:
Hình thức:
câu đố có tính chất oái oăm vì năng suất lao động phụ thuộc vào nhiều yếu tố.
Câu đố hướng vào người cha của em bé.
+ Người cha ngẩn người ra chưa biết trả lời như thế nào.
+ Em bé trả lời bằng 1 câu hỏi vặn lại.
(giải đố bằng 1 câu đố)
Hai cha con đang làm ruộng
Câu đố
- Này, lão kia! Trâu của lão cày một ngày được mấy đường?
Thế xin hỏi ông câu này đã. Nếu ông trả lời đúng ngựa của ông đi một ngày được mấy bước, tôi sẽ cho ông biết trâu của cha tôi cày một ngày được mấy đường?

2. Những thử thách bộc lộ tài năng
Thử thách 1: Giải câu đố của viên quan
Hoàn cảnh: Hai cha con đang làm ruộng
Hình thức: Câu đố
câu đố có tính chất oái oăm vì năng suất lao động phụ thuộc vào nhiều yếu tố.
Câu đố hướng vào người cha của em bé.
+ Người cha ngẩn người ra chưa biết trả lời như thế nào.
+ Em bé trả lời bằng 1 câu hỏi vặn lại.
(giải đố bằng 1 câu đố)
Nghệ thuật: Thủ pháp “ gậy ông đập lưng ông”
 Em bé rất thông minh và nhanh trí.


Củng cố
Câu 1: Em bé thông minh thuộc kiểu nhân vật nào trong truyện cổ tích?
Nhân vật mồ côi, bất hạnh.
Nhân vật khỏe mạnh.
Nhân vật thông minh,tài giỏi.
Nhân vật có phẩm chất tốt đẹp dưới hình thức bề ngoài xấu xí.
Câu 2: Truyện em bé thông minh được kể bằng lời của ai?
A.Nhân vật em bé.
B, Viên quan,
C. Nhà vua.
D. Người kể chuyện giấu mặt.

C
D
HƯỚNG DẪN HỌC SINH HỌC Ở NHÀ

- Söu taàm truyeän coù noäi dung gioáng truyeän em beù thoâng minh
HEÁT TIEÁT 1
EM BEÙ THOÂNG MINH
Lần 2:
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không cả làng phải tội.


Lời thử thách của vua đối với dân làng ra sao ở lần 2?

EM BEÙ THOÂNG MINH
Dân làng lo laéng, baøn baïc nhöng khoâng coù caùch giaûi quyeát.
-Em bé cho đây laø lôïi loäc cuûa vua ban, daân laøng taän höôûng, coøn laïi 1 con traâu vaø 1 thuùng neáp laøm loä phí leân ñöôøng ñeán kinh ñoâ.
Trước lời thử thách đó dân làng làm gì?
Sự việc như thế em bé - con nhà thợ cày suy nghĩ gì?
-Thế sao làng chúng con lại có lệnh trên bắt nuôi ba con trâu đực cho đẻ thành chín con để nộp đức vua? Giống đực thì làm sao mà đẻ được ạ!

EM BEÙ THOÂNG MINH
Lần 3:
Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở quán, bỗng có sứ giả nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn.
Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo:
- Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim.

Nhà vua đã đưa ra thử thách gì với em ở lần 3 này?

60GIÂY
HOÏC SINH THAÛO LUAÄN
H?T TH?I GIAN
? Nêu nhận xét về sự chiến thắng của em bé ở lần 3 này? Thái độ của vua ra sao?




Phuïc haún, ban thöôûng cho hai cha con raát haäu.Laàn sau luoân khoù hôn laàn tröôùc, taøi trí thoâng minh tuyeät vôøi cuûa em beù.

HÖÔÙNG DAÃN HOÏC SINH HOÏC ÔÛ NHAØ
 -Theo em, nhöõng caùch giaûi aáy lyù thuù ôû choã naøo?
- YÙ nghóa truyeän ?
- Söu taàm truyeän coù noäi dung gioáng truyeän em beù thoâng minh
HEÁT TIEÁT 1
(Tiết 2)
EM BEÙ THOÂNG MINH
Lần 4:
Nước láng giềng sai sứ đưa sang một cái vỏ ốc vặn rất dài, rỗng hai đầu, đố làm sao xâu một sợi chỉ mảnh xuyên qua đường ruột ốc.


Lần 4 Sứ thần thách đố điều gì?

EM BEÙ THOÂNG MINH
Em bé hát lên một câu:
Tang tình tang! Tính tình tang
Bắt con kiến càng buộc chỉ ngang lưng
Bên thời lấy giấy mà bưng
Bên thời bôi mỡ, kiến mừng kiến sang
Tang tình tang ….
Rồi bảo:
-Cứ theo cách đó là xâu được ngay!

Khi không giải được câu đố của sứ thần, triều đình nhớ tới em bé.
Em bé có kế sách gì?

EM BEÙ THOÂNG MINH
Quả nhiên con kiến càng đã xâu được sợi chỉ xuyên qua đường ruột ốc hộ cho nhà vua trước con mắt thán phục của sứ giả láng giềng.

EM BEÙ THOÂNG MINH
- Trí thoâng minh cuûa em beù boäc loä qua caùch giaûi ñoá:
-Lần 1:Giải câu đố bằng cách đố lại tên quan  đẩy tên quan vào thế bí.
-Lần 2:Giải câu đố bằng tài biện bác  nhà vua tự nói ra điều phi lý của điều kiện ông đưa ra.
-Lần 3:Giải câu đố bằng cách đố lại  nhà vua phục tài.
-Lần 4:Giải đố bằng kinh nghiệm dân gian (thực tế đời sống)

EM BEÙ THOÂNG MINH
2. Ngheä thuaät:
- Duøng caâu ñoá thöû taøi- taïo ra tình huoáng thöû thaùch ñeå nhaân vaät boäc loä ra taøi naêng, phaåm chaát.
- Caùch daãn daét söï vieäc cuøng vôùi möùc ñoä taêng daàn cuûa nhöõng caâu ñoá vaø caùch giaûi ñoá taïo neân tieáng cöôøi haøi höôùc.
Truyện sử dụng nghệ thuật nào?
3. YÙ nghóa vaên baûn:

- Truyeän ñeà cao trí khoân daân gian, kinh nghieäm ñôøi soáng daân gian.
- Taïo ra tieáng cöôøi.
Ngoài ý nghĩa đề cao trí thông minh, truyện còn mang ý nghĩa nào khác?
III. Luyeän taäp.

BT1: Keå chuyeän
Caâu ñoá cuûa vieân quan (1)
Caâu ñoá cuûa nhaø vua(2,3)
Caâu ñoá cuûa söù thaàn nöôùc laùng gieàng(4)
BT2: Ñoïc theâm Chuyeän “Löông Theá Vinh”
Caâu hoûi, baøi taäp cuûng coá
Đẩy thế bí về người ra đố, buộc họ nhận ra sự vô lý, phi lý.

Kể lại bốn thử thách mà em bé đã vượt qua.

Höôùng daãn HS töï hoïc
+ Lieân heä vôùi moät vaøi caâu chuyeän veà caùc nhaân vaät thoâng minh( caâu chuyeän veà Traïng Quyønh, Traïng Hieàn, Löông Theá Vinh,……).
+ Xem laïi caùc baøi thuoäc theå loaïi truyeàn thuyeát, coå tích ñaõ hoïc töø ñaàu naêm ñeán nay ñeå kieåm tra 1 tieát.
- Chuaån bò baøi môùi :Chöõa loãi duøng töø (tt) SGK/ t75-76
Ñoïc caùc VD muïc I- Traû lôøi caùc caâu hoûi theo SGK.