Bài 7. Em bé thông minh

Ngữ văn 6
Kiểm tra bài cũ

- Truyện em bé thông minh là truyện cổ tích kể về nhân vật thông minh.
Bè côc: 3 phần
a. Më truyÖn:
Vua tìm người tài giúp nước.
b. DiÔn biÕn truyÖn:
Nh÷ng thö th¸ch vµ trÝ th«ng minh cña em bÐ.
c. KÕt truyÖn:
Em bÐ trở thành Trạng nguyên.
Văn bản: TiÕt 26. EM BÉ THÔNG MINH (tiÕp theo)
(TruyÖn cæ tÝch)
I. §äc – hiÓu chó thÝch.
II. §äc – hiÓu v¨n b¶n.
1. Kết cấu, bố cục:

2. Phân tích:

Văn bản: TiÕt 26. EM BÉ THÔNG MINH
I. Đọc - hiểu chú thích:
II. Đọc- hiểu văn bản:
* Nh÷ng thö th¸ch vµ trÝ th«ng minh cña em bÐ:
1. Kết cấu, bố cục:
2. Phân tích:
a.Mở truyện:
*Vua tìm người tài giúp nước.
b. Diễn biến truyện:
Văn bản: EM BÉ THÔNG MINH
- Này, lão kia! Trâu của lão cày một ngày được mấy đường ?
-Thế xin hỏi ông câu này đã. Nếu ông trả lời đúng ngựa của ông đi một ngày được mấy bước, tôi sẽ cho ông biết trâu của cha tôi cày một ngày được mấy đường.
Văn bản: EM BÉ THÔNG MINH
* Nh÷ng thö th¸ch vµ trÝ th«ng minh cña em bÐ
 Lần 1:
Giải câu đố bằng cách đố lại viªn quan  đẩy viªn quan vào thế bí.
2.Phân tích:
Văn bản: EM BÉ THÔNG MINH
* Những thử thách và trí thông minh của em bé:
 Lần 1:
Giải câu đố bằng cách đố lại viªn quan  đẩy viªn quan vào thế bí.
 Lần 2:
2.Phân tích:

Văn bản: EM BÉ THÔNG MINH
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không cả làng phải tội.
-Thế sao làng chúng con lại có lệnh trên bắt nuôi ba con trâu đực cho đẻ thành chín con để nộp đức vua? Giống đực thì làm sao mà đẻ được ạ!
Làm thịt trâu, đồ nếp cho dân làng ăn-> lên kinh đô , giả vờ khóc để gặp được vua
Văn bản: EM BÉ THÔNG MINH
* Những thử thách và trí thông minh của em bé :
 Lần 1:
Giải đố bằng cách đố lại viên quan
=>đẩy viên quan vào thế bí.
 Lần 2:

Giải đố bằng cách làm cho nhà vua tự nói ra sự phi lý trong câu đố.
Văn bản: EM BÉ THÔNG MINH
* Những thử thách và trí thông minh của em bé:
 Lần 1:
Giải câu đố bằng cách đố lại tên quan
 đẩy tên quan vào thế bí.
 Lần 2:

Giải câu đố bằng c¸ch lµm cho nhà vua tự nói ra điều phi lý trong c©u ®è.
 Lần 3:
Văn bản: EM BÉ THÔNG MINH
Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ giả nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba mâm cỗ thức ăn.
Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo:
- Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim.
Văn bản: EM BÉ THÔNG MINH
* Nh÷ng thö th¸ch vµ trÝ th«ng minh cña em bÐ :
 Lần 1:
Giải câu đố bằng cách đố lại tên quan
 đẩy tên quan vào thế bí.
 Lần 2:

Giải câu đố bằng lµm cho nhà vua tự nói ra điều phi lý trong c©u ®è.
 Lần 3:
Giải câu đố bằng cách đố lại nhà vua
-> ®Èy vua vµo thÕ bÝ => phôc tài.
2. Phân tích :
Văn bản: EM BÉ THÔNG MINH
Nước láng giềng sai sứ đưa sang một cái vỏ ốc vặn rất dài, rỗng hai đầu, đố làm sao xâu một sợi chỉ mảnh xuyên qua đường ruột ốc.
Văn bản: EM BÉ THÔNG MINH
Em bé hát lên một câu:
Tang tình tang! Tính tình tang
Bắt con kiến càng buộc chỉ ngang lưng
Bên thời lấy giấy mà bưng
Bên thời bôi mỡ, kiến mừng kiến sang
Tang tình tang ….
Rồi bảo:
- Cứ theo cách đó là xâu được ngay!
Bằng kinh nghiệm dân gian (thực tế cuộc sống) để giải câu đố.
Văn bản: EM BÉ THÔNG MINH
Quả nhiên con kiến càng đã xâu được sợi chỉ xuyên qua đường ruột ốc hộ cho nhà vua trước con mắt thán phục của sứ giả láng giềng.
Văn bản: EM BÉ THÔNG MINH
* Thö th¸ch vµ mưu trí thông minh của em bé :
 Lần 1:
Giải câu đố bằng cách đố lại tên quan
 đẩy tên quan vào thế bí.
 Lần 2:

Giải câu đố bằng c¸ch lµm cho nhà vua tự nói ra điều phi lý trong c©u ®è.
 Lần 3:
 Lần 4:
Giải câu đố bằng cách đố lại vua
 ®Èy nhà vua vµo thÕ bÝ => phục tài.
Giải đố bằng kinh nghiệm dân gian (thực tế đời sống)
2. Phân tích:
Văn bản: EM BÉ THÔNG MINH
*. Thö th¸ch vµ trí thông minh của em bé
 Lần 1:
Giải câu đố bằng cách đố lại viªn quan  đẩy viªn quan vào thế bí.
 Lần 2:

Giải câu đố bằng c¸ch lµm cho nhà vua tự nói ra điều phi lý trong c©u ®è.
 Lần 3:
 Lần 4:
Giải câu đố bằng cách đố lại  nhà vua phục tài.
Giải đố bằng kinh nghiệm dân gian (thực tế đời sống)
Em bé có trí tuệ, thông minh hơn người.
- Dùng câu đố thử tài - tạo ra tình huống thử thách để nhân vật bộc lộ tài năng, phẩm chất.

2. Phân tích:

a. Mở truyện : Vua tìm người tài

b. Diễn biến truyện:

Thử thách và trí thông minh của em bé

c. Kết truyện:

Em bé được phong là Trạng nguyên

Em bé thông minh tiêu biểu cho trí khôn và sự thông minh của nhân dân, được đúc kết từ đời sống và luôn được vận dụng trong thực tế.

Tài trí của em bé là tài trí của nhân dân lao động, tiêu biểu cho trí khôn dân gian, tích luỹ từ cuộc sống . Trí khôn dân gian ấy đã chiến thắng cả triều đình, chiến thắng cả sự thách đố oái oăm của sứ thần ngoại quốc.

Văn bản: EM BÉ THÔNG MINH

III. TỔNG KẾT:
Truyện đề cao sự thông minh và trí khôn dân gian (qua hình thức giải những câu đố, vượt qua những thách đố oái oăm,…)
Tạo nên tiếng cười vui vẻ, hồn nhiên nh­ng s©u s¾c vµ kh¸t väng cña nh©n d©n lao ®éng .

1. Nội dung:
2. Nghệ thuật :
Truyện hấp dẫn bởi sự thông minh của con người trong cuộc sống.
Dùng câu đố thử tài - tạo ra tình huống thử thách để nhân vật bộc lộ tài năng, phẩm chất.
Cách dẫn dắt sự việc và mức độ tăng dần của những câu đố cùng với cách giải đố đã tạo nên tiếng cười hài hước, thú vị.
Văn bản: EM BÉ THÔNG MINH

III. TỔNG KẾT
IV.LUYỆN TẬP
GHI NHỚ
- Chúng ta không chỉ học tập trong sách vở mà còn phải học tập những kinh nghiệm trong dân gian, kết hợp rèn các kỹ năng sống để đáp ứng nhu cầu cuộc sống mới, đó là những con người toàn diện của thế kỉ 21.
Đây là truyện cổ tích về nhân vật thông minh - kiểu nhân vật phổ biến trong truyện cổ tích Việt nam và thế giới. Truyện đề cao sự thông minh và trí khôn dân gian (qua hình thức giải những câu đố, vượt những thách đố oái oăm,.) từ đó tạo nên tiếng cười vui vẻ, hồn nhiên trong đời sống hàng ngày.
V. HƯỚNG DẪN HỌC TẬP Ở NHÀ
Nắm chắc ý nghĩa của truyện.
- Kể diễn cảm truyện bằng lời của mình,có thể thay đổi ngôi kể để kể.
- Bộc lộ suy nghĩ, tình cảm của mình về nhân vật em bé.
2. Đọc và chuẩn bị bài : Chữa lỗi dùng từ (tiếp theo)
- Đọc kỹ các bài tập để phát hiện ra lỗi và nguyên nhân mắc lỗi khi dùng từ.
- Tìm cách chữa lỗi và rèn kỹ năng dùng từ đúng nghĩa.

CHÚC CÁC THẦY CÔ MẠNH KHOẺ
CHÚC CÁC EM CHĂM NGOAN, HỌC GIỎI