Bài 7. Em bé thông minh

NGỮ VĂN 6
KIỂM TRA BÀI CŨ:
Truyện cổ tích thường kể về những nhân vật nào?
Truyện cổ tích thường kể về những nhân vật quen thuộc:
Nhân vật bất hạnh (như: người con riêng, người em út, người có hình dạng xấu xí...
Nhân vật dũng sĩ và nhân vật có tài năng kì lạ;
Nhân vật thông minh, nhân vật ngốc nghếch;
Nhân vật là động vật….
2. Nêu nội dung của những hình ảnh sau trong truyện “Thạch Sanh”?

Tiết 25,26: Đọc – Hiểu văn bản
EM BÉ THÔNG MINH
(TRUYỆN CỔ TÍCH)
TIẾT 25,26 EM BÉ THÔNG MINH
I. ĐỌC, CHÚ THÍCH:
Đọc:
Chú thích:
Từ khó: SGK
Tác giả:
Nhân dân lao động
c. Tác phẩm:
* Thể loại:
* PTBĐ:
* Kiểu nhân vật:
Nhân vật thông minh.
* Chủ đề:
Kể về một em bé nông thôn nhờ trí thông minh vượt qua thử thách được vua phong trạng.
TIẾT 25,26: EM BÉ THÔNG MINH
I. ĐỌC, CHÚ THÍCH:
Đọc:
Chú thích:
Từ khó: SGK
Tác giả:
Tác phẩm:
* Bố cục:
P1: “Ngày xưa,… về tâu vua”=> Vua cần tìm người tài.
P2: “Nghe truyện…láng giềng”=> Em bé thông minh trải qua các thử thách.
P3: “Liền đó,… tiện hỏi han”=> Em bé được phong trạng.
Tiết 25,26: EM Bẫ THễNG MINH
I. ĐỌC – CHÚ THÍCH:
II. ĐỌC –HIỂU VĂN BẢN:
b. Sự mưu trí, thông minh của em bé :
 Lần 1 :
1. Nội dung:
Vua tìm người tài:
Thử thách
Lần 1
Lần 2
Lần 3
Lần 4
Đối tượng
Nội dung
Cách giải
Tiết 25,26: EM Bẫ THễNG MINH
- Này, lão kia! Trâu của lão cày một ngày được mấy đường?
- Thế xin hỏi ông câu này đã. NÕu ông trả lời đúng ngựa của ông đi một ngày được mấy bước, tôi sẽ cho ông biết trâu của cha tôi cày một ngày được mấy đường?
Theo em
câu đố của
Viên quan
là khó hay dễ?
Vì sao?
Em bé đã giải
Đố bằng cách nào?
Tiết 25,26: EM Bẫ THễNG MINH
I.ĐỌC – CHÚ THÍCH
II.ĐỌC –HIỂU VĂN BẢN
b. Sự mưu trí, thông minh của em bé:
 Lần 1:
- Giải câu đố bằng cách hỏi vặn lại viên quan  đẩy viên quan vào thế bí.
-Tính chất câu đố: khó.
Thử thách
Lần 1
Lần 2
Lần 3
Lần 4
Đối tượng
Viên quan
Nội dung
Đường cày
Cách giải
Đố vặn lại
Tiết 25,26: EM Bẫ THễNG MINH
I.ĐỌC – CHÚ THÍCH
II.ĐỌC –HIỂU VĂN BẢN
b. Sự mưu trí, thông minh của em bé
 Lần 1:
Giải câu đố bằng cách đố lại viên quan  đẩy viên quan vào thế bí.
 Lần 2:
Qua cách giải đố
của em bé, em thấy em bé
là người như thế nào?
Thông minh, có tài ứng sử nhạy
bén không run sợ trước người
có quyền
Tiết 25,26: EM Bẫ THễNG MINH
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không cả làng phải tội.
So với câu đố lần 1
câu đố lần 2 khó hay dễ?
Vì sao?
Tiết 25,26: EM Bẫ THễNG MINH
I.ĐỌC – CHÚ THÍCH
II.ĐỌC –HIỂU VĂN BẢN
b. Sự mưu trí, thông minh của em bé:
 Lần 1:
Giải câu đố bằng cách đố lại viên quan  đẩy viên quan vào thế bí.
 Lần 2:

-Tính chất câu đố khó hơn lần 1 vì, thực tế:
+Trâu đực không thể đẻ được.
+ Nếu không hoàn thành, cả làng phải tội.
Tiết 25,26: EM Bẫ THễNG MINH
-Thế sao làng chúng con lại có lệnh trên bắt nuôi ba con trâu đực cho đẻ thành chín con để nộp đức vua? Giống đực thì làm sao mà đẻ được ạ!
Em bé đã giải
đố bằng cách
nào?
Tiết 25,26: EM Bẫ THễNG MINH
I.ĐỌC – CHÚ THÍCH
1)Thể loại:
Truyện cổ tích
2)Bố cục:
3 phần
II.ĐỌC –HIỂU VĂN BẢN
b. Sự mưu trí, thông minh của em bé:
 Lần 1:
Giải câu đố bằng cách đố lại viên quan  đẩy viên quan vào thế bí.
 Lần 2:

-Giải câu đố bằng tài biện bác  nhà vua tự nói ra điều phi lý của điều kiện ông đưa ra.
-Tính chất câu đố khó hơn lần 1 vì, thực tế:
+Trâu đực không thể đẻ được.
+Trâu ăn cỏ chứ không ăn gạo nếp.
+Nếu không hoàn thành, cả Làng phải tội.
Thử thách
Lần 1
Lần 2
Lần 3
Lần 4
Đối tượng
Viên quan
Nội dung
Đường cày
Cách giải
Đố vặn lại
Nhà vua
3 trâu đực đẻ thành 9 con
Tự nói ra điều vô lý
Tiết 25,26: EM Bẫ THễNG MINH
I.ĐỌC – CHÚ THÍCH
II.ĐỌC –HIỂU VĂN BẢN
b. Sự mưu trí, thông minh của em bé:
 Lần 1:
Giải câu đố bằng cách đố lại viên quan  đẩy viên quan vào thế bí.
 Lần 2:

Giải câu đố bằng tài biện bác  nhà vua tự nói ra điều phi lý của điều kiện ông đưa ra.
 Lần 3:
Tiết 25,26: EM Bẫ THễNG MINH
Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ giả nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn.
Nhà vua ra
câu đố vào thời
điểm nào?
Yêu cầu như thế nào?
Tiết 25,26: EM Bẫ THễNG MINH
I.ĐỌC – CHÚ THÍCH
II.ĐỌC –HIỂU VĂN BẢN
b. Sự mưu trí, thông minh của em bé:
 Lần 1:
Giải câu đố bằng cách đố lại viên quan  đẩy viên quan vào thế bí.
 Lần 2:

Giải câu đố bằng tài biện bác  nhà vua tự nói ra điều phi lý của điều kiện ông đưa ra.
 Lần 3: Đáp lại thử thách lần thứ hai của nhà vua.
-Thời điểm ra câu đố: khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán và yêu cầu phải trả lời ngay.
Tiết 25,26: EM Bẫ THễNG MINH
Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ giả nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn.
Ở lần giải đố này thú vị và
hấp dẫn ở điểm nào?
Tiết 25,26: EM Bẫ THễNG MINH
I.ĐỌC – CHÚ THÍCH
II.ĐỌC –HIỂU VĂN BẢN
b. Sự mưu trí, thông minh của em bé:
 Lần 1:
Giải câu đố bằng cách đố lại viên quan  đẩy viên quan vào thế bí.
 Lần 2:

Giải câu đố bằng tài biện bác  nhà vua tự nói ra điều phi lý của điều kiện ông đưa ra.
 Lần 3: Đáp lại thử thách lần thứ hai của nhà vua
-Giải câu đố bằng cách đố lại  nhà vua phục tài.
-Thời điểm ra câu đố: khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán và yêu cầu phải trả lời ngay
Em bé đã
giải đố bằng cách nào?
Lần giải đố này giống
với lần giải
đố nào mà ta vừa
tìm hiểu?
Thử thách
Lần 1
Lần 2
Lần 3
Lần 4
Đối tượng
Viên quan
Nội dung
Đường cày
Cách giải
Đố vặn lại
Nhà vua
3 trâu đực đẻ thành 9 con
Tự nói ra điều vô lý
Nhà vua
1 con chim sẻ thành 3 mâm cỗ
Đố vặn lại
Tiết 25,26: EM Bẫ THễNG MINH
I.ĐỌC – CHÚ THÍCH
II.ĐỌC –HIỂU VĂN BẢN
b. Sự mưu trí, thông minh của em bé:
 Lần 1:
Giải câu đố bằng cách đố lại viên quan  đẩy viên quan vào thế bí.
 Lần 2:

Giải câu đố bằng tài biện bác  nhà vua tự nói ra điều phi lý của điều kiện ông đưa ra.
 Lần 4:
Giải câu đố bằng cách đố lại  nhà vua phục tài.
 Lần 3:
Tiết 25,26: EM Bẫ THễNG MINH
Nước láng giềng sai sứ đưa sang một cái vỏ ốc vặn rất dài, rỗng hai đầu, đố làm sao xâu một sợi chỉ mảnh xuyên qua đường ruột ốc.
So với 3 câu đố
trên, câu đố ở lần
thứ 4 khó hay dễ
và có gì khác so với
3 câu đố trên?
Tiết 25,26: EM Bẫ THễNG MINH
Em bé hát lên một câu:
Tang tình tang! Tính tình tang
Bắt con kiến càng buộc chỉ ngang lưng
Bên thời lấy giấy mà bưng
Bên thời bôi mỡ, kiến mừng kiến sang
Tang tình tang ….
Rồi bảo:
-Cứ theo cách đó là xâu được ngay!
Ở lần thử thách
này, em đã dựa vào đâu để
giải câu đố?
Tiết 25,26: EM Bẫ THễNG MINH
Quả nhiên con kiến càng đã xâu được sợi chỉ xuyên qua đường ruột ốc hộ cho nhà vua trước con mắt thán phục của sứ giả láng giềng.
Tiết 25,26: EM Bẫ THễNG MINH
I.ĐỌC – CHÚ THÍCH
II.ĐỌC –HIỂU VĂN BẢN
b. Sự mưu trí, thông minh của em bé:
 Lần 1:
Giải câu đố bằng cách đố lại viên quan  đẩy viên quan vào thế bí.
 Lần 2:

Giải câu đố bằng tài biện bác  nhà vua tự nói ra điều phi lý của điều kiện ông đưa ra.
 Lần 3:
 Lần 4:
Giải câu đố bằng cách đố lại  nhà vua phục tài.
Giải đố bằng kinh nghiệm dân gian (thực tế đời sống)
Thử thách
Lần 1
Lần 2
Lần 3
Lần 4
Đối tượng
Viên quan
Nội dung
Đường cày
Cách giải
Đố vặn lại
Thú vị
Nhà vua
3 trâu đực đẻ thành 9 con
Tự nói ra điều vô lý
Nhà vua
1 con chim sẻ thành 3 mâm cỗ
Đố vặn lại
Sứ thần
Xâu chỉ xuyên qua đường ruột ốc
Câu hát dân gian
Đẩy thế bí về người ra đố, buộc họ nhận ra sự vô lý, phi lý.
Kinh nghiệm sống dân gian
Qua 4 lần giải đố, ta thấy em bé
là người như thế nào?
Tiết 25,26: EM Bẫ THễNG MINH
I.ĐỌC – CHÚ THÍCH
II.ĐỌC –HIỂU VĂN BẢN
b. Sự mưu trí, thông minh của em bé
 Lần 1:
Giải câu đố bằng cách đố lại viên quan  đẩy viên quan vào thế bí.
 Lần 2:

Giải câu đố bằng tài biện bác  nhà vua tự nói ra điều phi lý của điều kiện ông đưa ra.
 Lần 3:
 Lần 4:
Giải câu đố bằng cách đố lại  nhà vua phục tài.
Giải đố bằng kinh nghiệm dân gian (thực tế đời sống)
Em có nhận xét gì về những câu đố được đặt ra cho em bé ?
Ghi: Giải những câu đố khó, ng�y c�ng nâng cao.

Tiết 25,26: EM Bẫ THễNG MINH
I.ĐỌC – CHÚ THÍCH
II.ĐỌC –HIỂU VĂN BẢN
b. Sự mưu trí, thông minh của em bé:




2. Nghệ thuật:

- Cách dẫn dắt sự việc, mức độ khó tăng dần của những câu đố và cách giải đố tạo nên tiếng cười hài hước.
Em hãy nêu những nét đặc sắc về nghệ thuật truyện?
1. Nội dung:
a. Vua tìm người tài:
- Dùng câu đố để thử tài - tạo tình huống thử thách để nhân vật bộc lộ tài năng, phẩm chất.
Tiết 25,26: EM Bẫ THễNG MINH
I.ĐỌC – CHÚ THÍCH
II.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
b. Sự mưu trí, thông minh của em bé
:



2. Nghệ thuật.
-Truyện đề cao trí khôn dân gian, kinh nghiệm đời sống thực tế.
-Tạo ra tiếng cười.
Hãy nêu ý nghĩa của truyện?
1. Nội dung:
a. Vua tìm người tài:
3. Ý nghĩa:
Thử thách
Câu đố
của quan
Câu đố
của vua
Câu đố của
sứ thần nước
ngoài
Con người
nông dân
Nhỏ tuổi
Chỉ ra
cái
phi lí
trong
câu
đố
Dựa
vào
kinh
nghiệm
Xuất thân
Cách giải đố

Truyện đề cao trí khôn
dân gian kinh nghiệm
đời sống thực tế.
- Tạo ra tiếng cười.
Ý nghĩa
Em bé thông minh
HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ
- Kể lại bốn thử thách mà em bé đã vượt qua.
Liên hệ với một vài câu chuyện về các nhân vật thông minh(câu chuyện về Trạng Quỳnh, Trạng Hiền, Lương Thế Vinh,...).
Hiểu nghệ thuật và ý nghĩa truyện.
Chuẩn bị: Ôn tập lại các truyền thuyết và truyện cổ tích để kiểm tra 1 tiết.