Bài 7. Chữa lỗi dùng từ (tiếp theo)

XIN KÍNgH CHÀO QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC BẠN DẾN VỚI BÀI THUYẾT TRÌNH CỦA NHÓM 3!
Tiếng Việt
Chữa lỗi về
chủ ngữ và vị ngữ
(tiếp theo)
TV: Chữa lỗi về chủ ngữ và vị ngữ (tt)
I. Câu thiếu cả chủ ngữ lẫn vị ngữ
1. Xét ví dụ
a) Mỗi khi đi qua cầu Long Biên.
Trạng ngữ
b) Bằng khối óc sáng tạo và bàn tay lao động của mình, chỉ trong vòng sáu tháng.
Trạng ngữ
-Chỉ ra chỗ sai trong những câu dưới đây và nêu lên cách chữa
=>Hai câu trên thiếu cả chủ ngữ và vị ngữ.
NGUYÊN NHÂN:
Chưa phân biệt được trạng ngữ với chủ ngữ và vị ngữ.
+Mỗi khi đi qua cầu Long Biên, tôi //lại say mê ngắm nhìn
(CN) (VN) màu xanh bãi mía, nương dâu, bãi ngô, vườn chuối phía Gia Lâm không bao giờ chán mắt.
+Tôi //đi qua cầu Long Biên.
(CN) (VN)
2. Chữa lỗi
b) Bằng khối óc sáng tạo và bàn tay lao động của mình, chỉ trong
vòng sáu tháng, anh //đã hoàn thành nhiệm vụ được giao.
(CN) (VN)
* Cách chữa: Bổ sung thêm chủ ngữ, vị ngữ.
II. Câu sai về quan hệ ngữ nghĩa giữa các thành phần câu
1. Xét ví dụ
-Cho biết mỗi bộ phận gạch dưới trong câu sau nói về ai.
a/Hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa, ta //
(CN)
thấy dượng Hương Thư ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của
(VN)
Trường Sơn oai linh, hùng vĩ.
*Hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa =>Miêu tả hành động của dượng Hương Thư.
*Ta =>Chủ ngữ_người cảm nhận hình ảnh dượng Hương Thư.
Câu trên sai ở chỗ nào?
-Chỗ sai trong câu: “Hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa, ta”
-“Hai hàm răng … cặp mắt nảy lửa” thực ra là miêu tả hành động của dượng Hương Thư, nhưng cách sắp xếp như trên khiến người đọc hiểu là miêu tả hành động của “ta”_ chủ ngữ trong câu (tức người thấy dượng Hương Thư).
=>Câu này sai về quan hệ ngữ nghĩa giữa các thành phần trong câu.
2.Chữa lỗi
*Cách chữa: Viết lại câu cho đúng trật tự ngữ pháp.
Dưới đây là một số cách chữa lỗi:
-Ta thấy dượng Hương Thư, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa, ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh, hùng vĩ.
-Ta thấy dượng Hương Thư ghì trên ngọn sào, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa, giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh, hùng vĩ.
III. Luyện tập
1. Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau:
Năm 1945, cầu
(CN)
//
được đổi tên thành cầu Long Biên.
(VN)
(Theo Thúy Lan)
b)[…] Cứ mỗi lần ngẩng lên nhìn bầu trời Hà Nội trong xanh, lòng tôi
(CN)
lại nhớ những năm tháng chống Đế quốc Mĩ oanh liệt và oai hùng.
(VN)
//
c) Đứng trên cầu, nhìn dòng sông Hồng đỏ rực nước cuồn cuộn chảy với sức mạnh không gì ngăn nổi, nhấn chìm bao màu xanh thân thương, bao làng mạc trù phú đôi bờ, tôi cảm thấy chiếc cầu như chiếc võng đung đưa, nhưng vẫn dẻo dai, vững chắc.
(CN)
(VN)
//
2. Hãy viết thêm chủ ngữ và vị ngữ phù hợp vào những chỗ trống dưới đây để tạo thành những câu hoàn chỉnh:
a) Mỗi khi tan trường, ………………………………………………..................
tôi đều đi về cùng với Lan, bạn thân nhất của tôi
* Phần này các bạn tự làm vào tập, dưới đây chúng tôi sẽ đưa ra một vài ví dụ:
b) Ngoài cánh đồng, …………………………………………...............................
bác nông dân đang cày bừa
c) Giữa cánh đồng lúa chín, …………………………………………………………….
các bà, các chị luôn tay, thoăn thoắt làm viêc
d) Khi chiếc ô tô về đến đầu làng, …………………………………………………...
cả ông và bà tôi cùng ra đón
3. Hãy chỉ ra chỗ sai và nêu cách chữa các câu sau đây:
Giữa hồ, nơi có một tòa tháp cổ kính.
Trạng ngữ
=> Câu thiếu cả chủ ngữ và vị ngữ => Cần chữa lỗi
* Cách chữa: Bổ sung nòng cốt C-V phù hợp sau trạng ngữ. Dưới đây là một ví dụ:
- Giữa hồ, nơi có một tòa tháp cổ kính, cỏ mọc lên xanh mướt như có ai tưới trồng.
b) Trải qua mấy ngìn năm đấu tranh của dân tộc ta, một dân tộc anh hùng.
Trạng ngữ
* Cách chữa: Bổ sung nòng cốt C-V phù hợp sau trạng ngữ. Dưới đây là một ví dụ:
-Trải qua mấy nghìn năm đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc ta, một dân tộc anh hùng, chúng ta đã bảo vệ vững chắc Tổ quốc mến yêu.
Trạng ngữ
c) Nhằm ghi lại những chiến công lịch sử của quân và dân Hà Nội bảo vệ cây cầu trong những năm tháng chiên tranh ác liệt.
=> Câu thiếu cả chủ ngữ và vị ngữ => Cần chữa lỗi
* Cách chữa: Bổ sung nòng cốt C-V phù hợp sau trạng ngữ. Dưới dây là một ví dụ:
-Nhằm ghi lại những chiến công lịch sử của quân và dân Hà Nội bảo vệ cây cầu trong những năm tháng chiến tranh ác liệt, chúng ta nên “biến” cầu Long Biên thành Bảo tàng Lịch sử dài nhất thế giới.
4. Các câu sau sai ở chỗ nào? Nên chữa như thế nào?
a) Cây cầu đưa những chiếc xe vận tải nặng nề vượt qua sông và bóp còi rộn vang cả dòng sông yên tĩnh
Ta có:
Cây cầu//đưa những chiếc xe vận tải nặng nề vượt qua sông và
(CN) (VN1)
bóp còi rộn vang cả dòng sông yên tĩnh.
(VN2)
Chủ ngữ chỉ phù hợp với vị ngữ thứ nhất, không phù hợp với vị ngữ thứ hai (vì nếu viết như vậy, người đọc sẽ hiểu là cây cầu bóp còi rộn vang cả dòng sông yên tĩnh)=> Cần chữa lỗi.
*Cách chữa: Có 2 cách:
Cách 1: Biến đổi câu đã cho thành một câu ghép. Ví dụ:
-Cây cầu//đưa những chiếc xe vận tải nặng nề vượt qua sông, còi xe//rộn vang cả dòng sông yên tĩnh.

Cách 2: Biến đổi câu đã cho thành hai câu đơn với hai CN khác nhau. Ví dụ:
-Cây cầu//đưa những chiếc xe vận tải nặng nề vượt qua sông. Còi xe rộn vang cả dòng sông yên tĩnh.
b) Vừa đi học về, mẹ đã bảo Thúy sang đón em. Thúy cất vội cặp sách rồi đi ngay.
Câu này cũng có một lỗi sai tương tự câu a. các bạn hãy cho biết lỗi sai đó là gì và nó nằm ở đâu?
Ta có:
-Vừa đi học về, mẹ // đã bảo Thúy sang đón em.
(VN1) (CN) (VN2)
Chủ ngữ chỉ phù hợp với vị ngữ thứ nhất, không phù hợp với vị ngữ thứ hai (vì nếu viết như vậy, người đọc có thể sẽ hiểu là mẹ vừa đi học về)=> Cần chữa lỗi.
*Cách chữa: Có 2 cách:
Các bạn hãy nêu các cách chữa lỗi mà mình biết.
Cách 1: Biến đổi câu đã cho thành một câu ghép. Ví dụ:
-Thúy//vừa đi học về, mẹ//đã bảo Thúy sang đón em

Cách 2: Biến đổi câu đã cho thành hai câu đơn với hai CN khác nhau. Ví dụ:
-Thúy vừa đi học về. Mẹ đã bảo Thúy sang đón em.
c) Khi em đến cổng trường thì Tuấn gọi em và được bạn ấy cho một cây bút mới.
Câu c này cách làm cũng tương tự như câu a và b, các bạn tự làm vào tập.
TRÒ CHƠI
BÀI TẬP CỦNG CỐ